همه قهر و آشتی‌های یک وزیر ظریف!

به گزارش حلقه وصل،  درست 5 ماه پس از استعفای نسنجیده محمدجواد ظریف از وزارت امور خارجه به خاطر عدم حضورش در دیدار روحانی و بشار اسد، او بار دیگر موضوع کناره‌گیری خود از این سمت را مطرح کرد؛ این‌بار به بهانه عجیب پخش سریال «گاندو» از تلویزیون و ادعای تضعیف وزیر امور خارجه در آن!

 شامگاه یکشنبه اخبار تاییدنشده‌ای مبنی بر نامه محمدجواد ظریف به رهبر معظم انقلاب و طرح موضوع کناره‌گیری او از وزارت امور خارجه منتشر شد. طبق این خبر، اخیرا و به‌دنبال پخش سریال «گاندو»، محمدجواد ظریف در نامه‌ای به رهبرمعظم انقلاب از موج توهین‌ها و تهمت‌ها گلایه کرده و نوشته است حتی اگر بخشی از این حجم تخریب درست باشد، ادامه خدمت وی در سمت وزارت امورخارجه شرعا جایز نیست.

این خبر خیلی زود و توسط سخنگوی وزارت امور خارجه تایید شد. عباس موسوی دیروز، در نشست خبری درباره نامه ظریف به مقام معظم رهبری درباره سریال «گاندو» گفت: من این خبر را تایید می‌کنم، این نامه از سوی وزیر امور خارجه به مقام معظم رهبری نوشته شد. صداوسیما از سازمان‌های زیر نظر مقام معظم رهبری است و اگر قرار بود گلایه‌ای باشد باید خدمت ایشان گفته می‌شد به جای اینکه به دیگران گفته شود.

وی افزود: «برداشتی که داشتیم این بود که در این سریال تلاش می‌شود از وزیر امور خارجه و وزارت امور خارجه یک چهره منفعل و بی‌عمل و واداده نشان داده شود، البته آقای ظریف هم گفتند این سریال را ندیده است و اساسا تلویزیون نگاه نمی‌کند. ما فکر کردیم اگر چنین چیزی هست و اگر قرار است ایران به‌عنوان کشور مقتدر در منطقه و جهان چنین وزیر و وزارتخانه‌ای داشته باشد که این سریال ترسیم می‌کند، شاید ماندن ما و این وزیر و وزارت امور خارجه جایز نباشد و مناسب نیست ایران به‌عنوان کشوری مقتدر در منطقه از چنین وزیر و وزارت امور خارجه ادعایی آنها برخوردار باشد و به لحاظ شرعی باید کسی باشد که بتواند همزمان عزت و حتی مصلحت را سرلوحه کار خود قرار دهد و از  چنان اقتدار و صلابتی در محافل بین‌المللی برخوردار باشد که زبان گویای چنین ملت، کشور و تاریخی باشد». موسوی ادامه داد: «اگر اینچنین نیست ایشان ببیند چه باید کرد و آیا ماندن ظریف جایز است که مقام معظم رهبری هم پاسخ دادند مطلقا راضی نیستند به این مجموعه و ایشان اهانتی صورت بگیرد».

وی همچنین درباره اینکه تخریب‌ها علیه ظریف می‌تواند بر مذاکرات ما با طرف‌های خارجی اثرگذار باشد، گفت: ایران یک کل واحد است. ما چندان خط‌کشی‌هایی را که با هدف اختلاف‌افکنی ایجاد می‌شود، قبول نداریم. سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: لازم به یادآوری است که ما در شرایط جنگ روانی، علاوه بر تروریسم اقتصادی قرار داریم. دشمنان می‌خواهند از روزنه اختلاف‌افکنی علیه ما استفاده کنند. وی افزود: آقای ظریف به‌رغم برخی بی‌مهری‌ها که عمدتا به دلیل ناآگاهی هم هست، به کار خود ادامه می‌دهند. همه اقدامات هم بر اساس دستورالعمل است».

هرچند پخش سریال پرمخاطب «گاندو» از شبکه 3 سیما از همان روزهای نخست آن با بی‌مهری و مخالفت مقامات دولتی روبه‌رو و حتی خبر قطع بودجه سازمان صداوسیما توسط دولت به‌خاطر این سریال نیز مطرح شد، با این حال طرح موضوع کناره‌گیری از وزارت امور خارجه توسط ظریف آن هم به خاطر پخش یک سریال، اقدامی خارج از عرف و مغایر با شؤون «وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران» تلقی می‌شود. موضوع اصلی در این میان نه یک سریال تلویزیونی که «رویکرد» محمدجواد ظریف در طرح استعفاهای پیاپی است؛ رویکردی که می‌شود گفت عملا به رویه او تبدیل شده است. چنانکه شاید انتقاداتی نیز به سریال مذکور بویژه در سکانس‌های به تصویر کشیدن وزیر خارجه وجود داشته باشد اما این موضوع نیز نمی‌تواند رفتارهای نامتعادل ظریف و استعفای نابهنگام او را توجیه کند.

البته به نظر می‌رسد با توجه به سابقه ظریف در سال‌های تصدی وزارت امور خارجه انتظار رعایت شأن وزیر امور خارجه از او خیلی منطقی نباشد. چه اینکه در این سال‌ها شاهد بودیم ظریف برخلاف تمام اسلاف خود موضوع سیاست خارجی را در برهه‌های متعددی جناحی و حزبی کرده و فراتر از آن موضوعات این حوزه راهبردی را در حد مناقشات درونی و سیاسی تنزل داده است. با همه اینها تنها بازخوانی استعفای عجیب و کودکانه ظریف در ماجرای سفر سال گذشته بشار اسد به تهران برای قضاوت درباره او کفایت خواهد کرد؛ استعفایی که عملا سفر مهم و راهبردی اسد به ایران را به حاشیه برد و از این جهت با اقدام اخیر او در طرح موضوع کناره‌گیری از وزارت امور خارجه بی‌شباهت نیست. چه اینکه اقدام اخیر ظریف نیز در روزهای موفقیت‌های متعدد جمهوری اسلامی به‌خصوص در 2 ماجرای انهدام پهپاد آمریکایی و توقیف مقتدرانه نفتکش متخلف انگلیسی انجام شد.

در ساعات پایانی دوشنبه ششم اسفندماه 97 محمدجواد ظریف با انتشار متنی در صفحه اینستاگرامش، استعفای خود را اعلام کرد. ساعاتی بعد متن استعفای ظریف خطاب به روحانی نیز منتشر شد که طی آن ظریف عدم حضور در ملاقات رئیس‌جمهور با بشار اسد و عکس‌های منتشر شده در آن را دلیل استعفای خود برشمرده بود. ظریف در این باره خطاب به روحانی نوشته بود: «جناب آقای رئیس‌جمهور! اگر جنابعالی که در هر زمان که اراده می‌فرمایید بدون توجه به ملاقات‌های داخلی و خارجی و متن سخنرانی‌های عمومی، بنده (حقیر فدوی) را احضار می‌کنید، ذره‌ای برای اعتبار وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در صحنه بین‌المللی ارزش قائل بودید، می‌توانستید پس از ورود آقای بشار اسد (به فرض عدم اطلاع قبلی شما) به دفترتان دستور می‌دادید که بنده را بدون اعلام دلیل، احضار کنند و سپس از ملاقات عکس و فیلم تهیه می‌کردید. فاصله دفتر من تا کاخ ریاست‌جمهوری  5 دقیقه است جناب رئیس جمهور». ظریف روز بعد از آن نیز در گفت‌وگو با یک سایت حامی دولت مدعی شد: «بعد از عکس‌های ملاقات‌های امروز دیگر محمدجواد ظریف به عنوان وزیر امور خارجه در جهان اعتباری ندارد»!

در نهایت البته با این استعفای ظریف موافقت نشد و حتی یک‌ماه بعد او در سفری به سوریه شخصا با رئیس‌جمهور این کشور دیدار کرد؛ دیداری که از سوی برخی رسانه‌ها با عنوان دلجویی بشار از ظریف تعبیر شد. علاوه بر اینها دی‌ماه سال گذشته نیز یک بار دیگر موضوع استعفای ظریف در رسانه‌ها منتشر شده بود که البته همان زمان و توسط رئیس دفتر روحانی تکذیب شد.

برخی کارشناسان معتقدند با توجه به خروج آمریکا از برجام و انفعال 15 ماهه اروپایی‌ها در انجام مطالبات ایران در این توافق، احتمالا خود ظریف هم فهمیده است که برجام و پروژه تعامل با غرب برای حل مشکلات کشور بی‌فایده مانده و در نتیجه می‌خواهد به هر نحوی شده از مسؤولیت خود به‌عنوان نفر دوم پروژه برجام شانه خالی کرده و پا پس بکشد.

از جمله نکاتی که همواره طی سال‌های اخیر پیرامون ظریف مطرح بوده، حفظ نکردن شأن وزارت امور خارجه از سوی وی بوده است. ظریف در مدت وزارت خود به دفعات نشان داد نه‌تنها قادر به حفظ و حراست از موقعیت رسمی خود نیست، بلکه گاه عباراتی را به کار برده که بیان آنها از سوی یک کارشناس دسته چندم سیاسی نیز دور از انتظار بود. اظهارنظر چند سال قبل او درباره اینکه آمریکا با یک بمب می‌تواند توان دفاعی کشور را از بین ببرد یا اظهارنظر سال گذشته او در اتهام‌زنی به جمهوری اسلامی مبنی بر وجود پولشویی گسترده در ایران، مواردی از همین روحیه ظریف است. درباره استعفای اسفندماه او و زمانی که او برای این کار انتخاب کرده بود نیز همین گزاره صادق است. ظریف روزی را برای رسانه‌ای کردن استعفای خود انتخاب کرد که همان شب رئیس‌جمهور سوریه پس از چند سال از شروع جنگ در این کشور به تهران آمده و با رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور دیدار کرده بود. به حاشیه راندن این دستاورد مثبت جمهوری اسلامی در حوزه منطقه آن هم زمانی که این کار از سوی وزیر امور خارجه کشور سر بزند، به تنهایی گواهی روشن بر این مطلب است که ظریف بدیهیات شؤون جایگاهی را که در آن قرار داشته هم رعایت نکرده است. ظریف همچنین با انتخاب زمان سفر بشار اسد به تهران برای رسانه‌ای کردن استعفای خود زمینه را برای ضد انقلاب فراهم کرد تا آنها مدعی شوند سفر رئیس‌جمهور سوریه یا سیاست‌های منطقه‌ای ایران دلیل کناره‌گیری وزیر امور خارجه بوده است. از سوی دیگر اقدام ظریف در استعفا از وزارت امور خارجه همزمان با سفر بشار اسد به تهران، نشان داد برای او تا چه اندازه مصالح ملی در مقابل منافع شخصی کم‌اهمیت است، چرا که از همان نخستین ساعات استعفای ظریف رسانه‌های غربی، صهیونیستی و سعودی به دروغ به شکاف در حاکمیت ایران در موضوع سیاست‌های منطقه‌ای دامن‌ زده و این اقدام را ضربه به جریان مقاومت تعبیر کردند.

منبع: وطن امروز