تهران: تولید محتوا در فضای مجازی نیازمند فهم فرهنگی است

به گزارش حلقه وصل، حجت‌الاسلام رضا غلامی، رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا براساس تأکیدی که رهبر معظم انقلاب بر تشکیل دوره دوم شورای عالی فضای مجازی صادر کرده و بر ضرورت انحلال شوراها تأکید کردند، عنوان کرد: امروز شوراهای متعددی در کشور وجود دارد که بین آنها و شورای عالی فضای مجازی از جهت اهداف و وظایف تداخل دیده می‌شود؛ یکی از مهم‌ترین این شوراها، شورای عالی فناوری اطلاعات است که تقریباً هشتاد درصد وظایف آن با وظایف شورای عالی فضای مجازی موازی است.

وی در ادامه افزود: البته سال‌های گذشته اینطور وانمود شده که شورای عالی فناوری اطلاعات صرفاً در سطح اجرایی عمل می‌کند و مقام عالی تصمیم گیر و سیاست گزار نیست، این در حالی است که نه در مقام نظر و نه در مقام عمل این اتفاق نیفتاده و شورای عالی فناوری اطلاعات به ابزاری برای دور زدن شورای عالی فضای مجازی از سوی وزارت ارتباطات تبدیل شده است.

غلامی درباره شرح وظایف مشخصی که اخیراً برای مرکز ملی فضای مجازی تعیین شده گفت: به نظر می‌رسد این شرح وظایف، مرکز ملی فضای مجازی را از صرف جایگاه دبیرخانه‌ای خارج کرده و آن را به مثابه یک قرارگاه فرماندهی ارتقاء داده است. همه می‌دانند که تعیین سیاست، راهبرد و حتی برنامه برای تحول آفرینی در فضای مجازی کفایت نمی‌کند؛ اگر این سیاست‌ها و راهبردها درست پیگیری نشود و مواضع و اشکالات به موقع رفع نشود، این سیاست‌گزاری‌ها خاصیتی برای کشور نخواهد داشت. بنابراین ما امروز به یک قرارگاه مقتدر و هوشیار نیاز داریم و الحمدلله مرکز ملی فضای مجازی از شرایط اولیه تبدیل شدن به این قرارگاه برخوردار است.

وی با اشاره به اینکه ما نباید با غیبت در مجامع جهانی و یا ضعف و انفعال در برابر رویه‌هایی که قدرت‌های سلطه گر در این میدان ایجاد کرده‌اند، از فرصت‌های بی نظیر فضای مجازی در جهت شکل گیری تمدن نوین اسلامی استفاده کنیم، یادآور شد: به نظر می‌رسد تا الان حضور مسئولان کشور در میدان‌های بین‌المللی برای پیگیری حقوق ملت ایران ضعیف بوده و باید این امر بر اساس یک تفکر پخته در آینده قویّاً دنبال شود.

غلامی با تأکید براینکه طراحی شبکه ملی اطلاعات هنوز دچار ابهامات فراوانی است، گفت: ظاهراً تعریف وزارت ارتباطات از این شبکه و مختصات آن با تعریف شورای عالی فضای مجازی متفاوت است. از طرف دیگر، از ظرفیت‌های نخبگان داخل برای عملیاتی کردن شبکه استفاده درستی نشده است.

وی همچنین گفت: بهر حال باید توجه داشته باشیم تا این شبکه وجود نداشته باشد، سالم سازی فضای مجازی و حفظ امنیت حریم خصوصی مردم ممکن نیست ضمن آنکه بخش عظیمی از بودجه مردم به ناحق صرف خرید گران اینترنت جهانی می شود این در حالی است که حدود هفتاد درصد از نیازهای مردم از داخل قابل تأمین است و این نیاز می‌تواند با سرعت فوق‌العاده و قیمت بسیار ارزان از طریق شبکه ملی اطلاعات پاسخ داده شود.

غلامی درباره جلوگیری از رخنه‌ها در فضای مجازی گفت: برای جلوگیری از این رخنه‌ها و آسیب‌ها، دو دسته کار باید بشود. یک دسته کارهای سلبی نظیر تقویت سامانه فیلترینگ و دسته دیگر، به راه انداختن یک مسابقه عظیم برای تولید محتوای مفید و سازنده در فضای مجازی است. ما امروز در هر دو کار شکست خورده‌ایم و باید مسئولان فکر اساسی برای این قضیه داشته باشند.

وی همچنین اظهار داشت: تولید محتوا خصوصاً در حوزه فرهنگ، بیش از هر چیز نیازمند فهم عمیق فرهنگی است. کسانی که فاقد این فهم هستند نمی‌توانند کار موثری در این زمینه بکنند. از طرف دیگر، به نظر می‌رسد تا بار این امر به دوش مردم نیفتد، شاهد هیچ اتفاق موثری در محتوای فضای مجازی نخواهیم بود. این مردم و تشکل‌های مردمی هستند که باید ورق را برگردانند. البته دولت باید نقش خود را به عنوان حامی و ناظر به نحو احسن انجام دهد لکن تولید محتوا به مثابه یک کار صفی وظیفه دولت نیست.

غلامی در پایان توضیح داد:  انتظار می‌رود شورای عالی فضای مجازی نقش حیاتی خود را در شرایط فعلی درک کند و با خروج از انفعال و تنبلی در این عرصه، از فرصت تشکیل شورای عالی فضای مجازی برای خدمت به مردم و چشاندن فرصت‌های طلایی این فضا و همچنین رفع تهدیدات حداکثر استفاده را داشته باشد. به نظر می‌رسد در این سه  سالی که از دوره اول تشکیل این شورا سپری شد، شورای عالی و مرکز کارنامه مقبولی از خود ارائه نداد. امیدواریم بر اساس خطوط اساسی که رهبر بزرگوار انقلاب ترسیم فرمودند، شاهد تحولات بزرگی در این شورا و  همچنین مرکز ملی فضای مجازی باشیم.