دفاع تمام قد خبرگزاری رسمی مجلس از حیات خلوت فیلم‌های توقیفی و مساله‌دار!

سرویس حاشیه نگاری: حدوداً یک سالی می‌شود که مدیریت این روزهای سینمایی کشور، اقدام به تأسیس گروه هنر و تجربه در ایران اسلامی نموده است. گروهی که همچون سایر ابتکارات جناب ایوبی، یعنی مدرسه ملی سینما و جشنواره بین‌المللی فیلم ایران و ... عنوان فرانسوی خویش را حفظ نموده و مدل  Cinéma Art et Essai را به دستاوردی محققانه از برای سیمای سینمای دولت یازدهم مبدل ساخته است.

البته باید توجه داشت که پیاده‌سازی مدل فرانسوی Association Française des Cinémasd'Art et d'Essai یا همان انجمن فرانسوی هنر و تجربه (AFCAE) در ایران، توفیقات بسیاری را برای سازمان سینمایی به همراه داشت و موجب شد تا جناب ایوبی با تبدیل گروه هنر و تجربه به حیات خلوت سازمان سینمایی، ضمن دلجویی از تمامی توقیفی‌ها و ... همه ایده‌های خود و دوستان مشاور را باکمال آرامش و به دور از هر تعاقبی آزمایش نماید.

اما عجیبتر آن است که پس از گذشت یک سال از راه‌اندازی این گروه، خبرگزاری «خانه ملت» که به عنوان خبرگزاری رسمی قوه مقننه شناخته می‌شود در جدیدترین گزارش فرهنگی خود به سراغ گروه ورشکسته «هنر و تجربه» سینمای ایران رفته و در کمال تعجب این گروه را عامل ارتقای سلیقه مخاطبین سینما دانسته است. 

حال سوال اینجاست که آیا واقعا وظیفه خبرگزاری مجلس شورای اسلامی تبلیغ و ترویج جریان خاص و روشنفکری سینمای ایران است؟! الله اعلم!

متن کامل این گزارش را بخوانید:

یک سال از عمر گروه سینمای هنر و تجربه ایران گذشت. سینمایی که باعنوان «سینمای خاص» شناخته شده است و نزدیک به 60 سال از عمر آن در فرانسه می‌گذرد. به گفته صاحب‌نظران، گروه سینمایی هنر و تجربه زمانی از راه رسید و دادرس سینمای ایران شد که این سینما از رخوت و تکرار و سطحی‌انگاری محسوسی رنج می‌برد و گویی نیاز به یک شوک و تکان جدی داشت؛ که اکنون به نظر می‌سد سینمای تجربی با ادامه رویکردها و به کارگیری خلاقیت می‌تواند انقلابی دائمی در سینمای ایران رغم بزند.

طبق آمارها، سینمای هنر و تجربه با وجود آنکه تنها 2 درصد از بودجه کل سینما را در دست دارد اما توانسته علاوه بر ایجاد گردش مالی، اعتماد به وضعیت موجود جامعه و نظام، شور و شوق را در میان هنرمندان و هنردوستان افزایش دهد و از بازتاب خوبی هم تا به امروز برخوردار بوده است و بجز صداهای مخالف‌خوان‌های حرفه‌ای که حیات‌شان در مخالفت است، عموم سینماگران از موجودیت این سینما ابراز رضایت می‌کنند.

در این گزارش امیرحسین علم‌الهدی مدیراجرایی و دبیرشورای سیاستگذاری گروه سینمایی هنر و تجربه، کیوان کثیریان رئیس انجمن منقدان خانه سینما، نصرالله پژمان‌فر عضوکمیسیون فرهنگی مجلس و غلامعلی جعفرزاده ‌ایمن‌آبادی عضو فراکسیون میراث فرهنگی مجلس، فعالیت این نوع سینما را به بوته نقد و بررسی کشیده‌اند.

«ایجاد شور و نشاط در میان نسل جوان به‌عنوان دغدغه نظام و سایر نسل‌های سینمایی مهمترین دستاوردی است که سینمای هنر و تجربه در مدت زمان فعالیت کوتاه خود داشته است» این جملات را مدیراجرایی و دبیرشورای سیاستگذاری گروه سینمایی هنر و تجربه به خانه ملت می‌گوید و ادامه می‌دهد: درواقع این سینما با نمایش فیلم‌های نسل اول، دوم و سوم که تطابق معنایی با رویکرد هنر و تجربه دارند امید به آینده و تعلق به کشور را در میان قشر هنرمند جامعه تسری داده است. 

رابطه مستقیم سینمای هنر و تجربه با افزایش اعتماد به نظام

امیرحیسن علم الهدی در حالی  که معتقد است "سینمای هنر و تجربه رابطه مستقیمی با امنیت ملی دارد" می‌گوید: با نمایش فیلم‌های هنری و تجربی، تصویر روشن‌تری از سیاست‌های فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور ترسیم و از ارسال فیلم‌ها به شبکه‌های خارجی فارسی زبان جلوگیری می‌شود. درواقع تماشاگرانی که فیلم‌های تجاری آن‌ها راضی نمی‌کند کمتر به سراغ شبکه‌های غیرمجاز خواهند رفت؛ آن‌ها وقت خود را در مراکز رسمی و فرهنگی صرف می‌کند و عادت فاخرِِِ سینما رفتن برای‌شان درونی می‌شود.

افزایش کسب و کار خُرد

سینمای هنر و تجربه رابطه مستقیمی با کسب و کار خُرد دارد و در سیاست‌گذاری‌ها، ‌عنوان سینمای ارزان را دنبال می‌کند؛ همچنین با حمایت دولت افراد بسیاری می‌توانند در مشاغل مختلف سینمایی علاوه بر امرار معاش، شغل مورد علاقه خود را ادامه دهند. علم الهدی با تایید این مطلب می‌گوید: در این شرایط فیلمسازها کمتر به دولت برای گرفتن وام مراجعه می‌کنند زیرا به سوددهی رسیده‌اند‌؛ درواقع این گروه سینمایی ساز و کار اقتصادی مناسب را برای بخشی از سینماگران مستقل ایجاد کرده و آن‌ها دیگر متکی به بودجه‎های دولتی نیستند.

افزایش امید به آینده در میان فیلمسازان جوان/ پرورش مخاطب جدید

این گروه سینمایی به پرروش مخاطبان جدید اعتقاد دارد و همان طور که علم‌الهدی می‌گوید: هنر و تجربه سینمای مستقل، متفاوت و اندیشه محور را به پرده سینماهای ایران آورده است؛ هر فعالیت جدیدی به نگاه و ایده جدید نیاز دارد و پرورش این ایده‌ها در کوتاه مدت و دراز مدت ارتقاء سطح کیفی و افزایش سطح سلیقه مخاطب را به دنبال دارد.

درواقع با نگاهی عمق‌تر متوجه می‌شویم دولت با تامین بخشی از هزینه‌های گروه سینمایی هنر و تجربه، سوبسیدهایی حوزه تولید را به حوزه نمایش سوق داده است؛ هرچند از 140 هزار صندلی در سینمای کل کشور، هنر و تجربه تنها 700 صندلی را در اختیار دارد اما این تعداد محدود برای بیشتر شدن، نیاز به برنامه‌ریزی و تداوم دارد.

دبیر شورای سیاستگذاری گروه سینمایی هنر و تجربه، افزایش کیفی سینمای ایران و افزایش سلیقه مخاطبان را مسیر دیگری معرفی می‌کند که این سینما برای خود هدفگذاری کرده و ادامه می‌دهد: این بهانه که امکان دیده شدن فیلم‌ها در کشور وجود ندارد، از دست تولیدکنندگان خارج شده است و هر فیلمسازی که براساس معیارهای هنر و تجربه و معیارهای رسمی نظام جمهوری اسلامی ایران فیلم بسازد می‌تواند شاهد نمایش اثر خود بر روی پرده‌های سینماهای کشور خود باشند.

از اتفاقات خوشایندی که این سینما رغم زده است نمایش فیلم‌های مستند و کوتاه مطرح داخلی و خارجی است که در طول 11 ماه گذشته مخاطب نسبی هم به دست آورده است. علم‌الهدی با تایید این نکته می‌گوید: برای نخستین بار گردش مالی سینمای مستند که در جهان آن را سینمای پیشرو می‌نامند در گروه سینمای هنر و تجربه به رسمیت شناخته شده است.

او با ابراز امیدواری از اینکه نمایندگان مجلس از این سینما که سیکل سینمای ایران را در آینده تغییر می‌دهد حمایت کنند و کمک حال این سینمای نجیب و به شدت مقتصد باشند، می‌افزاید: کشورهای پیشرفته به طور نامحسوس از سینمای مستقل و متفاوت و ایده‌های نو و جذاب خود حمایت می‌کنند.

همچنین کیوان کثیریان رئیس انجمن منتقدان خانه سینما راه‌اندازی گروه هنر و تجربه را اتفاق مهمی می‌داند که سینمای ایران به آن نیاز داشت و در این رابطه به خبرنگار خبرگزاری خانه ملت می‌گوید: این سینما در طول نزدیک به یکسال فعالیت خود به خوبی نشان داده که می‌تواند به حیاتش ادامه دهد.

او معتقد است رئیس سازمان سینمایی با ایجاد گروه سینمایی هنر و تجربه مسیر متفاوتی را انتخاب کرده‌، چراکه این سینما شاید مخاطب عام نداشته باشد اما تجربه‌های ارزشمندی در حوزه فیلم تجربی به حساب می‌آیند و مخاطبان خاص را افزایش می‌دهد.

نشان دادن فیلم خوب اصل مسلم برای سینمای هنر و تجربه

مناسبات اقتصادی برای گروه‌های سینمایی عمومی مهم است و ظرفیت لازم برای سرویس دادن به این دست از فیلم‌های خاص را ندارند و در نهایت حمایت از سینمای تجربه‌گرا سخت می‌شود؛ اما همانطور که کثیریان می‎گوید: حمایت از تجربه‌های متفاوت سینما در کشورهای مختلف شیوه‌های متفاوتی دارد و ایران شیوه حمایت از اکران فیلم‌ها را انتخاب کرده است.

کثیریان در ادامه به نکته‌ای مهمی اشاره می‌کند و می‌افزاید: سینمای هنر و تجربه نباید کانون تجمع فیلم‌هایی شود که به دلایل کیفی اکران نشده‌اند؛ اصل مسلم برای سینمای هنر و تجربه این است که فیلم خوب نشان دهد که این اتفاق به طور قابل توجهی رخ داده است اما در مواردی هم فیلم‌هایی که مناسب این گروه نیستند مشاهده شده که با توجه به تعداد کم‌شان قابل اغماض هستند.

آنچه مشخص است هنر و تجربه انگیزه خاصی در میان سینماگران جوان به وجود آورده؛ چراکه می‌توانند امید داشته باشند تجربیات ارزان قیمت و متفاوتی را در حوزه سینمای تجربی دنبال کنند و آثارشان به نمایش برسد. رئیس انجمن منتقدان خانه سینما با تصدیق این موضوع می‌گوید: فیلم‌های کوتاه و مستند که تاکنون فضای برای نمایش نداشته‌اند علاوه بر اکران به سودهی اقتصادی رسیده‌اند و این اتفاق بزرگی است.

او همچنین با بیان اینکه باید نمره بسیار بالایی به گروه سینمایی هنر و تجربه داد و به افرادی که آن را مدیریت و هدایت می‌کنند دست‌مریزاد گفت، درباره نوع فعالیت گروه سینمای هنر و تجربه می‌افزاید: این گروه سینمایی تابع فیلم‌های ساخته شده است و نمی‌تواند فیلم تولید کند و متولیانش باید دست به انتخاب بزنند؛ اگر فیلم‌هایی با کیفیت بیشتر مانند «ماهی و گربه» ساخته شوند مخاطب این گروه سینمایی هم بالاتر خواهد رفت.

به گزارش خانه ملت،‌ موارد مشابه این سینما که در دولت‌های قبلی با عناوینی همچون «آسمان باز» دنبال کردند به دلیل عدم مدیریت درست با شکست روبه‌رو شده‌اند اما همانطور که کثیریان معتقد است باید به این نوع سینما فرصت داد تا فرهنگ فیلم متفاوت دیدن در میان آحاد مردم تسری پیدا کند. البته گروه سینمای هنر و تجربه در یک سال نخست فعالیت خود بسیار خوب درخشید و درحال محکم کردن جای پای خودش است.

بزرگترین کمک مجلس، اعتماد به مدیران فرهنگی 

کثیریان به اقداماتی که مجلس می‌تواند برای این گروه سینمای بسیار مهم انجام دهد اشاره می‌کند و می‌افزاید: بهترین کار این است که بودجه سینما را افزایش دهند و به نظرم نگاه مجلس به سینما باید اصلاح شود چراکه با فشارهایی که گاهی به سینما می‌آورند، نقش بازدارندگی را ایفا می‌کنند.

به گفته کثیریان جلوگیری مجلس از نمایش فیلم «خانه پدری» از طریق گروه سینمای هنر و تجربه از جمله این موارد است؛ چراکه این فیلم تنها در چند سینمای محدود دو الی سه شهر اکران می‌شد.

او با تاکید بر این نکته که مجلس باید نقش حمایتی داشته باشد تا بازدارنده، می‌افزاید: مسئولان وزارت ارشاد و سازمان سینمایی از درون همین نظام بیرون آمدند و از همین مجلس رای اعتماد گرفته‌اند و اگر مجلس به مدیران فرهنگی اعتماد کند، بزرگترین کمک را به سینما کرده است.

رابطه مستقیم هنر و تجربه با افزایش ضریب اعتماد به نظام

غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی عضو فراکسیون میراث فرهنگی و گردشگری مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت با بیان اینکه گروه سینمایی هنر و تجربه در صورت ادامه مسیر با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح می‌تواند اثرات بسیار مهمی مانند افزایش شادی و امید را میان نسل جوان و تحصیل کرده به همراه داشته باشد، می‌افزاید: باید افزایش ضریب امنیت و اعتماد به نظام در میان این قشر از جامعه که عموما اهل مطالعه هستند را به دیگر دستاوردهای گروه سینمای هنر و تجربه افزود.

کشورهای صاحب سینما تولیدات خاص و متفاوت خود را که شاید مخاطب کمتر اما ثابتی دارند در قالب یک مجموعه به نمایش می‌گذارند چراکه این سینما قدرت تاثیرگذاری بر تفکر و اندیشه جامعه را دارد و نماینده مردم رشت در مجلس نیز با تاکید بر این موضوع می‌گوید: این دست از آثار که مورد پسند اهالی هنر و دانش در جامعه است، در چندین دهه گذشته راه خود را در سینمای نو اروپا پیدا کرده‌اند، بنابراین در ایران نیز باید مسیر برای رشد این سینما باز شود تا در ادامه سطح سلیقه مخاطب افزایش یابد.

مجلس ظرفیت سینمای هنر و تجربه را دریابد/ اختصاص بودجه به هنر و تجربه در سال 95

این نماینده در حالی که معتقد است مجلس تاکنون نتوانسته از فرصت طلایی سینمای هنر و تجربه استفاده کند، ادامه می‌دهد: مدیران باید از فرصت سینمای هنر و تجربه استفاده مفیدتری کنند، با گسترش این سینما می‌توان ذائقه مردم را تغییر داد و در ادامه بجای استقبال از فیلم‌های شانه تخم مرغی استقبال از آثاری که مخاطب را به فکر وا می‌دارد افزایش یابد.

جعفرزاده با تاکید براینکه باید در بودجه سال 95 به گروه سینمای هنر و تجربه توجه ویژه داشت، می‌گوید: صدا وسیما باید تبلیغات این اثر با قیمت اندک‌تری بپذیرد چراکه وظیفه فرهنگسازی را بر عهده دارد و افرادی که انگ ترویج شبه روشنفکری را به این نوع از سینما می‌زنند باید بدانند که سینما بیشتر برای قشر روشنفکر جامعه است و دوره این تفکر که با احساسات مردم بازی یا اشک آنها درآورده شود، به پایان رسیده است.

گروه سینمایی هنر و تجربه، محل دور زدن قانون نباشد

«جهان پیشرفته فرصت‌های بسیاری برای سینمای هنری و تجربی خود ایجاد می‌کنند، در ایران هم باید از فیلم‌های تجربه‌ای حمایت کرد تا بتوانند در سایه این حمایت‌ها رشد کرده و مخاطبان بیشتری را جذب کند.» این سخنان را نصرالله پژمان‌فر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت می‎گوید. وی معتقد است متاسفانه فیلم‌هایی در گروه سینمایی هنر و تجربه مشاهده شده که عاری از ویژگی‌های هنری و تجربی هستند؛ درواقع به دلیل کیفیت پایین پشت صف انتظار اکران مانده بودند و حالا گروه هنر و تجربه برای آن‌ها فرصت نمایش ایجاد کرده است.

پژمانفر که اعتقاد دارد گروه سینمایی هنر و تجربه، مکانی برای نمایش فیلم‌های مسئله‌دار است، توضیح می‌دهد: برخی از فیلم‌ها در ابتدا نتوانستند پروانه نمایش بگیرند اما با تلاش فراوان مجوز را دریافت کرده و در ادامه در هنر و تجربه به نمایش رسیدند، که سوء استفاده و دور زدن قانون است و پرش این است که چرا وزارتخانه جلوی این ماجرا را نمی‌گیرد؟!

سینمای هنر و تجربه توانسته تمام نگاه‌ها و طیف‌های فکری را پوشش ‌دهد و تاکنون فیلمسازهایی مانند حاتمی‌کیا، آبیار و کیارستمی فیلم‌های خود را جهت نمایش در اختیار هنر و تجربه گذشته‌اند، اما پژمان‌فر می‌گوید: فیلم‌هایی مانند «خانه پدری» که محتوای خوبی برای جامعه ندارند و به سختی مجوز اکران گرفته‌اند، به اکران محدود در گروه هنر و تجربه رضایت می‌دهند و مسئولان هم این فرصت را برای‌شان فراهم می‌کنند.

او با تاکید براینکه باید سینماهای بیشتری را در اختیار این نوع از سینما گذاشت و فیلمسازان بیشتری را برای حضور در این عرصه تشویق کرد، معتقد است هر بخش از سینما مخاطب خاص خود را با ماموریت و رسالتی متفاوت دارند بنابراین نباید سینمای گروه هنر و تجربه را به نداشتن مخاطب چشمگیر متهم کرد.

نماینده مردم مشهد در ادامه با تایید آمارهای مدیر اجرای گروه سینمای هنر و تجربه مبنی بر افزایش ضریب امنیت درجامعه با بها دادن به این سینما، می‌گوید: سینمای هنر و تجربه می‌تواند قشر تحصیل کرده را جذب کند و در ادامه ضریب امنیت در جامعه افزایش پیدا کند و این سینما می‌تواند افراد را با اندیشه‌های جدید آشنا کند. همچنانکه امام خمینی(ره) فرموده‌اند سینماهای ما باید دانشگاه باشد؛ و این حرف، یک سخن شعاری نیست بلکه واقعیتی است که باید لزوم آن را درک کرد و سینما باید در کنار رویکرد سرگرم‌کننده خود بتواند تفکر و اندیشه و تأمل را در مخاطب افرایش دهد.

سخن آخر

به گفته کارشناسان گروه سینمای هنر و تجربه، قطعا مهمترین دستاورد مدیریت فعلی و حتی مدیریت سابق سینما است و سینمای هنر و تجربه نیز باید بتواند چشم‌انداز متفاوتی را پیش روی مخاطب بگذارد و «جور دیگر دیدن» را یادآور شود. بنابراین با توجه به اینکه امروز چگونه گفتن اهمیت بیشتری نسبت به چه گفتن دارد، این سینما می‌تواند بیش از این دیده شود؛ البته به شرط آنکه با تحولات شتابان تکنولوژی هماهنگ شود، سینمایی تجربه‌گرا که الزاما هم کمال‌گر نیست.

نمایش این فیلم‌ها  تغییر در ذائقه «تخریب شده» سینمایی مردم را به دنبال دارد و مدیران این گروه سینمایی مانع از نمایش فیلم‌های که عاری ازهنری و  تجربه‌، شوند، چرا که یک فیلم به صرف دور بودن از الگوهای تجاری الزاما معنای هنری و ارزشمند ندارد، هر چند لازم به یادآوری است که فیلم‌های هنر و تجربه، تجربه‌های فرمی و محتوایی هستند و این اساسا به معنای شبه روشنفکری نیست و قضاوت مضمونی درباره آن‌ها، خطا است.