تهران: راهکارهای ورود عقلانی به آیات مبارک قرآن کریم

به گزارش حلقه وصل، جلسه‌ای دیگر از شرح مضامین ادعیه مبارکه صحیفه سجادیه با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد حاج علی اکبری در مؤسسه فرهنگی شهدای هفتم تیر (سرچشمه) برگزارشد.

حجت‌الاسلام حاج علی‌اکبری با بیان اینکه یکی ازبرنامه‌هایی که ما در قبال قرآن کریم باید داشته باشیم ترتیل است، گفت: خداوند در قرآن کریم در آیه 32 سوره مبارکه فرقان می‌فرمایند که دیگران اشکال می‌کنند که چرا قرآن یک جا نازل نشد در پاسخ به این گروه خداوند می‌فرمایند: «لَوْلَا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً ۚ کَذَٰلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَکَ ۖ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِیلًا» ما قرآن را به صورت ترتیل خواندیم. این تعبیر ترتیلی که اینجا آمده در آیه چهارم سوره مزمل «أَوْ زِدْ عَلَیْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا» پیامبر عظیم اشأن را به ترتیل خواندن و ارائه دادن قرآن به صورت ترتیل فرا می خواند. اینجا این سئوال پیش می آید ترتیل به چه معناست. یعنی شیوه ارائه آیات قرآن ارتباط با آیات و تلاوت قرآن توسط پیامبر اکرم چگونه است تا ماهم از این شیوه بهره مند شویم.

وی اظهار داشت: جان کلام در ترتیل این است که ارائه قرآن به منسجم، منظم، واضح، شفاف و کامل با نغمه با تحسین و ارائه هنرمندانه این ترتیل می‌شود. ترتیل هم یک بخشش مربوط به محتواست و یک بخش آن مربوطه به لفظ است. اداب قرائت لفظی و برحسب ظاهر را با علم تجوید فرا رعایت می‌کنیم.

این کارشناس دینی عنوان کرد: اگر خواندن متکی به معنا شد این قدم بعدی در ترتیل است که پیوستگی آیات در این روش اجرا می‌شود. در سوره یوسف (ع) آیه دوم خداوند سبحان می فرمایند: «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ» ما قرآن را به زبان عربی نازل کردیم تا شما تعقل کنید. در سوره نحل هم در آیه 44 می فرمایند: «وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ».

حجت‌الاسلام حاج علی‌اکبری تصریح کرد: ذکر از اسامی قرآن کریم است و خداوند می فرمایند ما این ذکر را به سوی تو نازل کردیم تا برای مردم بیان کنی تا مردم تفکر در آیات الهی تفکر کنند. اما در سوره مبارکه محمد(ص) آیه 24 خداوند می‌فرمایند «أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا» آیا به آیات قرآن نمى‏ اندیشند مگر بر دلهایشان قفلهایى نهاده شده است. در سوره مبارکه صاد آیه29 آمده است: «کِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَیْکَ مُبَارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیَاتِهِ وَلِیَتَذَکَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ» پس سه واژه تعقل، تفکر، تدبر در ضمن یک توقع بسیار جدی و آمیخته با توبیخ در صورت عدم رعایت در مواجهه با آیات قرآن به ما آموزش داده می‌شود و این خواسته قطعی و جدی خداوند از تلاوت کنندگان آیات قرآن است.

وی تصریح کرد: دروازه ارتباط با باطن قرآن تفکر است راه انس با ظاهر قرآن کریم عبارت است از تلاوت و قرائت و ترتیل دروازه انس با جرفا و معنای قرآن عبارت است از تفکر، تعقل و تدبر و راه دیگری وجود ندارد این بخش هم خیلی مهجور است و یکی از اموری که پیامبر خاتم در پیشگاه حضرت باری تعالی از مردم گلایه کردند همین مسئله تفکر، تقعل و تدبر در آیات قرآن بود که در میان مسلمانان مهجور مانده بود و بعثت انجام شد تا پیامبر(ص) گنج های عقل و خرد را استخراج کند.

این کارشناس دینی ابراز داشت: ما در مواجهه و رعایت اداب ظاهری مانند قرائت و ترتیل همت نداریم و سستی از خود نشان می دهیم در قبال تدبر و تفکر و تعقل در آیات این سستی هزاران برابر می‌شود. شما در قرآن کریم در مورد افراد مؤمن می خوانید که دربهشت خالد هستند هم فیها خالدون. سؤال تا به حال درمورد خلود و جاودانگی ما تفکر کرده ایم. اگر جواب ما مثبت باشد اینجا مسئله بقا و فنا مطرح می‌شود که قرآن کریم از ما خواسته در این موضوع ورود پیدا کنیم و بسیاری از مشکلات اخلاقی ما از این سرچشمه می گیرد که به موضوع فنا و بقا وارد نشده ایم.

وی خاطرنشان کرد: برای آنکه ورود عقلانی به آیات داشته باشیم مقدمات و روش هایی دارد مقدمه این کار عبارت است از ترجمه، درس گرفتن، تفسیر، انتخاب باید از خود سئوال کنیم از قرآن انتخاب داشتیم یا نه، خلوت و فراغت درونی، تمرکز و حضور قلب و تکرار اگر رعایت این مراحل همراه با توسل باشد به تدبر تعقل و تفکر می رسید و کشف و شهود ثمره رعایت این مراحل است یعنی هدف آیه معلوم می‌شود این یعنی کشف و اگر ادامه دهیم مقصود تجلی می‌کند و شهود رخ می دهد.

به گزارش حلقه وصل، جلسات شرح صحیفه سجادیه هرهفته دوشنبه‌ها ساعت 18 در موسسه فرهنگی شهدای هفتم تیر(سرچشمه) واقع در میدان بهارستان نرسیده به چهارراه سرچشمه کوچه شهید صیرفی پور برگزار می‌شود و ورود برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.