فرصت رمضان برای صادرات خرما هدر رفت

به گزارش حلقه وصل، کرمان وسیع‌ترین نخلستان‌های کشور را در خود جای‌داده اما ازنظر تولید رتبه دوم را در بین استان‌های خرماخیز دارد.

شهرستان‌های شرقی به‌خصوص بم، ریگان و فهرج مهم‌ترین مرکز تولید خرمای مضافتی درجه‌یک هستند و در جنوب استان نیز انواع دیگر خرما تولید و روانه بازار می‌شود، هرسال کرمان ۳۵۰ هزار تن خرما تولید می‌کند که بخش قابل‌توجه از این محصول صادر می‌شود.

محصول کشاورزان در انبارها ماند

به دلیل مطابق نبودن خرما با ذائقه اکثر مردم در بازارهای جهانی، این محصول در کشورهای اسلامی به‌خصوص در ماه رمضان دارای کشش صادراتی است اما در سال جاری هم‌زمان با ماه رمضان ویروس کرونا در جهان شیوع یافت و مرزها را بست.

حالا اگر به شهر بم پایتخت خرمای مضافتی ایران سر بزنید کشاورزانی را می‌بینید که طی سال‌های اخیر به دلایل مختلف فرصت‌های صادرات خرما را ازدست‌داده‌اند و امسال هم محصولشان در سردخانه‌ها باقیمانده است.

علی کمال‌الدینی یکی از این صادرکنندگان است که می‌گوید: حدود ۴۰ درصد از خرمای بم صادراتی است و هرسال در این فصل از سال خرما طبق سفارش‌هایی که از قبل انجام‌شده بود به کشورهای مختلف دنیا برای مسلمانان صادر می‌شد که شامل اروپا، چین، آسیای دور، کشورهای عربی، آسیای میانه و قفقاز و جمهوری آذربایجان می‌شد.

وی گفت: در سال جاری با شیوع ویروس کرونا از اسفندماه بازار جهانی تحت تأثیر جدی قرار گرفت و کشورهای مختلف یکی پس از دیگری مرزهای خود را به‌صورت موقت بستند، حتی برخی از محموله‌های صادراتی در مرز برخی از کشورها متوقف شد و هنوز بلاتکلیف است که به‌طور مثال می‌توان به مرز ترکیه اشاره کرد.

مهمترین منبع درآمد مردم شرق کرمان خرما است و هر سال میلیون‌ها دلار ارز وارد کشور می‌شد اما در سال جاری بخش عمده خرما در سردخانه‌ها مانده است

این تولیدکننده بمی ادامه داد: چین هم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مقاصد صادراتی که کار فرآوری و عرضه به بازار را انجام می‌داد و از چندین ماه قبل با مشکل جدی مواجه شده است، درخواست ارسال خرما را متوقف کرد.

وی گفت: مهم‌ترین منبع درآمد مردم شرق کرمان به‌خصوص شهرستان بم خرما است و هرسال میلیون‌ها دلار ارز از طریق صادرات وارد کشور می‌شد اما در سال جاری بخش عمده خرما در سردخانه‌ها مانده است.

هزینه نگهداری خرما در سردخانه‌ها کمر کشاورزان را خم کرده است

اسماعیل طبسی نیز از دیگر فعالان بازار خرما است که می‌گوید: هزاران خانوار در استان کرمان منتظر تصمیم دولت هستند، صادرات خرما متوقف‌شده و طی روزهای اخیر مراکز بسته‌بندی نیز تعطیل بودند و به‌تازگی راه‌اندازی شده‌اند.

وی افزود: سال جاری صادرات اکثر محصولات کشاورزی کرمان متوقف‌شده اما بسیاری از این محصولات فرصت‌های زیادی برای صادرات پیش رو دارند و هزینه نگهداری آن‌ها نیز پایین است اما خرما در طول سال فقط فرصت یک ماه رمضان را دارد و هزینه نگهداری هر تن خرما در سردخانه‌های استان بسیار زیاد بوده و کمر کشاورز را خم کرده است.

طبسی با اشاره به مشکل نبود امکان صادرات و عدم ورود مسئولان برای متقاعد کردن کشورهای واردکننده خرما، گفت: بازار داخلی هم امسال داغ نیست و مردم کمتر تمایلی برای خرید خرما دارند.

۹۰ درصد بسته بندی خرما قبل از شیوع کرونا انجام شده است

وی با اشاره به نگرانی‌های نا به‌جا از مسائل بهداشتی در خصوص تهیه خرما گفت: خرما نیمه سال گذشته برداشت، بسته‌بندی و در سردخانه‌ها نگهداری شده است و هیچ مشکل بهداشتی ندارد، ضمن اینکه خرمایی که هم‌اکنون نیز بسته‌بندی می‌شود تمامی مراحل و نظارت‌های بهداشتی را طی می‌کند.

علی عسکری یکی از کشاورزان بمی است که گفت: بازار داخلی و خارجی خرما عملاً در سال جاری کاملاً راکد است چشم امید خرما داران به بازار داخلی بود که به دلیل تعطیلی بازار عملاً چرخه توزیع و عرضه خرما در ماه‌های گذشته متوقف شد و هم‌اکنون هم مانند سال گذشته با کشش در بحث تقاضا مواجه نیستیم و درواقع عرضه بیشتر از تقاضا در بازار است چون هم‌زمان در استان‌هایی مانند بوشهر، خوزستان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان هم عرضه انجام می‌شود.

مسئولان فقط نظاره گر وضعیت بازار هستند

وی گفت: بحث صادرات خرما تقریباً متوقف است و باوجوداینکه مسئولان به‌سادگی می‌توانستند وضعیت را رصد و رکود در بازار خرما را پیش‌بینی کنند هیچ اقدام مؤثری برای حمایت از کشاورزان انجام نشد درحالی‌که خرما یکی از مواد خوراکی مقوی و مؤثر برای پیشگیری از بیماری‌ها محسوب می‌شود.

این صادرکننده خرما گفت: ۸۰ تا ۹۰ درصد خرمای تولید سال جاری در سردخانه‌ها مانده است و مشتری ندارد، از سوی دیگر کشاورزان هم دیگر توان پرداخت هزینه سردخانه‌ها را ندارند.

وی از مردم خواست با خرید خرما از تولید داخل حمایت کنند و گفت: ۹۰ درصد از خرمایی که هم‌اکنون عرضه می‌شود قبل از شیوع کرونا برداشت، بسته‌بندی و انبارشده است و هیچ مشکلی ندارد.

بسیاری از قراردادهای خارجی لغو شده است

‌

احمد محمدی از صادرکنندگان عمده خرما در استان کرمان نیز گفت: درواقع در حال حاضر خرمایی که در نیمه سال گذشته برداشت و در انبارها آماده‌سازی شده بود وارد بازار شده است؛ سال گذشته به دلیل شرایط مطلوب و کاهش خشکیدگی خوشه‌های خرما شاهد افزایش تولید این محصول در استان کرمان بودیم و کشاورزان انتظار داشتند مشکلاتی که در سال‌های گذشته با متوقف شدن روند صادرات خرما توسط دولت ایجادشده بود در سال جاری رفع شود.

وی ادامه داد: برخلاف ایران هنوز بسیاری از کشورها بازارهای داخلی را برای احتیاط از شیوع کرونا بازگشایی نکرده‌اند و همین امر هم اکثر قراردادهای که ما در ماه‌های گذشته بسته بودیم را لغو کرد و خرما در سردخانه‌ها مانده است.

اختلاف قیمت در بم و تهران قابل توجه است

محمدی افزود: از سوی دیگر برخی محدودیت‌های موجود نیز در سال گذشته جلوی صادرات خرما را سد کرد و در بازار داخلی هم روند قیمت‌گذاری کشاورزان را قانع نکرده و هزینه‌ها جبران نشده است.

وی با اشاره به افزایش نهاده‌های تولید و هزینه‌های انبارداری و بسته‌بندی و حمل‌ونقل در سال جاری گفت: خرمای مضافتی درجه‌یک در بم با قیمتی بین ۱۶ تا ۱۸ هزار تومان خریداری می‌شود و همین خرما در فروشگاه‌های کرمان قیمتی بین ۲۷ تا ۲۸ هزار تومان دارد و در تهران تا ۴۰ هزار تومان نیز فروخته می‌شود.

وی گفت: باوجود قیمت پایین کشاورزان سعی می‌کنند خرما را بفروشند تا هزینه‌های انبارداری تا ماه رمضان سال آینده را متقبل نشوند اما عملاً سودی دست کشاورزان را نخواهد گرفت و دلالان در حال سوء‌استفاده هستند.

وی گفت: حمایت دولت از کشاورزان در وضعیت کنونی ضروری است زیرا در کنار عدم قیمت‌گذاری مناسب، وجود دلال‌ها در بازار و شیوع کرونا و سیاست‌های غلط دولت در جلوگیری از صادرات در سال‌های گذشته کشاورزان با مشکل جدی کمبود نقدینگی و عدم وجود سرمایه در گردش برای آماده‌سازی باغ‌ها برای سال آینده مواجه شده‌اند.

نایب‌رئیس انجمن خرمای استان کرمان نیز  اظهار داشت: کاهش صادرات در سال جاری در اکثر محصولات کشاورزی صادرات محور استان کرمان ازجمله خرما روی‌داده است چون پس از شیوع ویروس عملاً بسیاری از مرزها بسته‌شده است و این وضعیت همچنان ادامه دارد.

بازار داخلی می‌تواند مشکلات موجود را کاهش دهد

اکبری یزدی افزود: زمان طلایی صادرات عملاً از دست رفته و حجم خروج خرما از کشور کاهش چشمگیر یافته است که در حال رایزنی برای از سرگیری صادرات هستیم.

به مردم نیز اطمینان می‌دهم بسته بندی و عرضه محصول مطابق پروتکل‌های دقیق بهداشتی انجام می‌شود و امیدواریم بتوانیم بیش از ۷۰ درصد خرما را در بازار داخلی به فروش برسانیم

وی صادرات را کاملاً متأثر از تقاضا در بازارهای بین‌المللی دانست و گفت: در حال حاضر مقابله با ویروس در اکثر کشورهای دنیا مهم‌ترین اولویت است و قوانین قرنطینه در کشورهای مختلف تقاضا را کاهش داده است.

وی بیان کرد: بازار خرما در شرایط کنونی وضعیت مناسبی ندارد و بسیاری از کشاورزان به بازار داخلی چشم دوخته‌اند که به مردم نیز اطمینان می‌دهم بسته‌بندی و عرضه محصول مطابق پروتکل‌های دقیق بهداشتی انجام می‌شود و امیدواریم بتوانیم بیش از ۷۰ درصد خرما را در بازار داخلی به فروش برسانیم.

یزدی گفت: استفاده از ظرفیت‌های توزیع شبکه بازار داخلی و حمایت بخش دولتی می‌تواند آسیب‌های صادراتی محصولات کشاورزی در زمان شیوع کرونا را کاهش دهد ضمن اینکه مقابله با دلال‌بازی و جلوگیری از رشد قیمت کاذبی که توسط دلالان انجام می‌شود در این زمینه مؤثر است.

‌

وی با اشاره به اینکه قیمت خرما در بم بسیار کمتر از قیمت‌هایی است که در برخی از شهرهای پرجمعیت فروخته می‌شود گفت: این مسئله می‌تواند به توان خرید مردم صدمه بزند و خرید محصول را کاهش دهد به همین دلیل دولت باید در این زمینه ورود کند.

کشاورزی استان کرمان پس از شیوع کرونا و کاهش امکان صادرات با چالش جدی مواجه شده که استفاده از ظرفیت تقاضا در بازار داخلی و کشورهای همسایه می‌تواند بسیاری از مشکلات را کاهش دهد.