ناشرانی که فروشگاه‌هایشان بساطی‌های شهرند

هفته کتاب را می‌گذرانیم و بسیاری از ناشران و کتاب‌فروشان تخفیف می‌دهند، اما ناشرانی وجود دارند که همیشه در حراج‌اند؛ آن‌هم با تخفیف ۷۰ درصدی که فروشگاه‌هایش بساطی‌ها هستند.

به گزارش حلقه وصل: این روزها سی و دومین هفته کتاب سپری می‌شود و بسیاری از ناشران، کتاب‌فروشان و پایگاه‌های مجازی محصولات خود را با حداقل ۱۰ درصد و حداکثر ۳۰ درصد به فروش می‌رسانند؛ اما اگر گذرتان به خیابان انقلاب افتاده باشد، بساطی‌ها و دست‌فروشانی را می‌بینید که محصولات خود را با تخفیف بیش از ۳۰ درصد و حتی ۵۰ درصد به فروش می‌رسانند.

شاید این تفاوت درصد تخفیف‌ها این ابهام را ایجاد کند که: دست‌فروشان به دلیل اینکه مالیات یا اجاره‌ای نمی‌دهند می‌توانند درصد تخفیف بیشتری دهند، اما این‌طور نیست. البته فروش کتب غیرمجاز اُفستی و آثار ناشر نما‌ها در سکوهای مجازی به‌راحتی و با درصد تخفیف‌های بیشتر از بساطی‌ها صورت می‌گیرد که گاهی ۷۰ درصد را هم رد می‌کند.

اتفاقاً حجم قابل‌توجهی از آثار دست‌فروشان مربوط می‌شود به ناشرانی که مجوز وزارت ارشاد دارند. البته بخشی از تولیدات هم غیرمجاز و افستی است و بخش دیگر محصولاتشان تولیداتی از ناشرانی است که به پخته‌خواری معروف شده‌اند. یعنی از تولیدات ترجمه‌ای پرفروش سایر ناشران استفاده می‌کنند و با دست‌کشیدن بر ترجمه و کمی تغییر، مجوز همان اثر را از وزارت ارشاد دریافت می‌کنند و با کمترین هزینه در ترجمه، ویراستاری و طراحی جلد (که غالباً از طراحی جلدهای نسخه اصلی کتاب استفاده می‌کنند که دیگر حتی هزینه طراح هم ندهند) اثر را چاپ می‌کنند.

جالب این‌که همین آثار را کتاب‌فروشان به فروشگاه‌های خود راه نمی‌دهند؛ هرچه باشد همه افراد فعال در حوزه صنعت نشر این‌ها را می‌شناسند، اما مردم عادی خیر! آثار این نوع ناشر نماها را می‌توانید فقط در بازار دست‌فروشان و بساطی‌های راسته انقلاب یا در سکوهای مجازی فروش کتاب پیدا کنید.

یکی از این ناشران نشر «آ.میم» است که از وزارت ارشاد مجوز دارد، اما هیچ وبگاه معتبری برای عرضه محصولات خود ندارد و فقط محصولات این نشر را شما می‌توانید در سکوهای فروش مجازی کتاب یا بساطی‌ها پیدا کنید. به طور مثال قیمت یک کتاب را در وبگاه خانه کتاب ۱۸۰ هزار تومان درج کرده، اما همین کتاب را در یکی از سکوهای فروش مجازی کتاب با قیمت ۸۹ هزار تومان به فروش می‌رساند.

تخفیف‌های غیرمتعارف بازار کتاب، گویا به درد بی‌درمانِ بدنه صنعت نشر تبدیل شده و انگار صدور نسخه‌های مختلف از جنس نظارت اتحادیه، اخذ مجوز صنفی، پیام‌ها و اطلاعیه‌های صنفی و حقوقی هم جوابگو نیست.

سال‌هاست، نابسامانی‌های فروش کتاب و تخفیف‌های لجام‌گسیخته و خارج از عرف در فضای مجازی و فضاهای عمومی شهر به طور جدی منافع درازمدت و کوتاه‌مدت صنفی کتاب‌فروشان، پخش‌گران، ناشران، اهالی قلم، محققان و دست‌اندرکاران فرهنگی را به خطر انداخته و موجب شکل‌گیری جو بی‌اعتمادی بین مخاطبان شده است، درحالی‌که توصیه می‌شود از ارائه تخفیف بدون مجوز کتبی از اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان و خارج از قانون نظام صنفی اقدام نشود.

اتاق اصناف ایران در این زمینه «آیین‌نامه اجرایی چگونگی فروش اقساطی، فوق‌العاده و حراج» دارد و اصناف موظف هستند بر اساس این آیین‌نامه عمل کنند. این آیین‌نامه می‌گوید: فروش فوق‌العاده و حراج به معنای «عرضه کالا و خدمات به قیمت حداقل ۱۵ درصد پایین‌تر از قیمت متعارف بازار، قیمت مصوب و یا ضوابط نرخ‌گذاری، در ایام خاص و مدت معین طبق شرایط و ضوابط این آیین‌نامه» است.