تهران: چناران و ماهشهر؛ نقاط عطف آتش به اختیاران اکران مردمی عمار

سرویس معرفی: تابستان امسال به قاعده تلاقی ماه مبارک رمضان و تیر ماه به عنوان آغازگر تابستان، حدودا 10 روزی دیرتر به استقبال مردم ایران آمد و فعالین فرهنگی چند روز ابتدایی فصل گرم سال، همچنان در هوای بهاری مبارک‌ترین ماه قمری بودند و برنامه‌ریزی‌های فرهنگی‌شان نیز پس از اتمام ماه خدا شروع شد. ما هم این از این قاعده تبعیت می‌کنیم و اولین گزارش تابستانی را برای تلاش‌های ارزشمند اکران کننده‌ها در فاصله زمانی 10 تیر تا ابتدای مرداد ماه می‌نویسیم.

در طول سه هفته مورد نظر این گزارش، 15 استان در بحث اکران‌های مردمی مشارکت داشتند که اگر از استان‌هایی که تک چراغی در آن‌ها روشن شد و استمراری نداشت بگذریم، به 5 استان برتری می‌رسیم که استان خوزستان با 25 اکران و پس از مدت‌ها تلاش کم فروغِ خراسانی‌ها، استان خراسان رضوی با 18 اکران گوی سبقت را از پایتخت پر جمعیت ایران ربوده و استان‌های همدان و اصفهان هم با 13 و 11 اکران جزو پنج استان پیشرو کشور قرار گرفتند.

درخشش استان‌های کشور در اکران‌ها گاهی به مدد فعالیت گسترده و همگانی تعدادی از شهرستان‌های یک استان است مثل خوزستان که علاوه بر باغملک که بیشترین اکران‌های شهرستانی را به نام خود زده است، اما شهرستان‌های دیگری مثل اهواز و آبادان و دزفول هم در این فعالیت گسترده نقش ایفا کرده‌اند، تا آنجا که نام شهرستانی مثل ماهشهر هم که پیش از این، فعالیت گسترده‌ای در امر اکران فیلم نداشته است، با 6 اکران در میان برترین شهرستان‌ها حضور دارد.

در مقابل بعضی استان‌ها نیز مثل تهران یا خراسان رضوی اگرچه تعداد اکران‌های بالایی دارند اما این تعداد برآمده از تلاش‌های یک یا دو شهرستانی است که فعالان فرهنگی قوی و دغدغه مندی دارد. همچون شهرستان‌های چناران و مشهد که با 11 و 7 اکران تمام بار فرهنگی استان خراسان رضوی در زمینه نمایش فیلم را به دوش کشیده‌اند.

نکته جالب اینکه فعالیت اکران کننده‌های خانم بیش از هر زمان دیگری گسترده شده و نسبت خانم‌های اکران کننده فعال به اکران کننده‌های آقا 64 به 36 درصد رسیده است. این نسبت عوامل مختلفی می‌تواند داشته باشد از جمله نگاه ساده‌تر بانوان به اکران‌ها که در فضا‌های ساده و بی تکلفی همچون منازل مسکونی یا جلسات دورهمی است. اکران‌هایی ساده که هماهنگی دردسر آوری نمی‌طلبد اما به دلیل مواجه فرد به فرد مخاطبان، پیش و پس از اکران، عمق تاثیر گذاری بالایی دارد.

نگاه ساده به اکران در مکان‌های اکران‌های تیر ماه به خوبی مشاهده می‌شود. اکران‌هایی که در مسجد، بسیج و موسسه‌های فرهنگی انجام می‌شود در کنار اکران‌هایی که در منازل مسکونی یا پارک و اردوی جهادی و خوابگاه دانشجویی هر کدام مخاطبان خاص و ویژه خودش را دارد و هر کدام مستعد است تا مخاطبان خاکستری جامعه را به سمت ارزش‌های انقلابی آثار عمار سوق دهد.

بی ارتباط نیست که بگوییم گرچه به واسطه نگاه ساده و بی تکلف به اکران، میانگین 33 نفر مخاطب در هر اکران در سه هفته گذشته را شکل داده است ولی در راستای همین نگاه، تکثری در تعداد اکران‌ها به وجود آمده است که کار آتش به اختیار تمیزِ فعالان جشنواره عمار، ۱۰۰ اکران در ۲۰ روز یعنی هر روز ۵ اکران و در مجموع ۲۸۲۰ نفر مخاطب را به ارمغان آورده است.

مخاطب سنجی اکران کننده‌های عمار و ظرفیت‌های موجود در جشنواره عمار، نشان می‌دهد نمایش آثار داستانی بیشتر مورد علاقه بوده است زیرا 55 اکران با آثار کوتاه و بلند داستانی همراه بوده است. آثار مستند که از نظر حجم آثار تشکیل دهنده گنجینه جشواره عمار، از نسبت بیشتری برخوردار است، در رتبه دوم اقبال در اکران‌ها قرار گرفته و پس از آن پویانمایی که مشتری‌های پر و پا قرص کودک و نوجوان دارد که تولید کنندگان انقلابی کمی در زمینه تولید این قالب از آثار مشغول‌اند. گاه گاهی گلایه اکران کننده‌ها از کمی محتوای مناسب برای کودک و نوجوان به گوش می‌رسد که امیدواریم این گلایه منجر به افزایش دغدغه‌مندی در این عرصه منتهی شود.

نماهنگ‌ها و موشن‌گرافیک‌ها هم در میان قالب‌ها به تعبیری چاشنی یا نمک و فلفل اکران‌ها محسوب می‌شوند که نماهنگ‌ها جایگاه خودشان را در ابتدا و انتهای مراسم‌ها پیدا کرده‌اند اما قالب موشن گرافیک‌ با وجود امکان ارائه محتوای بیشتر در زمان کمتر هنوز جای مهمان ناخوانده‌ای به حساب می‌آید که مورد توجه کافی قرار نگرفته است.

در میان 83 عنوان اثری که در بازه زمانی پس از ماه مبارک رمضان تا ابتدای مرداد به نمایش درآمده نیز، فراوانی چند اثر بیش از دیگر آثار بوده است. از جمله این آثار می‌توان به «علمک» نام آشنای حسین دارابی و نماهنگ «ضربه دوازدهم» به کارگردانی و تهیه کنندگی عبدا... حاجی محمدی اشاره کرد که هر کدام با 9 اکران در جایگاه مورد پسند‌ترین آثار از نظر تعداد اکران قرار می‌گیرند.

نماهنگ ضربه دوازدهم روایتی است از خون بیگناهان مسجد گوهرشاد است که کاشی‌های حریم امن رضوی(ع) را گلگون کرد و سندی بر خوی وحشی گری رژیم شاهنشاهی است. اثری استعاره‌ای از ساعت حمله ماموران شاه به مسجد گوهرشاد که در نیمه شب 21 تیر ماه 1314 رخ داد.

موسیقی این اثر را آریا عظیمی نژاد آهنگسازی و تنظیم کرده و حجت اشرف زاده خواننده کشورمان شعر «ضربه دوزادهم» اثر محمد مهدی سیار را با صدای زیبای خود خوانده است.

دو اثر مذکور از یک جهت در مقابل هم قرار دارند و آن، فاصله از زمان عرضه یا قدیمی و جدی بودن‌شان است.

علمک حسین دارابی چند دوره‌ای هست که میهمان اکران‌هاست و ضربه دوازدهم کمتر از دو هفته پیش رونمایی شد.

علمک به دلیل نو بودن و تازگی در محتوایش موجب شده هنوز که هنوز است مورد توجه واقع شود و ضربه دوازدهم به سبب انتشار به موقع‌‌اش(چند روز قبل از سالروز قیام مسجد گوهرشاد) و حضور در عرصه ناب و کمتر پرداخته شده واقعه گوهرشاد توانست مخاطبان زیادی را با خود همراه کند.

علاوه بر این دو اثر، پویانمایی بختک، نماهنگ ارغوان، فیلم داستانی قابلمه و اثر قیام گوهرشاد نیز پنج اکران یا بیشتر برای مخاطبان اکران‌های مردمی به نمایش درآمده است.