استیضاح همتی چگونه در مجلس بررسی می‌شود؟

به گزارش حلقه وصل: طرح استیضاح عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصاد و دارایی مجلس، سه شنبه 11 دی ماه در ۱۰ محور تهیه و در سامانه مجلس بارگذاری شد.

این استیضاح در همان روزهای اول با استقبال خوب نمایندگان مواجه شد بطوریکه در روز یکشنبه 16 دی ماه با ۷۵ امضاء تحویل هیئت رئیسه مجلس شد و در نهایت با ۹۱ امصا در صحن مجلس اعلام وصول شد.

احمد نادری عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی امروز چهارشنبه صحن مجلس‌، اعلام وصول طرح استیضاح عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصادی و دارایی را اعلام کرد.

حمیدرضا حاجی بابایی نایب رئیس مجلس که اداره جلسه را بر عهده داشت، گفت: براساس آیین‌نامه داخلی وزیر تا ۱۰ روز فرصت دارد بگوید که چه روزی می‌خواهد بیاید؛ در همین راستا صبح امروز با وزیر محترم هماهنگ کردم و قرارمان بر این شد که آقای وزیر در دهمین روز فرصت خود به صحن مجلس بیایند؛ بنابراین هفته آینده بودجه را بررسی می‌کنیم و ٢ هفته بعددر روز یکشنبه ۱۲ اسفند استیضاح را در صحن در دستور کار قرار خواهیم داد.

طبق اصل ۸۹ قانون اساسی، نمایندگان مجلس می‌توانند در مواردی که لازم می‌دانند هیئت وزیران یا هر یک از وزرا را استیضاح کنند، استیضاح وقتی قابل طرح در مجلس است که با امضای حداقل ۱۰ نفر از نمایندگان به مجلس تقدیم شود که تا لحظه تنظیم گزارش ٩٠ نماینده طرح استیضاح عبدالناصر همتی را امضا کرده‌اند.

همتی باید ظرف مدت ۱۰ روز پس از طرح آن در مجلس حاضر شود و به آن پاسخ گوید و از مجلس رأی اعتماد بخواهد و در صورتی که برای پاسخ، حضور نیابد‌، نمایندگان مزبور درباره استیضاح خود توضیحات لازم را می‌دهند و در صورتی که مجلس مقتضی بداند اعلام رأی عدم اعتماد خواهد کرد. 

اگر مجلس رأی اعتماد نداد وزیر اقتصاد و امور دارایی دیگر نمی‌تواند در هیئت وزیرانی که بلافاصله بعد از آن تشکیل می‌شود عضویت پیدا کنند.

طبق ماده ۱۰۸ آیین‌نامه داخلی مجلس، براى استیضاح یک وزیر ٢ ساعت و براى استیضاح دولت یا بیش از یک وزیر چهار ساعت، استیضاح‌کنندگان می‌توانند از بین خود یک یا چند نفر را براى بحث در موضوع استیضاح معرفى نمایند، ولى در هر حال مجموع نطق‌هاى استیضاح‌کنندگان نباید از مدت فوق تجاوز کند.

بر پایه این گزارش، بر اساس مواد ۲۲۳، ۲۲۴ و ۲۲۵ آیین‌نامه داخلی، در جلسه استیضاح، پس از بیانات استیضاح‌کنندگان، رئیس‌جمهور مى‏‌تواند به دفاع از وزیر یا وزیران مورد استیضاح بپردازد، همچنین وزیر یا وزیران مورد استیضاح نیز مى‏‌توانند به دفاع از خود بپردازند. حداکثر وقت دفاع از استیضاح براى رئیس‌جمهور یا چند وزیر پنج ساعت و براى یک وزیر سه ساعت خواهد بود.

وزیر یا وزیران مورد استیضاح مى‏توانند حداکثر یک ساعت از وقت دفاع خود را در اختیار یک یا دو نفر از نمایندگان موافق قرار دهند.

بیانات استیضاح‌کنندگان و پاسخ آنها در یک یا چند جلسه باید به طور متوالى صورت گیرد.

استیضاح‌کنندگان مجاز نخواهند بود در ضمن ارائه دلایل و توضیحات خود، موضوعات دیگرى را که به مورد استیضاح مربوط نیست مورد بحث قرار دهند.

پس از پاسخ وزیر یا وزیران مورد استیضاح و یا پاسخ رئیس‏جمهور از طرف هیئت وزیران مورد استیضاح، حداکثر ٢ نفر از نمایندگان استیضاح‌کننده حق دارند توضیحات تکمیلى بدهند، به شرطى که صحبت هر کدام از ربع ساعت تجاوز نکنند. رئیس‌جمهور مى‏تواند حداکثر یک ساعت به دفاع از هیئت وزیران بپردازد و وزیر مورد استیضاح هم مى‏تواند حداکثر نیم ساعت مجدداً از خود دفاع کند.

در ماده ۲۲۵ آیین‌نامه داخلی هم آمده است: پس از انجام استیضاح، رئیس عدم اعتماد وزیر یا وزیران را به رأى مى‏گذارد.

ماده ۲۲۷ آیین‌نامه داخلی نیز تأکید می‌کند: هنگامى که استیضاح در دستور مجلس است به هیچ وجه نمى‏توان دستور را تغییر داد مگر در موارد طرح‏ها و لوایح سه فوریتى.