سرویس پرونده: تجزیه و تحلیل فعالیتهای سازمانیافته کشورهای سرمایهدار نشان میدهد که قربانیان به دو دسته تقسیم میشوند؛ قربانیان باارزش و قربانیان بیارزش. این تقسیمبندی که توسط هرمن و چامسکی صورت گرفته به ما میگوید که در منطق سرمایهداری اساس و اصولی برای دفاع از قربانیان وجود ندارد، بلکه دفاع از قربانیان در کشورهای دشمن، در جهت به دستآوردن موقعیت بهتر سیاسی در اذهان عمومی و آماده کردن این اذهان برای اتخاذ سیاستهای سخت و تند بر علیه این دشمنان است.
امروزه با تجزیه و تحلیل متون خبری نیز میتوان این تفاوتها و دوگانگیها را نشان داد. چراکه وسایل ارتباط جمعی، هرگز اعلام نمیکنند «چرا» کشته شدن 50 نفر در حمله به کلوپ همجنسگرایان در شهر اورلاندوی فرانسه باارزش بوده و نشان این است که با وجود اسلامگرایان جهان جای امنی برای زندگی نیست، ولی کشته شدن روزانه صدها کودک یمنی و سوریهای بیارزش است و هنوز میتوان در این جهان با آسایش و آرامش زندگی کرد؟! سوالهای از این قبیل زیاد است و موضوع پرداخت به همه آنها در این مجال نیست.
ما در مصاحبه پیش رو به اهداف و فعالیتهای جشنوارهای پرداختیم که سعی دارد از این بعد در زمینه "حقوق بشر" ادعای آمریکا روشنگری کند. با اسماعیل آجرلو، دبیر جشنواره حقوق بشر آمریکایی به گفتوگو نشستیم که در ادامه میخوانید.
آقای آجرلو برای ما بفرمایید که جشنواره حقوق بشر آمریکایی در چه حوزهای برگزار میشود؟
جشنواره حقوق بشر آمریکایی یک جشنواره بینالمللی است که دومین دوره آن امسال برگزار خواهد شد. دوره اول این جشنواره سال گذشته برگزار شد. حوزه فعالیت این جشنواره در عرصه هنر است و به شکل کشوری برگزار میشود. تفاوت دومین دوره جشنواره حقوق بشر آمریکایی که تیرماه امسال برگزار خواهد شد، با دوره قبل در این است که قرار است بهصورت بینالمللی برگزار شود. در این دوره گرایشهای مختلف هنری مشخص و اعلام شد و آثاری را از هنرمندان خارجی دیافت کردیم.
منظور از گرایشهای مختلف هنری چیست؟
ما در دومین دوره جشنواره بینالمللی حقوق بشر آمریکایی در بخش داخلی پنج گرایش هنری داریم که آثار این بخش در مرحله داوری است. این پنج گرایش شامل موشنگرافیک، اینفوگرافیک، پوستر، کاریکاتور و نمایش رادیویی هستند. در بخش داخلی در کنار گرایشهای هنری، دو گرایش علمی شامل کتاب و مقالات و گزارشهای پژوهشی را نیز اضافه کردیم. هدف از اضافه شدن این دو گرایش این بود که بتوانیم اندیشمندان، مترجمان و کسانی را که به لحاظ علمی در حوزه حقوق بشر آمریکایی کار کردند، بشناسیم و مورد تقدیر قرار دهیم. بخش بینالملل جشنواره هم شامل دو گرایش پوستر و کاریکاتور است. امروز تقریبا از هنرمندان کاریکاتوریست و گرافیست 15 کشور دنیا اثر دریافت کردیم. کشورهایی مثل ترکیه، مالزی، فرانسه، لبنان، هند، آلمان، کانادا، عراق، آذربایجان و... . مراسم اختتامیه دومین دوره جشنواره روز چهاردهم تیر ماه برگزار خواهد شد.
ایده برگزاری این جشنواره از کجا شکل گرفت و چه اهدافی را برای آن تعریف کردید؟
ایده جشنواره حقوق بشر آمریکایی از سخنرانی مقام معظم رهبری شکل گرفت. ایشان برای اولینبار در سال 1394 به مناسبت سالگرد شهدای هفت تیر اصطلاح "حقوق بشر آمریکایی" را به کار بردند. در همان موقع دغدغهای در من و جمعی از دوستان هنرمند و اهالی فرهنگ شکل گرفت که باید در این عرصه ورود و روشنگری کرد که آمریکا خودش بزرگترین ناقض حقوق بشر در جهان است، ولی خودش را مدافع حقوق بشر میداند. ایده اولیه از اینجا شکل گرفت و در ادامه به جمعبندی رسیدیم که یک جشنواره در این زمینه برگزار کنیم. دوره اول این جشنواره سال گذشته برگزار شد. این دوره صرفا یک جشنواره فرهنگی بود، ولی دوره امسال بخش علمی هم دارد که جزئیات آن را در بالا توضیح دادم. در مورد ضرورت اضافه شدن بخش بینالمللی هم باید بگوییم که مصادیق نقض حقوق بشر آمریکا صرفا محدود به ایران نیست و نسبت به سایر مردم جهان نیز اتفاق افتاده است. لذا برای آشنایی جهانی با حقوق بشر آمریکایی قرار شد که در این دوره از پتانسیل و ظرفیت هنرمندان سایر کشورهای دنیا هم استفاده کنیم. در نتیجه بخش بینالملل هم به جشنواره اضافه شد و استقبال خوبی هم صورت گرفته.
از برگزاری دوره اول جشنواره چه بازخوردهایی دریافت کردید؟
استقبال از دور اول جشنواره بسیار بیش از آن چیزی بود که ما خودمان تصور میکردیم. استقبال خوبی توسط هنرمندان صورت گرفت. فکر میکردیم چون موضوع حقوق بشر آمریکایی یک موضوع بکر و دستنخوردهای است فکر نمیکردیم که این تعداد هنرمند به این موضوع تجربه نشده وارد شوند. در این دوره بیش از 850 اثر به دبیرخانه جشنواره رسید. این تعداد اثر، مشوقی برای ما شد تا کار را در سطح ملی گسترش دهیم. گروههای زیادی را در استانهای مختلف شناسایی و کارگاه هنری در این استانها تشکیل دادیم. در ادامه متوجه شدیم که در زمینه هنری و علمی پتانسیل زیادی در دانشگاههای ما وجود دارد و برای همین بخش علمی را هم اضافه کنیم.
آیای برای هنرمندان سایر کشورها محدودیتی برای شرکت در این جشنواره وجود نداشت و احساس نکردید که برخی به خاطر ترس از فشارهای احتمالی در این جشنواره شرکت نکردند؟
کاری که ما کردیم این بود که با خود هنرمندان بینالمللی ارتباط برقرار کردیم و تا الان هم بازخوردی نگرفتیم که ببینیم خدای ناکرده برای هنرمندانی که در جشنواره شرکت کردند اشکال خاصی به وجود آمده است یا نه. آثاری هم که دریافت کردیم گویای این است که هنرمندان بسیار خوب و آزادهای در خارج از ایران وجود دارند که عقایدشان در زمینه چهره واقعی آمریکا خیلی به ما نزدیک است.
میزان استقبال از بخشهای علمی چگونه بوده است؟
تقریبا 10 کتاب در دبیرخانه جشنواره مورد بررسی قرار گرفته است. برخی از این کتابها ترجمه بود و بعضی تألیف. این کتابها به موضوع حقوق بشر آمریکایی یا به موضوع حقوق بشر غربی پرداختند.
از نگاه شما حقوق بشری آمریکایی چگونه قابل تحلیل است؟
بحث حقوق بشر امریکایی در سه قسمت برای ما قابل تحلیل است که در کتاب پژوهشی جشنواره به این سه بخش اشاره کردیم. جشنواره یک کتاب پژوهشی تدوین کرده تا هنرمندان با مفهوم حقوق بشر آمریکایی بیشتر آشنا شوند. در این کتاب بیان شده است که باید حقوق بشر آمریکایی را در سه حوزه مورد بررسی قرار داد. اول، مصادیق نقض حقوق بشر در درون کشور آمریکا؛ یعنی اقدامات ضد حقوق بشریای که آمریکا نسبت به شهروندان خودش انجام میدهد. مسائلی مانند تبعیض علیه سیاهان، تبعیض جنسیتی، تبعیض نژادی، تبعیض بین مسلمانها و سایر شهروندان، تبعیض نسبت به اقلیتهای دینی، وضعیت زندانهای آمریکا و خیلی مسائل دیگر.
دوم، مجموعه اقدامات ضدحقوق بشری آمریکا نسبت به سایر کشورهای دنیا. مسائلی مانند راه اندازی جنگ در سایر کشورها، حمایت از تشکیل گروههای تروریستی، استفاده از سلاحهای شیمیایی و اتمی، استفاده از حربههایی مثل تحریم و... . سوم، مصادیق نقض حقوق بشر توسط آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران است. مسائلی از قبیل حمایت از شاه، کودتا، تشکیل ساواک، مبارزه با مردم، ... حمله نظامی مستقیم به هواپیمای مسافربری ما، کشتی ما، سکوی نفتی ما، واقعه طبس، تحریم ظالمانه و ترور اندیشمندان و... . ما در این سه بعد مفهوم حقوق بشر آمریکایی را تحلیل میکنیم. این کتاب را در اختیار هنرمندان قرار دادیم و در سایت جشنواره هم وجود دارد و علاقهمندان میتوانند این کتاب را از سایت ما دانلود کنند.