حلقه وصل: زندهنام قیصر امین پور بیتردید نه تنها یکی از قلهنشینان ادبیات منظوم دفاع مقدس شناخته میشود که با آثار درخشان و قلم جادوییاش، سراییدن در مسیر ثبت حماسه هشت ساله جنگ تحمیلی و سالهای بعد از آن را چنان با مفاهیمی همچون عاطفه، تعهد، عشق، آرمان و صلح گره زد که نام خود را به عنوان یکی از راهنمایان مسیر صحیح جریان شعر دفاع مقدس برای همیشه در تاریخ ادبیات کشورمان، آفتابی و ماندگار کرد.
قیصر امینپور (متولد ۲ اردیبهشت ۱۳۳۸ – درگذشته ۸ آبان ۱۳۸۶) نویسنده، مدرس دانشگاه و شاعر معاصر ایرانی بود. او یکی از تأثیرگذارترین شاعران در دوره انقلاب اسلامی و منتخب هفتمین همایش چهرههای ماندگار در سال ۱۳۸۷ (بعد از وفات) است. همچنین برگزیده اولین دوره جشنواره بینالمللی شعر فجر در بخش آئینی بود.
قیصر امینپور در ۲ اردیبهشت ۱۳۳۸ در گتوند منطقه بختیاری استان خوزستان به دنیا آمد. دوره راهنمایی و متوسطه خود را در دزفول گذراند و در سال ۱۳۵۷ در رشته دامپزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شد، ولی پس از مدتی از تحصیل در این رشته انصراف داد.
قیصر امینپور، در سال ۱۳۶۳ بار دیگر، اما در رشته زبان و ادبیات فارسی به دانشگاه رفت و این رشته را تا مقطع دکترا گذراند و در سال ۱۳۷۶ از پایاننامه دکترای خود با راهنمایی محمدرضا شفیعی کدکنی با عنوان «سنت و نوآوری در شعر معاصر» دفاع کرد. این پایاننامه در سال ۱۳۸۳ و از سوی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شد.
او در سال ۱۳۵۸، به همراه سید حسن حسینی از جمله شاعرانی بود که در شکلگیری و استمرار فعالیتهای واحد شعر حوزه هنری تا سال ۱۳۶۶ تأثیرگذار بود. وی طی این دوران مسئولیت صفحه شعرِ هفتهنامه سروش را بر عهده داشت و اولین مجموعه شعر خود را در سال ۱۳۶۳ منتشر کرد. اولین مجموعه او «در کوچه آفتاب» دفتری از رباعی و دوبیتی بود و به دنبال آن «تنفس صبح» تعدادی از غزلها و حدود بیست شعر نیمایی را در بر میگرفت. این کتاب از سوی انتشارات حوزه هنری وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی به چاپ رسید.
قیصر امینپور، تدریس در دانشگاه را در سال ۱۳۶۷ و در دانشگاه الزهرا آغاز کرد و سپس در سال ۱۳۶۹ در دانشگاه تهران مشغول تدریس شد. وی همچنین در سال ۱۳۶۸ موفق به کسب جایزه نیما یوشیج، موسوم به مرغ آمین بلورین شد. امینپور در سال ۱۳۸۲ بهعنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزیده شد.
وی پس از تصادفی در سال ۱۳۷۸ همواره از بیماریهای مختلف رنج میبرد و حتی دست کم دو عمل جراحی قلب و پیوند کلیه را پشت سر گذاشته بود و سرانجام در بامداد سهشنبه ۸ آبان ۱۳۸۶ بر اثر بیماری کلیه و قلب در تهران دار فانی را وداع گفت. پیکر این شاعر در زادگاهش گتوند و در کنار مقبره شهدای گمنام این شهرستان به خاک سپرده شد.
البته شباهت زیاد مقبره طراحی و ساخته شده برای قیصر امین پور با مقبره سربازان گمنام رژیم بعث عراق در جنگ با ایران که سال ها قبل در بغداد ساخته شده بود و به شکل گنبدی از میان به دو نیم شده است، حرف و حدیث های زیادی را ایجاد کرد. همچنین در تهران و در محله سعادت آباد بلواری به نام قیصر امینپور نامگذاری شده است.
ویژگیهای شعر او را می توان در مضمون بکر، اندیشه های نو، زبان روز و گوناگونی موضوعات برشمرد. قیصر امین پور علاوه بر اشعاری که به زبان فارسی میسرود، به زبان لری بختیاری هم اشعاری سروده که از محبوبیت خاصی در منطقه بختیاری (شامل استانهای خوزستان، چهارمحال بختیاری، شرق لرستان و غرب اصفهان) برخوردار است.
همسرِ امینپور، زیبا اشراقی، در سال ۱۳۹۶ با انتشار کتاب «این ترانه بوی نان نمیدهد»؛ سبکشناسی ترانههای قیصر امینپور به قلمِ مهدی فیروزیان عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به جمع ناشران کشور پیوست.
شعرهای امینپور از حیث بلاغی ارزشمند بوده و بر ظرفیتها و توانمندی زبان فارسی افزودهاست. استفاده از آرایه «ایهام» یکی از برجستهترین شگردهای او در شعر است. او توانسته ویژگیهای سبکی و بلاغی شعر کلاسیک و شعر نیمایی را با شعرهایش تلفیق کند. یکی از عواملی که در نهایت، باعث برجستگی سبکی اوست، نوآوری در بلاغت و درک انتظار مخاطبان امروز از شعر است.
مقام معظم رهبری در پیام تسلیت درگذشت او نوشت: «با اندوه و دریغ، خبر تلخ درگذشت شاعر فرزانه انقلاب دکتر قیصر امینپور را دریافت کردم. از دست دادن او برای اینجانب و برای همه اصحاب شعر و ادب، خسارت بار است. او شاعری خلاق و برجسته بود و همچنان به سمت قلههای این هنر بزرگ پیش میرفت… او و دوستانش نخستین رویشهای زیبا و مبارک انقلاب در عرصه شعر بودند و بخش مهمی از طراوت و جلوه این بوستان، مرهون ظهور و رشد آن عزیز و دیگر دوستان همراه اوست.»
سید عباس سجادی مدیرعامل بنیاد آفرینشهای هنری نیاوران میگوید امینپور «از نظر من انسان غریبی بود» و «پشت چهره همیشه خندان وی، غمی نهفته بود. زیرا این شاعر بزرگ هیچگاه از درد جامعه دور نبود.»
دکتر نظری؛ استاد دانشگاه در خصوص او می گوید: «قیصر از معدود شاعرانی است که اخلاق و انصاف را در اشعارش رعایت کردهاست. وی شاعری بوده که انقلاب را تجربه کرده ولی از شتاب زدگی در اشعارش اجتناب میکند، دراشعار قیصر میتوان ظرایف و تعامل را دریافت کرد. قیصر شاعری است که ساکن آرمان شهر و سازنده آرمان شهر بود. قیصر جامعهای آرمانی که عدالت در آن گسترده باشد طلب میکرد، آرمان شهری که پیوند میان فرد و مذهب را میپندارد».
نود و سومین بسته فرهنگی حلقه وصل به معرفی آثار مکتوب و تصویری مرتبط با استاد قیصر امینپور پرداخته است.
آثار
عنوان | پیوند |
دستور زبان عشق | خرید نسخه چاپی |
گزیده «تنفس صبح» و «در کوچه آفتاب» | خرید نسخه چاپی |
مثل چشمه مثل رود | خرید نسخه چاپی |
بی بال پریدن | خرید نسخه چاپی |
به قول پرستو | خرید نسخه چاپی |
یک نفر که تا همین دو روز پیش | خرید نسخه چاپی |
گلها همه آفتابگردانند | خرید نسخه چاپی |
شعر و کودکی | خرید نسخه چاپی |
مجموعه کامل اشعار قیصر امین پور (شعر های 1385 – 1359) |
خرید نسخه چاپی |
گزینه اشعار قیصر امین پور | خرید نسخه چاپی |
یادمان همزاد عاشقان جهان | خرید نسخه چاپی |
اگر عشق نبود...(منتخب هشت دفتر شعر) | خرید نسخه چاپی |
حرف آخر عشق (گزیده شعرها و تصاویر قیصر امین پور) | خرید نسخه چاپی |
آینه های ناگهان: گزیده شعرهای 64-71 | خرید نسخه چاپی |
گزینه اشعار قیصر امین پور | خرید نسخه چاپی |
مجموعه کامل اشعار قیصر امین پور | خرید نسخه چاپی |
کتابها
عنوان | نویسنده | پیوند |
قیصر شاعر فرزانه انقلاب | زهرا خوش نظر | دریافت رایگان |
ق: گمانههایی درباره قیصر امینپور | سجاد خسروانی | خرید نسخه الکترونیکی |
مستند و آثار نمایشی
عنوان | کارگردان | توضیحات |
مستند تلویزیونی «تنفس صبح - قیصر امین پور» | محمد بخشعلی پور | محصول 1395 |
مستند تلویزیونی همزاد عاشقان، روایت زندگانی قیصر امین پور | تورج کلانتری | - |
مستند تلویزیونی «هفت آسمان 2» (قیصر امین پور) | مهدی فرودگاهی | محصول 1393-1392 |
ویدیو و نماهنگ
مستند تلویزیونی «هفت آسمان» (قیصر امین پور)؛ مهدی فرودگاهی
شعر و خوانش قیصر امین پور- «روز ناگزیر» از کتاب آینه ناگهان
شعر و خوانش قیصر امین پور - کتاب دل نامه
نماهنگ «سربلند»؛ ناصر عبداللهی- شعر قیصر امین پور
پوستر و آثار گرافیکی