پیش زمینه تاریخی درگیری‌های داخلی جنوب یمن/ چرا امارات بر تشکیل مجدد کشور یمن جنوبی اصرار دارد؟

عمده اعضای مجلس انتقالی جنوبی فعلی از کسانی هستند که در جنگ داخلی ۱۹۹۴ در صف استقلال طلبان جنگیده اند.

سرویس جهان حلقه وصل _ روزها و هفته های اخیر درگیری‌های شدید میان نیروهای وفادار به منصور هادی رئیس جمهور سابق یمن و نیروهای زیرمجموعه گروه موسوم به "مجلس انتقالی جنوبی" در جنوب یمن در جریان بوده است. ریشه آغاز این درگیری‌ها را می توان حادثه پادگان الجلاء عدن به شمار آورد.

در مناطقی مانند استان‌های عدن و لحج و ضالع دست بالا با نیروهای مجلس انتقالی بود و پس از مدت کوتاهی پادگان ها و مناطق دولتی از کنترل نیروهای وفادار به منصور هادی خارج شد. اما در مناطق شمالی و شرقی‌تر مانند استان های شبوه و ابین و شهرهای آنها از جمله شهر عتق مرکز استان شبوه، نیروهای وفادار به هادی توانسته اند حریفانشان را خلع سلاح کرده و بیرون برانند.

مناطق خارج از تسلط انصارالله در یمن در حقیقت اکنون به مناطق نفوذ کشورهای عربستان و امارات و صحنه رقابت بزرگ میان آنها تبدیل شده است، که به نظر می رسد در مناطق جنوبی امارات نفوذ بیشتری دارد و در مناطق شمالی مثل مارب و حضرموت سعودی‌ها از تسلط بیشتری برخوردارند.

پیش زمینه تاریخی بحران و کینه قدیمی جنوبی‌ها از منصور هادی

مناطق جنوب یمن پس از رهایی از استعمار بریتانیا در سال ۱۹۶۷ تحت عنوان "جمهوری دموکراتیک خلق یمن" استقلال یافتند و حکومتی چپگرای متحد اتحاد جماهیر شوروی سابق تشکیل دادند.

موجودیت این کشور تا ماه می ۱۹۹۰ و امضای قرارداد وحدت با یمن شمالی و تشکیل کشور متحد یمن برقرار بود. ۴ سال بعد و در ۱۹۹۴ در پی اختلافات میان احزاب جنوب و شمال یمن، برخی جناح‌های جنوبی خواهان استقلال و جدایی دوباره شدند. رهبری شورش را علی سالم البیض دبیرکل حزب سوسیالیست جنوبی سابق و رهبر جنبش مقاومتی الحراک بر عهده داشت. علی سالم البیض در دولت یمن جنوبی معاون رییس‌جمهور بود که قرارداد اتحاد یمن جنوبی و شمالی را با علی عبدالله صالح به امضا رساند.

در جنگی خونین شورشی‌های جنوبی از نیروهای شمال تحت رهبری علی عبدالله‌ صالح شکست خوردند. نکته مهم در این مورد این است که منصور هادی در آن زمان فرمانده پایگاه استراتژیک العند در استان لحج بود و همکاری وی با نیروهای شمالی و تسلیم پایگاه یکی از عوامل اصلی سقوط عدن و شکست استقلال طلبان جنوبی به شمار می رود. به همین دلیل نیروهای مجلس انتقالی جنوبی از ابتدای بحران یمن تا کنون هرگز به منصور هادی روی خوش نشان نداده و مخالف قدرت گرفتن وی بودند.

العند همان پایگاهی است که یک فروند پهپاد انتحاری قاصف K۲ انصار الله محل رژه نیروهای مزدور جنوبی را هدف قرار داده و ده ها نفر از نیروهای حاضر در این محل کشته و زخمی شدند.

ترکیب فعلی مجلس انتقالی جنوبی

عمده اعضای مجلس انتقالی جنوبی فعلی از کسانی هستند که در جنگ داخلی ۱۹۹۴ در صف استقلال طلبان جنگیده اند. چهره اصلی این مجلس عیدروس الزبیدی است که در دوران حکومت علی عبدالله صالح برای او حکم اعدام صادر شد.

الزبیدی ابتدا در درگیری های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ در استان ضالع با نیروهای دولت صالح جنگید و سپس در سال ۲۰۱۵ نقش مهمی در بازپسگیری عدن و سایر مناطق جنوبی از نیروهای متحد شمال داشت و به نوعی از مهمترین متحدان یمنی ائتلاف متجاوز تحت رهبری عربستان به شمار می رفت.

در سال ۲۰۱۵ منصور هادی وی را به سمت استانداری عدن تعیین کرد اما دو سال بعد و در پی اختلافات از این منصب برکنار شد.

دولت امارات که اولویت سیاست خارجی خود را مواجهه با اخوان المسلمین تعریف کرده بود با ورود به جنگ یمن تلاش کرده است متحدان خود را از میان استقلال طلبان جنوب و تا حدی هواداران رئیس جمهور سابق یمن (نیروهای طارق صالح) و نه از هواداران عمده دولت هادی که عمدتا اعضای حزب اصلاح (شاخه اخوان المسلمین یمن) هستند انتخاب کند. جنوب یمن همواره به دلیل موقعیت استراتژیک دریایی و نقش مهم آن در تجارت دریایی برای امارات جذاب تر بوده است.

ادامه وضعیت کنونی و تفرقه شدید میان نیروهای طرفدار منصور هادی و مجلس انتقالی جنوبی که به دلیل تضاد منافع دو کشور عربستان و امارات پیش آمده است، در دراز مدت کاملا به سود انصارالله و جبهه شمالی بوده و می‌تواند تاثیر خود را در نبردهای آینده در استان‌های مرزی نظیر ضالع و تعز نشان دهد.

آخرین وضعیت درگیری ها در شهر عدن

در حملات گسترده امروز نیروهای طرفدار منصور هادی تحت حمایت نظامی عربستان پیشروی به سمت مرکز شهر عدن آغاز شده و خبرهایی از تصرف فرودگاه عدن و تسلیم دسته جمعی نیروهای مجلس انتقالی جنوبی در این فرودگاه منتشر شده است.

همچنین در محور شرقی شهر نیز نیروهای هادی تقریبا خود را به محله های شرقی شهر عدن رسانده‌اند. باید دید واکنش اماراتی ها به این پیشروی رقیب چه بوده و آیا محمد بن زاید و دولتش دست به حمایت تمام عیار از متحدین جنوبی خود می‌زنند یا در برابر اراده و خواست برادر سعودی خود کوتاه خواهند آمد.