سردرگمی اروپاییِ انگلیس؛ آیا برگزیت کاغذ‌پاره است؟

به گزارش حلقه وصل: کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر انگلیس و کابینه‌ای او پس از پیروزی در انتخابات مذاکرات متعددی با بروکسل برای تقویت روابط انگلیس و اتحادیه اروپا برگزار کرده‌اند.

به گزارش نشریه پولیتیکو، استارمر در رقابت‌های انتخاباتی وعده بهبود روابط با اتحادیه اروپا داده بود، اما این موضوع پیچیده‌تر از آن است که فکرش را می‌کرد.

اگرچه روابط نخست‌وزیر جدید انگلیس با مقامات اتحادیه اروپا تقویت شده، موضوعات مختلفی از جمله اختلاف‌نظرها درباره تسلط قضایی اتحادیه اروپا، صدور ویزا برای جوانان و... این مسئله را به چالش کشیده است.

استارمر به منظور بهبود روابط خود با اتحادیه اروپا سفرهای متعددی را به بروکسل برنامه‌ریزی کرده است که شامل نشست بزرگ اتحادیه اروپا-انگلیس در نیمه اول 2025 می‌شود. علاوه بر این دیدار جداگانه‌ای در پایتخت بلژیک برای اوایل فوریه برنامه‌ریزی شده که تمرکز آن به روی مسائل امنیتی خواهد بود.

نیک توماس سیموندز، وزیر برگزیت انگلستان نیز قرار است هر دو هفته یک بار با ماروس سفکُویچ، همتای خود در اتحادیه اروپا ملاقات کند. وزیر انگلیسی در این باره گفت که مذاکرات وارد «مرحله جدیدی» شده است.

در حالی که لندن و بروکسل بر تقویت روابط تأکید نموده‌اند، اما همچنان منظور دقیق خود را از اجرای عملی آن و تفاوتش با روابط طرفین پیش از برگزیت را مشخص نکرده‌اند. نشست ماه فوریه ممکن است این مسئله را برطرف کند.

یک مقام اتحادیه اروپا در این باره گفت که یکی از زمینه‌های همکاری که می‌تواند بهبود یابد، توافق دفاعی طرفین با یکدیگر است که محتمل‌ترین زمینه همکاری محسوب می‌شود.

وی در این باره گفت: «ما پتانسیل قوی در پیشروی توافق دفاعی با انگلیس می‌بینیم. دیدار 3 فوریه فرصت خوبی برای گفت‌و‌گو درباره آن است. سپس باید بررسی کنیم که آیا توافقی در دو طرف برای ادامه آن وجود دارد یا خیر.»

به گفته پولیتیکو، پیشروی همکاری‌ها در زمینه‌ای که طرفین با یکدیگر هم‌نظر هستند می‌تواند فرصت را برای آغاز روابط در دیگر موضوعات فراهم کند.

از جمله مسائل مورد اختلاف، درخواست اتحادیه اروپا برای تسهیل سفر جوانان است که بروکسل این موضوع را برای بازیابی روابط حیاتی خوانده است. دولت انگلیس نگران است که این طرح بیش از حد مشابه سیاست‌های مهاجرتی اتحادیه اروپا است، موضوعی که یک مسئله‌ی سیاسی تنش‌زا در بریتانیا محسوب می‌شود.

لندن اگرچه این طرح را تاکنون رد نکرده، اما با آن موافقت ننموده است. استارمر در مصاحبه با روزنامه سان در این باره گفت: «من از ابتدا تصریح کرده‌ام که آزادی سفر برای ما خط قرمز است و هیچ برنامه‌ای در رابطه با آزادی حرکت در هیچ سطحی وجود ندارد. اما ما در حال ورود به گفت‌و‌گوها هستیم.»

قوانین آزادی حرکت در اتحادیه اروپا منجر به تسهیل سفر مردم میان کشورهای مختلف می‌شود، اما «برنامه حرکت جوانان» تنها صدور ویزایی با زمان محدود به جوانان انگلیسی و اروپایی برای سفر به مدت چند سال به کشورهای مختلف را تسهیل می‌کند. این ایده در نظرسنجی‌ها مورد حمایت قرار گرفته، اما حزب حاکم کارگر همچنان نگرانی‌هایی درباره آن دارد.

اگرچه مذاکرات درباره این موضوع و دیگر مسائل به نتیجه نرسیده و تازه آغاز شده،‌ با این حال طرفداران برگزیت در انگلیس نخست‌وزیر این کشور را به خیانت به این توافق متهم کرده‌اند.

کمی بادنوک، رهبر حزب محافظه‌کاران در پارلمان انگلیس در این باره اظهار داشت که نخست‌وزیر قصد دارد «از آزادی‌های برگزیت که به سختی به‌دست آوردیم» چشم‌پوشی کند. روزنامه‌های موافق برگزیت نیز گفت‌و‌گو‌ها با اتحادیه اروپا را به «جوخه تسلیم» در برابر اتحادیه تشبیه کرده‌اند.
به گفته پولیتیکو، این مسائل از منظر اتحادیه اروپا به عنوان وضعیت بلاتکلیفی درک شده و هیئت‌های اروپایی تکلیف خود درباره نیت و هدف انگلیسی‌ها در قبال روابط طرفین نمی‌دانند.

جدای از این، به نظر می‌رسد که تغییر جریانات سیاسی در اتحادیه اروپا نیز علیه استارمر باشد. در حالی که نخست‌وزیر انگلیس زمان زیادی را صرف ایجاد روابط نزدیک با اولاف شولتز، صدراعظم آلمان کرد، با توجه به نتایج نظرسنجی‌ها شولتز به احتمال زیاد در انتخابات آتی پیروز نشود و فردی محافظه‌کار جایگزین او گردد.

به غیر از مسئله تسهیل سفر جوانان، از جمله دیگر موضوعات مورد اختلاف میان لندن و بروکسل بحث دسترسی کشتی‌های ماهی‌گیری اروپایی است. این موضوع از سوی اتحادیه اروپا به عنوان پیشینه مذاکرات طرفین تعریف شده و در انگلستان حساسیت سیاسی پیدا کرده و تمرکز مخالفان اروپا را به خود جلب نموده است.

موضوع بعدی توافق بر سر محصولات کشاورزی است. حزب کارگر خواستار توافق جدید درباره محصولات کشاورزی شده، اما اتحادیه اروپا تأکید کرده است که چنین توافقی نیازمند پذیرش نظارت بیشتر دیوان دادگستری اروپا بر این موضوع است، مسئله‌ای که با مخالفت طرفداران برگزیت همراه بوده است.

در ماه‌های ابتدایی 2025 نشست اتحادیه اروپا-انگلیس فرصتی را برای وزیر برگزیت انگلیس و همتای او در اتحادیه اروپا فراهم می‌کند تا این اختلاف نظر‌ها را بررسی کنند. طرفین در این باره تأکید کرده‌اند که خواهان پیشروی قابل توجه مذاکرات در این نشست هستند.

یک مقام اتحادیه اروپا در مصاحبه با پولیتیکو در این باره افزود که بروکسل و لندن نشست‌های بیشتری در این باره برگزار خواهند کرد و به احتمال زیاد با حضور استارمر، کمیسیون اروپا و پارلمان اروپا خواهد بود. دیپلماتی دیگر در این باره افزود که احتمال نقش آفرینی دیگر کشورها در این مذاکرات نیز وجود دارد.

باید دید که روابط لندن و بروکسل در مذاکرات آتی چگونه ترسیم می‌شود و تفاوت سطح روابط جدید با شرایطِ پیش از خروج انگلستان از اتحادیه اروپا (برگزیت) چه خواهد بود.