جایگاه ارتباطات خطر در سلامت مردم

پژوهشگر ارتباطات خطر حوادث و بلایا در نظام سلامت، در ارتباط با اهمیت مقوله «ارتباطات خطر در نظام سلامت»، توضیحاتی ارائه داد.

به گزارش حلقه وصل، آرزو دهقانی، در نوشتاری تحت عنوان «ساخت جهانی عادلانه تر و سالم‌تر»، عنوان داشت: کشور ما، در طول تاریخ به علل گوناگون و شرایط و ویژگی‌های جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی، علاوه بر حوادث ناشی از عوامل انسانی، با بلایای طبیعی زیادی مواجه بوده است. به طوری که همواره بیش از ۹۰ درصد جمعیت آن در معرض خطرات ناشی از زلزله، سیل و خشک‌سالی قرار دارند.

دانشجوی دکترای تخصصی سلامت در بلایا و فوریت‌های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ادامه داد: در راستای سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری و تأکید ایشان بر پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از سوانح طبیعی و حوادث غیرمترقبه، نظام سلامت در تلاش است تا از آمادگی لازم برای پاسخ مناسب و مؤثر به عوارض بلایا و فوریت‌ها برخوردار باشد. این امر به عنوان یکی از ضروریات تحقق اهداف برنامه توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴، می‌تواند تضمین کننده سلامت همه جانبه هم‌وطنان در زمان وقوع حوادث باشد.

امروزه با توجه به رشد فزاینده وسایل ارتباط جمعی، به جرأت می‌توان گفت: یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مدیریت حوادث و بلایا، مدیریت رسانه‌های جمعی و تعامل با آنها است. در سال‌های اخیر، تعداد بروز حوادث و بلایا افزایش یافته است و روزانه خبرهای بسیاری در این خصوص در سراسر کشور اطلاع رسانی و مخابره می‌شود.

رسانه‌ها به عنوان یکی از اجزای جدایی ناپذیر مدیریت حوادث و فوریت‌ها هستند و نقش آنها فقط موظف به زمان وقوع حوادث و فوریت‌ها نیست و در همه مراحل مدیریت حوادث و فوریت‌ها کاربرد دارند به طوری که امروزه کارکرد رسانه‌ها از کارکرد اطلاعاتی فراتر رفته و کارکردهای دیگری مانند حمایت‌های عاطفی و همبستگی اجتماعی نیز به کار می‌روند. رسانه‌ها نقش قابل توجهی در آموزش پیشگیری از حوادث به عموم مردم و آموزش عمومی برای مواجهه با بلایا و فرهنگ سازی در حوزه سلامت دارند.

ارتباطات خطر فرایندی است در مدیریت حوادث و بلایا که در آن تبادل اطلاعات، توصیه‌های متخصصین و نظرات کارشناسی آنها در زمان درست و به موقع با افرادی که سلامتی، دارایی و یا جامعه آنها در معرض خطر قرار گرفته، انجام می‌شود. ارتباطات خطر در واقع اطلاع رسانی نظام‌مند اطلاعات به ذی نفعان مختلف است. در این فرایند از تکنیک‌های ارتباطی متعددی مانند ارتباطات رسانه‌ای و رسانه‌های اجتماعی، رسانه‌های کثیرالانتشار و مشارکت جامعه استفاده می‌شود. البته این موضوع مستلزم آگاهی از درک، نگرانی و باورهای مردم، دانش و عملکرد آنها، شناسایی و مدیریت زود هنگام شایعات، اطلاعات غلط و سایر چالش‌ها نیز هست.

هدف نهایی ارتباطات خطر این است افراد در معرض خطر بتوانند برای محافظت از خود و اطرافیان آگاهانه تصمیم بگیرند. از سایر اهداف ارتباطات خطر نیز می‌توان به مواردی همچون افزایش آگاهی، ارتقای رفتارهای محافظتی، افزایش دانش با اطلاع رسانی در مورد خطرات و مخاطرات، اطلاع رسانی به منظور ترویج پذیرش خطرات محتمل و انجام اقدامات مدیریتی، آموزش اقدامات و رفتارهایی که در هنگام وقوع بلایا باید انجام گیرد، هشدار برای انجام اقدامات معین در حوادث قریب الوقوع و یا در حال وقوع، قوت قلب دادن به منظور کاهش اضطراب و رفتارهای خشم‌آلود، بهبود روابط (ایجاد اعتماد، جلب همکاری، شبکه سازی)، تقویت گفتگو و درک متقابل و مشارکت در تصمیم گیری اشاره کرد.

منبع: مهر