تهران: نقش نظریه‌پردازانه شهید صدر در محافل علمی به درستی شناخته نشده است

به گزارش حلقه وصل، مراسم بزرگداشت شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر و خواهر مظلومشان بنت‌الهدی صدر با حضور آیت‌الله عباس کعبی عضو خبرگان رهبری و حسن رحیم‌پور ازغدی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در سالن اجتماعات موسسه فرهنگی شهدای هفت تیر «سرچشمه» عصر روز گذشته(یکشنبه سوم اردیبهشت ماه) برگزار شد.

رحیم‌پور ازغدی با اشاره به نقش و تاثیر شهید سیدمحمدباقر صدر در حوزه نظریه‌پردازی گفت: مجتهد و فیلسوف بزرگ شهید سید محمدباقر صدر متأسفانه منزلت ایشان در دهه چهارم انقلاب اسلامی در محافل علمی به درستی شناخته نشده است و اهمیت نواندیشی نظام‌سازانه ایشان فراموش شده است.

وی افزود: افرادی که در دهه 50 و 60 درگیر مسائل انقلاب و تأسیس انقلاب بودند،‌ می‌دانستند اگر بخواهیم 10 نفر از متفکران بزرگ در این دوران نام ببریم، یکی از آن‌ها سیدمحمدباقر صدر است.

این کارشناس فرهنگی تصریح کرد: چه در حوزه اندیشه‌ها و تولید فکر آن‌ها و چه در مواضع و موضع‌گیری‌های علمی‌شان در تکوین انقلاب اسلامی و جمهوری قطعاً نقش داشتند. مباحث فلسفی، حضور زمان‌شناسانه در خط مقدم نظریه‌پردازی فقهی و اقتصادی، نظریه‌پردازی در سیاست خارجی، نظام‌سازی داخلی, بعضی از سر نخ‌های تجدید نظام‌سازی از زاویه نگاه فقه شیعی، یکی از کسانی که تأثیر بسزایی دارد، سیدمحمدباقر صدر است.

وی ادامه داد: کسی که در آن سن کم در حوزه نجف که مدتی ارتباطش با مسائل روز جهان از لحاظ فکری قطع بود، جوانی وارد عرصه‌های مختلف می‌شود که در حدود 10 عرصه با استناد به متون حوزوی و منابع فکری اسلامی و شیعی نظریه‌پردازی می‌کند.

رحیم‌پور ازغدی با اشاره به شهید صدر به زبان آکادمیک آشنا بوده است، بیان داشت: شهید صدر در عرصه‌های مختلف اقتصاد اسلامی، فقه اسلامی، نظام‌سازی مدیریتی و اجرایی و روابط بین‌الملل، در حوزه نظریات کشور، در حوزه بخشی از معارف اسلامی، قرآن و روایات که مورد هدف جبهه فعال ضددین و بی‌دینی در ایران،‌ عراق و منطقه است، ورود پیدا کرده است.

وی افزود: شهید صدر به خصوص در گره زدن ابتدایی‌ترین مفاهیم تئوریک با عینی‌ترین و مشخص‌ترین مشکلات علمی و نظری جامعه خودش و جامعه شیعی و جامعه اسلامی خوب عمل کرده است،‌ بنابراین شهید صدر در این دوره قطعاً یکی از سلسله جنبانان عصر جدید شیعه است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه برخی متفکران در عرصه تمدن‌سازی از اهل سنت در کتابهایشان به شهید صدر استناد می‌کنند،‌ اظهار داشت: شهید صدر کسی است که در تکوین فکری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نقش داشت، ما در دوران نوجوانی هم قبل از انقلاب و هم بعد از انقلاب نام ایشان را بسیار شنیده بودیم و کتاب‌هایی که از ایشان ترجمه شده بود را خوانده بودیم.

وی ادامه داد: یکی از دلایلی که کتاب‌های ایشان کمتر خوانده می‌شود ترجمه ضعیف است که در صدد جبرانش هستیم.

رحیم‌پور ازغدی ابراز داشت: افرادی از اندیشمندان، دانشجویان، طلاب و اساتید در حوزه و دانشگاه فراموش کرده‌اند که حوزه و دانشگاه وسیله است نه هدف، ایشان می‌فرماید: همان گونه که در اصول فقه داریم، معانی اسمی و معانی حرفی هم هست، معانی حرفی معنای عالی و ابزاری است و معانی اسمی یک معنای ثابت است، کل فقه و اصول، فلسفه و کلام و حدیث، کلاً فصول حوزوی همه وسیله است نه هدف.

وی افزود: بنا بود علم نافع باشد، نه علم غیر نافع، در دعا گفته‌اند که «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ عِلْمًا نَافِعًا»، همه علوم به نافع و غیر نافع تقسیم می‌شوند، فقه نافع و غیر نافع، اصول فقه نافع و غیر نافع، پزشکی، مهندسی و جامعه‌شناسی و مدیریت و حکومت هم هر کدام به نافع و غیر نافع تقسیم می‌شوند. همان طور که شیمی و فیزیک می‌توانند برای انسان مضر باشند مثل بمب شیمیایی و بمب هسته‌ای، می‌توانند برای پیشرفت دین به کار روند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: یادمان باشد که تمام این کارها را انجام می‌دهیم که برای اسلام نافع باشد، اگر این‌ها یک گام اسلام را جلو نبرد، به گسترش اسلام و تعمیق آن اضافه نکند و فقط به شهرت ما اضافه شود، مشکلی از مسلمین حل نمی‌شود و این علم نافع نیست.

وی با اشاره به سخنان شهید صدر پیرامون چرایی غیبت امام زمان(عج) ادامه داد: شهید صدر می‌گوید: این موضوع دو دلیل دارد؛ بلوغ بشر و رشد خود امام زمان(عج)، نکته جالب درباره دلیل دوم هم این است که درست است امام زمان معصوم است ولی معصوم بودنشان به معنای اینکه خدا هستند نیست چون خود عصمت هم یک مقوله نسبی است. 

رحیم‌پور ازغدی با بیان اینکه شهید سیدمحمدباقر صدر حکومت‌ها را به سه دسته تقسیم می‌کند، اظهار داشت: دسته اول حکومت‌های ضد اسلامی مانند حکومت‌های کمونیستی، مارکسیستی و یا حتی لیبرالیستی است که مبنای فکری این حکومت‌ها ضد اسلام است و وظیفه واجب مسلمانان براندازی این حکومت‌ها در حد توانشان است، دسته دوم حکومت‌هایی هستند که مبنای فکری مشخصی ندارند و نوکر هستند. این دسته از حکومت‌ها مکتب و ایدئولوژی ندارند و مشروع نیستند، مثل حکومت زمان شاه ایران.

وی دسته سوم را حکومت اسلامی دانست و افزود: مراد از این حکومت، حکومتی است که معصوم نیست ولی اعلام کرده که می‌خواهد حکومت اسلامی باشد و سعی هم می کند تا اسلامی باشد، حالا این نوع حکومت، یا صد در صد معصوم است یا حکومت اسلامی است که بعضی قوانین آن اسلامی نیست، ولی می‌گوید می خواهد اسلامی شود و اسلامی نبودن قوانین آن هم به خاطر این است که اطلاعی از آن ندارد و یا حکومت اسلامی است که مافیا و دزدها سرکار می آیند و در چنین حکومتی باید حاکمان را عزل کرد و مقابلشان ایستاد.