فضایل حضرت زهرا از منظر اهل سنت

به گزارش حلقه وصل، فضل و عظمت و مناقب حضرت سیدة النساء فاطمه زهرا –سلام الله علیها- در تاریخ دینی اسلامی آنقدر روشن است و جایگاه ایشان در نزد پدرشان حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی آنقدر گرامی و بلند است که احادیث و کلمات متعددی در منابع روایی و تاریخی و رجالی اهل سنت در عظمت و جلالت آن حضرت وارد شده است. به دیگر سخن می توان گفت فضایل آن حضرت مورد اتفاق فریقین- شیعه و سنی- است.

برای مثال می توان به امام فخر رازی اشاره کرد. امام فخر رازی، متکلم و مفسر و دانشمند سنی مذهب که به خاطر تشکیک و اشکال در همه امور به امام المشککین مشهور است، در موردش مشهور است که در عصمت حضرت فاطمه زهرا (س) هیچ گاه شک و شبه نکرد.

علامه آیة الله حسن حسن زاده آملی در این باره می گوید: «ندانم کجا دیده ام در کتاب که فخر رازی بر هر مساله ای از مبدا تا معاد تشکیک نموده است و اعتراض کرده است که او را امام المشککین خوانده اند، ولی در معصوم بودن سید نساء عالمین فاطمه بنت رسول الله -صلی الله علیه و آله- که دارای مقام عصمت بوده است تسلیم محض است که آن جناب بلا مدافع معصوم بوده است و در عصمت و طهارتش جای شک و تردید نیست». (هزار و یک نکته، نکته ۷۴۸، ص۶۰۳ و نیز شرح فص حکمة عصمتیة فی کلمة فاطمیة ص۱۵۶)

نیز می توان به کتاب فضایل فاطمة الزهرای امام حافظ ابی عبد الله حاکم نیشابوری متوفی ۴۰۵هجری قمری اشاره کرد؛ حاکم نیشابوری یکی از محترم ترین و موثق ترین دانشمندان در نزد اهل سنت است و صاحب کتاب مستدرک. او دارای جایگاهی است که حتی تندرو ترین افراد مخالف شیعه مانند ابن تیمیه و ابن قیم شاگرد او که ید طولایی در ضدیت با شیعه دارند بر درست بودن همه نقل های حاکم نیشابوری هم داستانند.

( فضایل فاطمة الزهراء ص۶)

این فضای غالب بر متون حدیثی اهل سنت است، اما آنچه امروز از سلفیون وهابی در ضدیت با متونی که رنگ و بوی دوستی با خاندان وحی دارند شنیده می شود، نه سخنی اصیل است و نه مورد قبول دانشمندان حقیقی اهل سنت چه فضایل اهل بیت عصمت و حضرت فاطمه زهرا در تارو پود متون حدیثی شیعه و سنی پیچیده است و دانشمندان اهل سنت کتاب های بسیاری در باب احادیث مخصوص اهل بیت تصنیف کرده اند مانند: تذکرة الخواص سبت ابن جوزی، نور الابصار شبلنجی، مناقب خوارزمی و ...

ما در اینجا به برخی از مناقب حضرت زهرا (س) در منابع اهل سنت اشاره می نماییم؛ البته روشن است که این مقال قطره ای از دریاست.

ابن حجر عسقلانی از محدثین و دانشمندان اهل سنت در قرن هشتم هجری و صاحب کتاب لسان المیزان، حدیثی نقل می نماید از جابر ابن عبد الله انصاری که پیامبر (ص) فرموده است: « وقتی که خداوند حضرت آدم و حوا را آفرید، آنها در بهشت می خرامیدند و افتخار می کردند و می گفتند: آیا کسی هم از ما زیباتر است؟ در همین حالت بودند که ناگاه هر دو به بانویی برخوردند که مثلش را ندیده بودند و نور زیادی از او می درخشید که چشم ها را خیره می کرد. عرض کردند: پروردگارا این کیست؟ خداوند فرمود: این صورت فاطمه، سیده و سرور زنان فرزندان توست.

گفتند این تاج که بر سر اوست چیست؟ خداوند فرمود: آن تاج، علی شوهر اوست. باز همسوال کردند: دو گوشواره اش چیست؟ خداوند فرمود: دو فرزند اوست و بعد خداوند فرمود: دو فرزند اوست و بعد خداوند فرمود که اینها در خزائن علم من قبل از دو هزار سال که تو را خلق کنم وجود داشتند. (شخصیت حضرت زهرا در قرآن از منظر تفاسیر اهل سنت ص۳۱)

نیز در احادیث متعددی که از ابن عباس، عایشه، سعدبن مالک و... در کتب متعدد اهل سنت نقل شده است، سرچشمه و اصل وجودی فاطمه (س) از میوه ای بهشتی دانسته شده است. عبد الرحمن سیوطی در تفسیر در المنثور خود در ذیل آیه اول سوره اسراء در داستان معراج، حدیثی با این مضمون که نطفه حضرت زهرا (س) از میوه درختی بهشتی است که پیامبر در سفر معراج خورده است، نقل کرده است. (همان ص۳۲)

در احادیث بسیاری از اهل سنت نقل شده است که حضرت رسول(ص) فاطمه زهرا(س) را پاره تن خود دانسته است و آزار او را به مثابه آزار خود قلمداد نموده است.برای مثال حاکم نیشابوری به سند خود از عبد الله بن زبیر نقل می کند که رسول خدا(ص) فرمودند: «انما فاطمه بضعة منی؛ یؤذینی ما آذاها، ینصبنی ما انصبها». (فضائل فاطمة الزهراء ص۳۷) البته این مضمون در صحاح اهل سنت نیز موجود است.

سهیلی از دانشمندان اهل سنت در کتاب الروض الانف پس از نقل حدیث بالا می گوید: « من هیچ کس را مساوی با بضعه رسول نمی دانم». ( شخصیت حضرت زهرا در قرآن از منظر تفاسیر اهل سنت ص۴۰)

یکی دیگر از صفاتی که در احادیث و کتب سیره اهل سنت برای حضرت زهرا، بنا بر روایات منقول از حضرت رسول اکرم (ص) نقل شده است صفت، برترین بانوی عالم است. سیوطی در کتاب الثغور الباسمه خود در این باب می گوید: « عقیده داریم که برترین زنان عالم، مریم و فاطمه هستند». نیز آلوسی صاحب تفسیر روح المعانی می گوید: «فاطمه از همه زنان گذشته و آینده برتر است». هم او در جای دیگر بنابر این حدیث می گوید:« برتری فاطمه بر تمام زنان ثابت می شود، زیرا او روح و روان رسول خداست از آن رو بر عایشه برتری دارد». (همان ص۴۳)

ابن مردویه در کتاب خود مناقب علی بن ابی طالب به سند خود از ابی هریره نقل می کند که پیامبر (ص) فرمودند: «همانا خداوند به ملکی اجازه داد که به زیارت من بیاید و خبر دهدمرا که همانا فاطمه سیده زنان اهل بهشت است. (مناقب علی بن ابیطالب ص۱۹۳)

این معنا را حاکم در فضایل فاطمة الزهراء و نیز در المستدرک و احمد بن حنبل در مسند و ابن عساکر در تاریخ دمشق، نقل کرده اند.

داستان ازدواج حضرت زهرا (س) با علی مرتضی (ع) و این مضمون که این پیوند به حکم خداوند انجام پذیرفته است، با تفصیل بسیار در کتب مختلف اهل سنت آمده است. از جمله در کتاب عتیق طبقات ابن سعد کاتب واقدی (که از محدثین اخباری اهل سنت است و از معدود کسانی است که سلفیون وهابی او را به وثاقت در میان خیل عظیم محدثین سنی، قبول دارند!) این حدیث را با اسناد خود اینچنین نقل کرده است: « ابوبکر فاطمه را از پیامبر خواستگاری کرد. پیامبر به او فرمود: ای ابوبکر درباره ازدواج فاطمه منتظر فرمان خدایم.

ابوبکر این موضوع را به عمر گفت و عمر به او گفت: رسول خدا تو را رد کرده است. پس از مدتی ابوبکر به عمر گفت: اینک تو فاطمه را خواستگاری کن و او چنان کرد و پیامبر به او هم همان را فرمود که به ابوبکر گفته بود: درباره ازدواج فاطمه منتظر فرمان خدایم. و چون عمر پیش ابوبکر آمد و او را آگاه کرد، ابوبکر گفت رسول خدا تو را رد کرده است.

پس از آن خویشاوندان علی به او گفتند: فاطمه را از رسول خدا خواستگاری کن و او چنین کرد و پیامبر فاطمه را به همسری او در آورد». (طبقات ج۸ص۱۶)

ابن مردویه نیز به اسنادش از انس بن مالک نقل می کند که پیامبر (ص) فرمودند: « همانا خدای متعال امر کرد مرا به تزویج فاطمه و علی». ( مناقب علی بن ابیطالب ص۱۹۶)

در فضایل حضرت فاطمه زهرا (س) به نقل از محدثین و مورخین اهل سنت مطالب بسیاری نقل شده است که همه به جلالت و مکانت آن حضرت دلالت دارد و این غیر از معارف عمیق و وسیعی است که از شیعیان حضرتش به نقل از فرزندان معصوم آن حضرت در کتب مختلف شیعه نقل شده است. این خود سر دلبران است که در حدیث دیگران آمده است.