به گزارش حلقه وصل، دولت و مجلس فعلی در حالی که قوانین و لوایح زیادی در حوزه خانواده و زنان را بدون کمترین توجه کنار گذاشته است، به همان اندازه برای تصویب لوایح دیگری تمام توان قانونی و رسانه‌ای خود را به کار گرفته است. یکی از لوایحی که کلیدواژه آن «کودک همسری» است و صدر تابلوی تلاش‌های مجلس نهم و دهم نشسته است «پایین آوردن سن ازدواج» است.
در قانون جمهوری اسلانی ازدواج زیر سن 13سال غیرقانونی و فقط با اجازه دادگاه میسر است. اما از نظر مجلسی‌ها 13سال کافی نیست و این ممنوعیت باید به سن 18سال برسد. یعنی چیزی که اسناد و طرح‌های بین‌المللی به عنوان سن استقلال روی آن تاکید دارند.
در طول 4سال گذشته کمیسیون فرهنگی مجلس و به خصوص زنان نماینده تمام تلاش خود را برای رساندن سن ازدواج به 18سال تمام انجام دادند. در این بین روزی نبود که رسانه‌های اصلاح‌طلب و مسئولین همسو، با کلیدواژه «کودک همسری» مطلبی تولید نکنند یا حرف و آماری ارائه ندهند. آمارهایی که خیلی از آن‌ها تنها بازی با اعداد و ارقام و بیان تنها بخشی از واقعیت بود. بخشی از واقعیتی که تلاش می‌کرد تمام ازدواج های زیر سن 18سال را ازدواج‌هایی با اجبار، برخلاف میل دختر، از بین برنده آرزوها و حق تحصیل او و هزاران مشکل دیگر نشان بدهد.
این لایحه جنجالی در روزهای پایانی مجلس درحالی نتوانست تبدیل به قانون بشود که نمایندگان مربوطه برای همین چندماه پایانی دنبال ضربه دیگری به قانون ازدواج در کشور هستند. آن هم حذف وام ازدواج برای دختران زیر18به بهانه بالارفتن آمار کودک همسری است.
دراین گزارش از طریق آمارها و اسناد رسمی کشور نشان خواهد داد که اعطای وام ازدواج در هیچ مقطعی باعث کودک همسری نشده و حتی آمار این پدیده در کشور رو به کاهش است. موضوعی که نشان می‌دهد مجلسی‌ها در روزهای پایانی عمر نمایندگی‌شان به دنبال این هستند که اگر نتوانستند قانون منع ازدواج زیر 18ساله‌ها را تصویب کنند حداقل بتوانند مزایای آن را از بین ببرند.
وام ازدواج و ازدیاد کودک همسری
صاحب‌نظران آماری می‌گویند که هیچ آمار خالصی را نمی‌شود در خلاء تفسیر کرد و از دل آن حکمی کلی به دست آورد. اتفاقی که در کمیسیون فرهنگی مجلس دهم، بارها افتاده و نمایندگان موافق با بالا رفتن سن ازدواج برای اثبات حرف خود بسیار از آن استفاده کرده‌اند.
یکی از این مغالطه‌ها ارتباط آمار دختران زیر15سال که درخواست وام ازدواج داده‌اند با آمار ازدیاد کودک همسری است. محمدمهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان به صراحت اعلام کرد که آمار کودک‌همسری به خاطر وام ازدواج 4 برابر شده است!
تندگویان گفته است: «در برخی از نقاط کشور که فقر فرهنگی و اقتصادی وجود دارد از وام ازدواج برای معامله کودکان زیر ۱۵ سال استفاده می‌شود. آمارهایی موجود است که کودکان زیر ۱۵ سال به ویژه دختران زیر این سنین از این وام استفاده کرده‌اند و این آمار نسبت به سال گذشته ۴ برابر شده است»
بانک مرکزی آمار دیگری ارائه می‌دهد
حالا بیایید نگاهی به آمار رسمی ثبت احوال و بانک مرکزی بیاندازیم. ثبت احوال می‌گوید که تعداد ازدواج دختران زیر 15سال در سال 1392، 41072 بوده است. و این آمار در سال 1397 به 30304 نفر رسیده است. یعنی یک سیر نزولی در واقعه ازدواج دختران زیر 15سال و حدود 1700ازدواج کمتر در طی 5سال.
از آن طرف، منبعی آگاهی از طرف بانک مرکزی اطلاعات اعطای وام به دختران زیر15سال را به تفکیک در اختیار ما قرار داده است.
بانک مرکزی می‌گوید که در سال 1392 هیچ دختر زیر 15سالی درخواست وام ازدواج نکرده است اما در سال 1397، 3432 نفر زیر 15سال درخواست وام ازدواج داده‌اند. موافقین بالابردن سن ازدواج درحالی این عدد را مبنای بالا رفتن کودک همسری به طمع وام ازدواج می‌دانند که این تعداد کمتر از یک‌سوم تمام متقاضیان وام ازدواج در سال 1397 هستند.
موافقین بالا رفتن سن ازدواج این آمار بانک مرکزی را سند قرار داده‌اند و می‌گویند وقتی در سال 1396 وام ازدواج 10میلیون تومان بوده است 51 دختر زیر 15سال برای وام درخواست داده‌اند. اما در سال 1397 وقتی مبلغ وام به 15میلیون تومان رسیده است، حدود 3500 دختر زیر 15سال برای وام ازدواج درخواست داده‌اند. درحالی که این تنها یک مغالطه آماری است.
وقتی مبلغ وام ازدواج نسبت به شرایط اقتصادی جامعه واقعی‌تر می‌شود طبیعی است که افراد بیشتری برای گرفتن آن متقاضی باشند. یعنی افراد زیر 15سال هم درست مانند بالای 15ساله‌ها وقتی با مبلغ واقعی‌تری روبه‌رو می‌شوند بیشتر به سراغ دریافت وام می‌روند. در واقع افزایش تعداد متقاضیان زیر15سال به معنای افزایش ازدواج در زیر15سال نیست همان‌طور که آمار ثبت‌احوال هم این نوع ازدواج را رو به کاهش نشان می‌دهد.
70برابر شدن کودک همسری به طمع وام زادواج!
اگر تمام ازدواج‌های زیر 15سال دختران در سال 1397، 54هزار مورد باشد، تنها 3هزار نفر آن‌ها برای درخواست وام متقاضی شده‌اند. حالا سوال این است که این تعداد کم چه طور می‌تواند نشانه‌ای بر این باشد که افزایش وام ازدواج، ازدواج زیر 15سال را هم افزایش می‌دهد.
حرفی که طیبه سیاوشی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس و از موافقین سفت و سخت افزایش سن ازدواج هم روی آن تاکید دارد و در آماری عجیب و غریب دراوایل دی ماه امسال و در گفت‌وگو با ایسنا متقاضیان وام ازدواج در گروه سنی زیر15 سال را 70برابر بیشتر نسبت به سال 1397 عنوان کرده است. آماری که هیچ پشتوانه و منبع مشخصی برای آن عنوان نشد.
سیا وشی در این مصاحبه می‌گوید: « با افزایش وام ازدواج در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸، تعداد متقاضیان وام ازدواج در تمام گروه‌های سنی، حدوداً رشدی ۱۰ تا ۲۰ برابری داشته‌اند. اما این آمار برای افراد زیر ۱۵ سال در سال ۹۷ حدود ۷۰ برابر و تا پنج‌ماهه‌ی نخست امسال، حدوداً ۹۰ برابر شده که آماری به‌شدت نگران‌کننده است و نشان‌دهنده‌ی تأثیر این وام روی افزایش کودک‌همسری و به‌نوعی، حتی کودک‌فروشی است؛ چراکه در حالت عادی بایستی در گروه سنی زیر ۱۵ سال نیز شاهد افزایش ۱۰ تا ۲۰ برابریِ تقاضای وام ازدواج می‌بودیم اما چنین نیست.
یک بام و دو هوای آقای معاون و برخی سودجویان!
در این بین اظهارات ضد و نقیض معاون وزارت ورزش و جوانان گویای این است که برخی اگر نتوانستند سن ازدواج را به 18سال افزایش بدهند به دنبال این هستند که در هر صورت این تسهیلات را از مزایای ازدواج حذف کنند. حتی به قیمت زیر سوال بردن حرف‌های سابق خودشان.
تندگویان در مهرماه امسال به رسانه‌ها: « دولت تدبیر و امید در موضوع پرداخت وام ازدواج مشکلات را به صفر رسانده است. در این دولت پرداخت تسهیلات ازدواج نسبت به سال 13۹۲، ۱۰ برابر شده است. با این وجود بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش وام و تسهیلات ازدواج کمکی به افزایش ازدواج نکرده است»
اما دقیقا تنها چند روز بعد و همزمان با افزایش فشارهای مجلس مبنی بر حذف وام ازدواج برای گروه سنی زیر 18 سال، معاون وزیر ورزش و جوانان از «ازدواج صوری در پی افزایش وام ازدواج» صحبت کرد و گفت: «آمارها نشان می‌دهد که بعد از افزایش وام مذکور موضوع کودک همسری نیز در برخی نقاط به شدت افزایش یافته و حداقل نسبت به سال گذشته این موضوع در برخی نقاط کشور تا ۴ برابر بیشتر شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در برخی از نقاط کشور که با فقر فرهنگی و اقتصادی رو به رو هستیم، از وام ازدواج برای معامله کودکان زیر ۱۵ سال استفاده می‌شود »
تندگویان در ادامه مصاحبه‌های خود در این زمینه خواستار حذف وام ازدواج برای افراد زیر18سال شد و گفت: « جامعه هدف واقعی ازدواج در کشور از نظر ما جوانان در رنج سنی ۱۸ تا ۳۵ هستند. بنابراین دولت و ما باید روی جامعه هدفمان متمرکز شویم. در این چند سال افزایش ازدواج در جامعه هدف واقعی که گروه ۱۸ تا ۳۵ سال هستند، وجود نداشته است، ولی از سال گذشته جامعه‌ای که هدف واقعی ما نیست، یعنی در میان دختران زیر ۱۵ سال افزایش ازدواج داشتیم به نظر ما جوانان زیر18سال نباید وام دریافت کنند.»
البته آقای وزیر تحت فشار اهالی رسانه در دهم دی ماه همین سال بالاخره حرف‌های سابق و ضدو نقیض خود را پس گرفت و اعلام کرد که ربط آمار افزایش وام‌گیرندگان زیر 15سال به افزایش کودک‌همسری کار سودجویان بوده است!
تندگویان گفت: « آمار به میزان "ثبت ازدواج" در سنین مذکور اشاره نمی‌کند و فقط شامل "تعداد وام‌هایی" است که به افراد در این رده سنی پرداخت شده است. این آمار به معنی افزایش «کودک همسری» نیست، بلکه نشان دهنده افزایش تعداد افراد زیر ۱۵ سالی است که متقاضی دریافت وام ازدواج شده‌اند؛ این درحالیست که برخی سودجویان در جهت تشویش افکار عمومی ورسیدن به مقاصد خود، این هشدار آماری که برای توجه قانونگذار به ابهامات و نواقص و در نظر گرفتن نظارت‌های درست بر اجرای قانون داده می‌شود را به مباحثی چون کودک همسری و... مرتبط می‌کنند تا قانون گذار توجه لازم به نظارت قانونی در پرداخت این وام را نادیده بگیرد»
