عامل فروپاشی اقتصادی شوروی چه خوابی برای ایران دیده است؟

به گزارش حلقه وصل، جفری ساکس تئورسین مکتب شوک درمانی، همکار و مشاور ویژه جورج سوروس، پدر انقلاب های رنگی در جهان، در خردادماه 95 با عنوان مشاور ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد در امور آرمان های توسعه پایدار وارد ایران شد و با معصومه ابتکار و سید عباس عراقچی دیدار کرد و در دانشگاه صنعتی امیرکبیر هم سخنرانی با موضوع «دستور 2030 و اهداف توسعه پایدار» انجام داد که با واکنش انتقادی دانشجویان انقلابی مواجه شد.

دستور کار توسعه پایدار 2030 که جفری ساکس در ایران ارائه کرد، شامل 17 سند از جمله سند 2030 یونسکو برای آموزش و پرورش و همچنین توافقنامه اقلیمی پاریس می شد.

 حالا مجددا قرار است جفری ساکس به عنوان مهمان ویژه در کنفرانس «اقتصاد جهانی و تحریم ها» به میزبانی مرکز مطالعات و همکاری های علمی وزارت علوم سخنرانی کند.

* جفری ساکس کیست؟

دکتر جفری ساکس استاد دانشگاه هاروارد و مشاور ویژه دبیر کل های سازمان ملل از سال 2000 میلادی تا کنون در امور توسعه پایدار و البته بیشتر به عنوان نظریه پرداز اقتصادی در کنار میلتون فریدمن به عنوان مدافعان مکتب شوک درمانی در اقتصاد نئولیبرال شناخته می شود.

شوک درمانی در اقتصاد یا همان اصلاحات سرمایه داری به اقداماتی مانند دست کشیدن دولت از کنترل قیمت ها، حذف یارانه ها و آزاد سازی تجارت با دیگر کشورها و خصوصی سازی های گسترده دارایی های عمومی آن هم بدون فوت وقت و با فشارهای سخت و همراه با سرکوب معترضان، گفته می شود به گونه ای که امکان مقاومت طرف مقابل را بگیرد.

جفری ساکس با تحمیل این نسخه مشغول طراحی اقتصادهای کشورهای مختلف پس از کودتا شد و زمینه روی کارآمدن غرب گرایان را مهیا کرد، نسخه اقتصادی که در تمام آنها با فروپاشی گسترده اقتصادی، فساد مالی و به حراج گذاشته شدن دارایی های عمومی کشورها و سرکوب مردم همراه بوده است.

جفری ساکس با طراحی اقتصادهای کشورهایی چون بولیوی، آرژانتین و کشورهای اروپای شرقی بعد از فروپاشی شوروی و همچنین روسیه بعد از فروپاشی شوروی نه تنها عامل مهمی در تثبیت سلطه غرب بر آنها شد، بلکه باعث بیکاری‌های گسترده و فروپاشی اقتصادی آنها نیز شد.

*به خاک سیاه نشاندن بولیوی با نسخه ساکس

جفری ساکس با پرچم مقابله با بیکاری و کاهش تورم، با نفوذ به ارکان تصمیم گیری در بولیوی نسخه شوک درمانی خود را به آنها اینگونه صراحتا القا کرد و گفت: «فقط شوک درمانی است که می‌تواند بحران تورم لگام گسیخته بولیوی را درمان کند. پیشنهاد او افزایش ده برابری بهای نفت، آزادسازی بهای طیفی از اقلام دیگر و کاهش بخش‌های مختلف بودجه بود.»

ویکتور پاز رئیس جمهور وقت بولیوی بدون فوت وقت با 17 روز جلسه بی وقفه برنامه شوک درمانی مبتنی بر حذف یارانه‌های مواد غذایی، لغو کلیه کنترل قیمت‌ها و 300 درصد افزایش بهای نفت را ارائه کرد. برنامه مذکور، حقوق و دستمزدهای پایین بخش دولتی را به مدت یک سال تثبیت کرد و نیز خواستار کاهش شدید مخارج دولتی در عرصه خدمات عمومی (بهداشت و درمان آموزش و پرورش و...)، گشودن مرزهای بولیوی به روی واردات نامحدود و کوچک کردن شرکت‌های دولتی به عنوان سرآغازی برای خصوصی‌سازی گسترده شد.

اما خیلی زود نتیجه نسخه پیچی های جفری ساکس نمایان شد، کاهش 61 درصدی افراد واجد شرایط تامین اجتماعی، بیکاری 30 درصدی، افزایش بی سابقه رجوع بیکاران بولیوی به کاشت و صادرات مواد مخدر، کاهش قیمت 55 درصدی قلع به عنوان مهمترین صادرات بولیوی. از آن طرف نیز جهت اجرای شوک درمانی برای مقابله با اعتراضات در بولیوی حالت فوق العاده اعلام شد، پلیس به همه نهادهای مدنی حمله کرد، راهپیمایی و گردهمایی های سیاسی ممنوع اعلام شد. 1500 نفر از جمله وزرای سابق و سناتور دستگیر و به زندان هایی دور افتاده در جنگل آمازون منتقل شدند، کارگران معادن قلع بخاطر اعتراض اخراج شدند.

*ردپای ساکس در زیرخط فقر کشاندن مردم آرژانتین

پس از بولیوی این بار نوبت آرژانتین در دهه 90 میلادی بود که با اجرای سریع تئوری ساکس در زمان کوتاهی نزدیک به 90 درصد تمام بنگاه های دولتی خود را چوب حراج زد و به شرکت های خصوصی خارجی از جمله سیتی بانک، بانک بوستون، ویندی فرانسه و ...فروخته شد. طی این دوره بیش از 700 هزار نفر از کارگران کارخانه ها اخراج شدند و نیمی از جمعیت کشور به زیر خط فقر کشانده شدند.

*تجارت ناتاشا در لهستان ماحصل شوک درمانی تجویزی ساکس

جفری ساکس با تامین مالی جورج سوروس و همراه با وی به ورشو پایتخت لهستان سفر کرد و با پیروزی جناح غرب گرای لهستان یعنی حزب همبستگی همکاری های نزدیک ساکس با دولت حاکم در لهستان آغاز شد. دولت همبستگی به امید وام خارجی طرح شوک درمانی ساکس را پذیرفت و اعلام شد، اقتصاد لهستان به شیوه «شوک درمانی» تحت درمان قرار می‌گیرد.

نسخه های جفری ساکس در لهستان شامل حذف آنی کنترل قیمت‌ها و یارانه‌ها، حراج معادن، کارگاه‌های کشتی‌سازی و کارخانه‌های دولتی و رفتن از کارخانه‌های صنعتی سنگین به تولید کالاهای مصرفی و... بود.

اما برخلاف پیش بینی ها و وعده ها نسخه های جفری ساکس موجب یک رکود کامل شد. کاهش 30 درصدی تولیدات صنعتی، افزایش نرخ بیکاری به بیش از 20 درصد، 50 درصد مردم زیر خط فقر و 7500 اعتصاب در یکسال که همگی با سرکوب روبرو شدند نتیجه شوک درمانی بود. تا جائیکه پس از دوران شوک درمانی تجارت کثیفی به نام «تجارت ناتاشا» در این کشور شکل گرفته بود که منظور از آن صادرات زنان و دختران شرق اروپا برای به مقاصدی نامعلومی بود که در نهایت مجبور به تن‌فروشی می‌شدند.

*نقش ساکس در حراج ثروت شوروی

جفری ساکس با وعده کمک 15 میلیارد دلاری وارد شوروی شد و در نقش مشاور یلتسین و تسریع فروپاشی شوروی نقش موثری ایفا کرد. ساکس به یلتسین گفت مطمئن است که اگر مسکو مسیر اقدامات آنی و ضربتی برای پیاده کردن یک اقتصاد سرمایه‌داری را پیش بگیرد، او چیزی حدود پانزده میلیارد دلار برای روسیه فراهم خواهد کرد.

یلتسین نیز با این پیش‌بینی که با آزاد کردن قیمت‌ها در نتیجه شوک درمانی هر چیز در جای صحیح خودش قرار خواهد گرفت، لغو کنترل قیمت‌ها را اعلام کرد و یک هفته پس از استعفای گورباچف، برنامه شوک درمانی بدون فوت وقت آغاز شد.

اتفاقی که متعاقب آن موجب انحلال پارلمان و کودتای نرم یلتسین شد و در نتیجه این برنامه ها قدرت خرید شهروندان روسی 40 درصد کاهش یافت و یک سوم جمعیت روسیه به زیر خط فقر رفتند و افراد طبقه متوسط مجبور شدند با گذاشتن میزهایی مقوایی در خیابان‌ها اموال شخصی‌شان را بفروشند. و از آن طرف شرکت های بزرگی چون یوکس، نیکل نوریلسک و... به ثمن بخس به حراج گذاشته شدند.

جفری ساکس بعد از فروپاشی شوروی با کمک و سرمایه جورج سوروس به کشورهای اروپایی شرقی می رفت و نسخه شوک درمانی، خصوصی سازی بی ضابطه و گسترده و فروش به ثمن بخس دارایی های عمومی آن کشورها را می داد، در آن طرف ماجرا نیز خریدار اصلی مجموعه های بزرگ دولتی کسی نبود جز جورج سوروس سرمایه دار صهیونیست و پدر انقلاب های رنگین در جهان!

*ساکس در ایران چه می کند؟

حال با این سابقه تاریک جفری ساکس در نابودی اقتصادهای کشورهای مختلف در قالب نام های زیبایی چون توسعه پایدار، اعطای وام و «شوک درمانی» و ارتباط ویژه و روشن او با جورج سوروس، وزارت علوم بر چه اساسی او را به عنوان سخنران ویژه برای یک همایش داخلی دعوت می کند؟ آن هم در شرایط جنگ اقتصادی و اوج فشارهای تحریمی آمریکا و غرب علیه ایران در همایشی بنام به «اقتصاد جهانی و تحریم ها»! به راستی جفری ساکس عامل فروپاشی شوروی، چه نسخه هایی برای عبور ایران از تحریم ها دارد یا اینکه قرار است با سرپل های داخلی جریان غرب گرا همان نسخه های پوسیده و شکست خورده شوک درمانی در ایران نیز تئوریزه و اجرایی بشود؟ این امر زمانی خطرناک تر به نظر می رسد که به یاد بیاوریم جفری ساکس در سال 95 نیز به دعوت بعضی مقامات ایرانی در تهران حاضر شد و سند توسعه پایدار 2030 را به ایران آورد و با بعضی مسئولین دیدار داشت. نهایتا اینکه باید روشن شود رابطه جفری ساکس و نسخه های او، با اجرایی کردن مخفیانه سند 2030 یونسکو، توافق‌نامه پاریس و روندهای عجیب، بی ضابطه و افسارگسیخته خصوصی سازی های در کشور و سرکوب کارگران معترض چیست؟