شعر آیینی هر شعری است که از قرآن و روایات گرفته شده باشد

به گزارش حلقه وصل، استاد محمدعلی مجاهدی در نشست نقد کتابش با عنوان شعر توحیدی که در انجمن علمی حوزه علمیه قم برگزار شد، ابراز داشت: سؤال از چیستی و چگونگی و چرایی خالق ذهن بشریت را از ابتدای خلقت تا کنون به خود مشغول کرده است.

پدر شعر آیینی کشور با بیان این که تجربه های سلوکی نشان می‌دهد که در نهاد انسان دو نیروی رحمانی و شیطانی رو در روی هم قرار دارند، خاطرنشان کرد: انسان به جایی می رسد که در خلوت خود شاهد مناظره این دو نیرو در نهاد خود است و این مطالب را احساس می کند و این دو نیرو انسان را داوری می کند.

مجاهدی افزود: همین مقدار که انسان پی به وجود آفریننده می برد و درک می کند که در برابر او باید به وظایف بندگی عمل کند نیمی از راه را طی کرده است که بنده است و باید آداب بندگی را رعایت کند.

گزیده ای از زندگی استاد مجاهدی از زبان خودش

وی درباره چگونگی ورودش به عرصه شعر آیینی گفت: پدر من آیت الله میرزا محمد مجاهدی تبریزی در زمان زعامت آیت الله بروجردی بر حوزه های علمیه از مدرسین تراز اول حوزه علمیه بوده اند و بیشتر مراجع فعلی سطوح پایه و عالی را در محضر ایشان بوده اند و در سن 54 سالگی ایشان فوت کردند.

شاعر و پژوهشگر شعر آیینی ادامه داد: من در دوره سیکل از دانش آموزانی بودم که در دبیرستان دین و دانش قم به سرپرستی شهید بهشتی تحصیل می کردم و آیت الله مکارم شیرازی و شهید مفتح از معلمان ما بوده اند و مؤسس اصلی دبیرستان دین و دانش شیخ مرتضی حائری بودند؛ فضای آن مدرسه فضایی دینی بود و خود شهید بهشتی برای ما انگلیسی تدریس می کردند و یکی از خاطره‌انگیزترین دوره عمر من همین دوره سه ساله بود.

وی با بیان این که ادامه تحصیل خود را در  دوره دبیرستان در دبیرستان حکمت گذراندم، ابراز داشت: وقتی من قصد طلبه شدن را کردم این موضوع را از طریق مادرم به پدر انتقال دادم و ایشان فرمودند ما در شرایطی به این جایگاه رسیدیم که مرحوم شیخ عبدالکریم حائری شب ها به مدرسه می آمد و با پای برهنه به طلاب سر می زد که ببیند کدام طلبه خواب است و کدام بیدار است و بیش از دو سوم اساتید حوزه استاد اخلاق بودند.

طلبه ای موفق است که استقلال مالی داشته باشد

مجاهدی افزود: پدرم فرمودند اگر قصدت دین و فرهنگ است فرقی ندارد که در چه جایگاهی باشی زیرا به عقیده من در زمانه ما کسی می تواند در لباس روحانیت موفق باشد که مسأله اقتصاد خود را حل کرده باشد؛ ایشان ادامه دادند که من با فقر ساخته ام ولی این ظرفیت را در شما جوانان نمی بینم و کسی که می خواهد وارد طلبگی شود باید اول استقلال مالی داشته باشد.

وی با بیان این که من پنج سال درس طلبگی را خواندم، اظهار داشت: بعد از پنج سال تصمیم گرفتم این راه را ادامه ندهم ولی از این مسیر هم جدا نشدم؛ من از 20 سالگی شعر را شروع کردم و وارد انجمن های ادبی شدم و در کنکور تربیت معلم شرکت کردم و قبول شدم و یک سال دوره دیدم و از مهر 42 در قم به عنوان معلم مشغول به تدریس شدم.

پیشکسوت شعر آیینی افزود: من از همان موقع به سمت کارهای پژوهشی رفتم و اولین کار پژوهشی که انجام دادم در رابطه با کتابی از آیت الله آذری بیگدلی بود که با عنوان «فغان دل» در سال 49 از کار در آمد.

وی اظهار داشت: چهل و هشتمین کار پژوهشی بنده کتاب «شعر توحیدی» است که کار پژوهشی پیرامون اشعار توحیدی در قلم شعرای فارسی زبان است که امسال به چاپ رسیده است و این مجموعه برای نسل جوان بسیار خوب است و سعی کرده ام که این اثر هم مورد عنایت خواص و هم مورد عنایت عوام باشد.

شعر آیینی هر شعری است که از قرآن و روایات گرفته شده باشد

مجاهدی در بخش دوم سخنان خود با بیان این که شعر آیینی به معنای شعری که در آیین ها و مراسم ها خوانده می شود نیست، ابراز داشت: آیین مترادف با دین و مذهب است نه مجلس و محفل و من معتقدم که هر مقوله ای که به نحوی متأثر از منابع قرآنی و روایی باشد آیینی است و شعر آیینی شعر مذهبی و دینی است.

وی با بیان این که مذهب دوازده معنی دارد و یکی از معانیش دین است، ابراز داشت: من به دنبال این هستم که ذهنیت بدی که از شعر مذهبی در نگاه مردم وجود دارد را عوض کنم.

اشعار مجلس پسند را شعر نمی دانم

پژوهشگر شعر آیینی در پاسخ به این نقد که شعر آیینی شعری است که در آیین ها و مراسم خوانده می شود و باید مردم پسند باشد، افزود: من اصلا شعر مجلس پسند را شعر نمی دانم بلکه شعر عامیانه می دانم و من به دنبال احیای شعر فاخر هستیم نه مردم پسند.

وی با بیان این که در شعر توحیدی باید یک مرز و ادب در برابر ذات الهی رعایت شود، اظهار داشت: من اشعار وحدت وجودی را کفر نمی دانم بلکه معتقدم که جمال خداوند در تمام اشیاء عالم وجود دارد و اشعار وحدت وجودی را هم در این مجموعه آورده بودم ولی ناشر کتاب این بخش را به دلیل مصلحت سنجی حذف کرده است.