حلقه وصل: روز 13 آبان که در تقویم به عنوان روز دانش آموز و همچنین روز مبارزه با استکبار جهانی نامگذاری شده است یادآور سه واقعه مهم در تاریخ معاصر ایران است که در سه زمان مختلف رخ داده و به همین دلیل این روز را در تاریخ کشور به عنوان روزی به یادماندنی به ثبت رسانده است. تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه در 13 آبان 1343، کشتار جوانان و نوجوانان در13 آبان 1357 که به این مناسبت، روز دانشآموز نام گرفت و تسخیر لانه جاسوسی در 13 آبان 1358 که به آن دلیل روز مبارزه با استکبار جهانی نیز نامگذاری شده است.
تبعید امام خمینی به ترکیه؛ 13 آبان 1343
کاپیتولاسیون یا حق قضاوت کنسولی حقی است که به اتباع بیگانه داده میشود و آنها را از شمول قوانین آن کشور مصون و مستثنی میکند؛ در واقع در صورت ارتکاب جرم آن تبعه در خاک کشور مورد نظر، دولت میزبان حق محاکمه آن مجرم را ندارد و بایستی مجرم به کشور مبدا استرداد شود.
کاپیتولاسیون در ایران طی معاهده ترکمانچای برای اتباع روسیه به رسمیت شناخته شد و پس از آن برخی کشورهای استعمارگر دیگر، این امتیاز را بعلت ضعف حکومت های قاجار کسب کردند؛ اما کاپیتولاسیون در سال 1306، تحت فشار افکار عمومی و فضای حاکم بر روابط بینالملل پس از جنگ اول جهانی لغو شد.
هنوز بیش از 3 دهه از الغای کاپیتولاسیون نمیگذشت که محمدرضا پهلوی احیاگر مجدد آن شد. کابینه اسدالله علم به دستور شاه، پیشنهاد آمریکا مبنی بر اعطای مصونیت قضایی به مستشاران آمریکایی که در استخدام دولت ایران بودند را به صورت یک لایحه قانونی در هیات دولت تصویب کرد و در 21 مهر 1343 به تصویب مجلس شورای ملی رساند.
چندی بعد این خبر به حضرت امام رسید و ایشان را به خروش واداشت به طوری که در 4 آبان 1343 ایشان طی نطقی تاریخی به این لایحه اعتراض کردند. فرازهایی از سخنرانی ایشان چنین بود: « ... دولت با کمال وقاحت از این امر ننگین طرفداری کرد، ملت ایران را از سگهای آمریکایی پستتر کردند. اگر چنانچه کسی یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد، بازخواست از او میکنند؛ اگر شاه ایران یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد بازخواست میکنند و اگر چنانچه یک آشپز آمریکایی شاه ایران را زیر بگیرد، مرجع ایران را زیر بگیرد، بزرگترین مقام ایران را زیر بگیرد، هیچ کس حق تعرض ندارد...». رژیم پهلوی که در طول دو سالی که از قیام امام خمینی میگذشت، نتوانسته بود با هیچ شیوهای، ایشان را به سکوت وادارد، تنها یک راه پیش پای خود میدید و آن تبعید امام بود.
در شب 13 آبان 1343، تعدادی کماندو به همراه نیروهای ساواک به منزل امام در قم حملهور شدند ایشان را دستگیر و به تهران منتقل کردند و سپس با یک هواپیمای نظامی ایشان را به ترکیه تبعید کردند. این تبعید نقطه عطفی تاریخی بود؛ 14 سال بعد، ایران شاهد پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) بود.
روز دانشآموز؛ 13 آبان 1357
در حالی که انقلاب اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی(ره) به روزهای سرنوشتسازی نزدیک میشد همه اقشار مردم از زن و مرد و پیر و جوان، سعی در ایفا کردن نقشی در پیشبرد آن داشتند. از جمله دانشآموزان و نوجوانان که شور و حال دیگری داشتند.
صبح روز 13 آبان 1357، دانشآموزان در حالی که مدارس را تعطیل کرده بودند، به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند تا صدای اعتراض خود را به گوش همه برسانند. آنها گروه گروه داخل دانشگاه شدند و به همراه دانشجویان و گروههای دیگری از مردم در محل زمین چمن دانشگاه اجتماع کردند. ساعت 11 صبح، مأموران، ابتدا چند گلوله گاز اشکآور در میان این جمعیت پرتاب کردند؛ اما اجتماع کنندگان در حالی که به سختی نفس میکشیدند، صدای خود را رساتر کرده فریاد اللهاکبر سر دادند. در این هنگام تیراندازی آغاز شد و جوانان و نوجوانان معترض، یکی پس از دیگری، در خون خود غلتیدند. در این روز، 56 نفر شهید و صدها نفر مجروح شدند.
امام خمینی در پیامی به همین مناسبت فرمودند: «... عزیزان من صبور باشید، که پیروزی نهایی نزدیک است و خدا با صابران است ... ایران امروز جایگاه آزادگان است... من از این راه دور، چشم امید به شما دوختهام ... صدای آزادیخواهی و استقلالطلبی شما را به گوش جهانیان میرسانم.»
به خاطر گرامیداشت یاد و خاطره شهیدان دانشآموز، این روز در تاریخ انقلاب اسلامی به نام روز دانشآموز نامگذاری شده است.
تسخیر سفارت آمریکا ـ روز مبارزه با استکبار جهانی؛ 13 آبان 1358
در ابتدای انقلاب و زمان حکومت دولت موقت با هدف وادار کردن آمریکا به استرداد شاه و اموال ملت ایران، دانشجویان تصمیم به اشغال سفارت آمریکا گرفتند. دانشجویان از دانشگاههای تهران، پلیتکنیک(امیرکبیر)، صنعتی شریف، شهید بهشتی و ... گرد هم آمدند و طی یک راهپیمایی تا سفارت آمریکا از دیوارهای سفارت بالا رفته و علیرغم مقاومت محافظان و آمریکاییها، سفارت را به تصرف کامل درآوردند.
در هنگام تسخیر سفارت، آمریکاییها به سرعت مشغول نابود کردن اسناد و مدارک شدند که البته پس از تسخیر سفارت به سرعت از نابودی باقیمانده اسناد جلوگیری شد و بعدها اسنادی که از سفارت آمریکا به دست آمده بود و شامل اسناد دخالتهای مستقیم و غیر مستقیم آمریکا در ایران داشت چاپ شد و در اختیار همه قرار گرفت و از آن به بعد نام لانه جاسوسی بر سفارت آمریکا گذاشته شد.
امام خمینی(ره) نیز در پیامی این حرکت را انقلاب دوم و بزرگتر از انقلاب اول نامیدند. این حرکت دانشجویان معترض، خشم آمریکاییها را برانگیخت تا اینکه دست به اقداماتی بر ضد جمهوری اسلامی ایران زدند؛ که از آن جمله فشار آوردن به مجامع بینالمللی مانند سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامی، شورای امنیت و ...، ایجاد جو منفی تبلیغاتی علیه دانشجویان مسلمان و برخی اقدامات دیگر از جمله آنهاست.
اما پس از بیثمر ماندن، آنها به اقدامات جدیتری روی آوردند؛ از جمله قطع کامل روابط سیاسی در 20 مهر 1359، حمله نظامی به ایران و تجاوز به خاک کشورمان که به شکست آنها در صحرای طبس انجامید و تحریک و حمایت از رژیم بعث عراق برای تجاوز به ایران و جنگ تحمیلی به مدت 8 سال، همچنین محاصره اقتصادی و بلوکه کردن دارایها و اموال ایران، مقامات و شهروندان ایرانی و همچنین خروج یک طرفه از توافق چندجانبه هسته ای برجام و... و موارد پیدا و پنهان دیگری که تا امروز ادامه داشته است. به این ترتیب بود که نام روز 13 آبان برای همیشه در تاریخ ایران ماندگار شده است.
همه ساله خیابانهای شهرهای ایران در این روز شاهد راهپیماییهایی بخصوص از سوی قشر دانشآموزان و دانشجویان در محکومیت سیاستهای دولتمردان آمریکا بوده است اما امسال با توجه به همهگیری جهانی بیماری کرونا، این مراسم به طور نمادین و در قالب کاروانهای خودرو و موتورسوار برگزار خواهد شد. از طرفی از آنجا که روز 13 آبان با روز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مقارن شده است، روند و نتیجه این انتخابات برای برخی اقشار مردم و طیفهای سیاسی جذاب شده است هرچند به اذعان کارشناسان، سیاستهای کلی ایالات متحده، بخصوص روابط سیاسی و ادامه تحریمها در قبال ایران، با تغییر احتمالی رییس جمهور آن کشور شاید فقط دچار تغییر شکلی و کوتاه مدت شود اما تغییر اساسی در بر نخواهد داشت؛ موضوعی که بسیار قویتر در سمت دیگر این رویارویی؛ یعنی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد که ناشی از هویت و ماهیت وجودی انقلاب اسلامی در استکبارستیزی و نفی سلطهپذیری آن است و با تغییر دولتها و مسئولان آن نیز غیرقابل مذاکره و تغییرناپذیر بوده و خواهد بود.
سی و نهمین بسته فرهنگی حلقه وصل به معرفی آثار مکتوب و تصویری مرتبط با روز13 آبان پرداخته است.
کتابها
عنوان | نویسنده | پیوند |
استضعاف و استکبار | امام خمینی(ره) | معرفی و خرید نسخه چاپی |
استکبار جهانی و شیطان بزرگ | امام خمینی(ره) | معرفی و خرید نسخه چاپی |
نکتههای ناب3 (نظام، انقلاب و استکبار جهانی) | سید علی خامنه ای | معرفی و خرید نسخه چاپی |
ما مفتخریم به این دشمنی | آیتالله سید علی خامنهای | معرفی و خرید نسخه چاپی |
تاریخ شفاهی دانشجویان پیرو خط امام: دانشجویان و گروگان ها | حسین جودوی | معرفی و خرید نسخه چاپی |
نامعادله بیمجهول(بررسی چالشهای روابط سیاسی ایران و غرب) | منصور متین | دریافت رایگان |
خوابیدن با شیطان | رابرت بایر | دریافت رایگان |
دیپلماسی عمومی غرب در قبال جمهوری اسلامی ایران | علی صباغیان | دریافت رایگان |
مبانی دینی استکبار ستیزی و اصول مواجهه با نظام سلطه و استکبار جهانی | جمعی از نویسندگان | دریافت رایگان |
مروری بر تاریخ آمریکا | جمعی از نویسندگان | دریافت رایگان |
قمار آمریکا در خاورمیانه | شیبلی تلهامی | دریافت رایگان |
اعلامیه حقوق بشر و تناقض با سیاست آمریکا | نوآم چوامسکی | دریافت رایگان |
پیش بینی ایران از آینده رژیم آمریکا | عبدالولی حسنی | دریافت رایگان |
آمریکا ستیزی چرا؟ | روژه گارودی | |
تسخیر: اولین روایت مکتوب از درون سفارت تسخیر شده آمریکا در تهران | معصومه ابتکار | معرفی و خرید نسخه چاپی |
نیروی دلتا | چارلی بکویث | چکیده کتاب |
جنبش وال استریت و روزهای ناآرام آمریکا | اسدالله افشار | معرفی و خرید نسخه چاپی |
تاریخ ناگفته و پنهان آمریکا | عدنان اکتار و نصیر صاحب خلق | معرفی و خرید نسخه الکترونیک |
کارنامه شیطان: جنایات ایالات متحده آمریکا در ایران | سلمان پاک | معرفی و خرید نسخه چاپی |
خاطرات شیطان: جنایات ایالات متحده آمریکا در جهان | سلمان پاک | معرفی و خرید نسخه چاپی |
امتحان آبان ماه (داستان نوجوان) | فریبا نباتی | معرفی و خرید نسخه چاپی |
انحلال انقلاب در نظام استکباری | سعید زیباکلام | معرفی و خرید نسخه چاپی |
مستند و آثار نمایشی
عنوان | کارگردان | توضیحات |
مستند «آقای شاه» | محمد زینالعابدینی | دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی و اتفاقات مختلف این دوره را از سال 1320 تا سال 1357 روایت میکند. |
مستند «بازگشت» | مهدی فرقانی | درباره تبعید حضرت امام(ره) و مراحل بازگشت ایشان به ایران و ویژگیهای شخصیتی ایشان |
مستند 444 روز | ایمان گودرزی | در مورد تسخیر سفارت آمریکا در سال 1358 |
مستند «روز سیزدهم» | سهراب فاضلیان/ رضا غلامی | در مورد تسخیر سفارت آمریکا در سال 1358 |
مستند خبری «تحقیر شیطان» | واحد مرکزی خبر | در مورد تسخیر سفارت آمریکا در سال 1358 |
مستند «عهدشکن» | محمدرضا صباحی | بررسی خیانتهای آمریکا به دوستان و همپیمانان خود (12 قسمت) |
مستند «پایان بازی» (رویای آمریکایی) | محمد حسین میری محمدرضا رضاییان | چهره واقعی زندگی در آمریکا |
سریال «تخت جمشید، سر روزولت» | سعید ابراهیمیفر | در مورد تسخیر سفارت آمریکا (محصول 1378) |
سریال«معمای شاه» | محمدرضا ورزی | در بخشی از سریال به ماجرای تبعید امام خمینی(ره) اشاره شده است (محصول 1394-1395) |
ویدیو و نماهنگ
مخالفت با کاپیتولاسیون؛ سخنرانی امام خمینی(ره) (1343)
«خواست ملت ایران در تصرف سفارت آمریکا»؛ دیدار امام خمینی با فرستاده پاپ (1358)
«شروع دشمنی و خباثت آمریکا با ایران»؛ بیانات مقام معظم رهبری (1398)
نماهنگ «بچههای عزیز من!»؛ بیانات مقام معظم رهبری
گزارش خبری «13 آبان 57 و 58»
نماهنگ «مرگ = آمریکا»؛ حامد زمانی
نماهنگ «مردان راه»؛ گروه سرود وصال
مستند «تحقیر شیطان»؛ روایتی از نحوه تاثیرگذاری ایران بر انتخابات آمریکا(1358)
پوستر و آثار گرافیکی