صفر تا صد ماجرای قطع رابطه ایران و مصر تا احیای آن

به گزارش حلقه وصل: روابط دیپلماتیکی ایران با مصر پس از ۴۳ سال در حال احیا است. در دوره رئیسی گام‌های خوبی برای احیای این روابط برداشته شده است که این روزها احتمال از سرگیری روابط ایران با مصر تقویت شده است.
 

قرارداد کمپ دیوید آغاز قطع روابط ایران و مصر

پس از امضای قرارداد کمپ دیوید، حسنی مبارک وزیر دفاع مصر برای ارائه گزارشی ازاین قرارداد به شاه ایران، وارد تهران شد. این قرارداد عکس‌العمل شدید کشورهای عربی در پی داشت از جمله اینکه، کشورهای عربی به منظور ابراز خشم و انزجار از امضای این قرارداد، روابط خود را با مصر قطع کرده و سفارت‌خانه‌ها را تعطیل کردند، حتی مصر از اتحادیه عرب نیز اخراج شد. امام‌ خمینی نیز در مصاحبه‌‌ای با خبرگزاری آسوشیتدپرس در روز ۱۶ آبان ۵۷ این توافقنامه و نظایر آن را توطئه‌ای برای مشروعیت بخشیدن به تجاوزات اسرائیل خواند که نتیجتا شرایط را به نفع اسرائیل و به ضرر اعراب و فلسطینی‌ها تغییر می‌دهد.
 

پس از تصرف سفارت مصر توسط دانشجویان عرب به عنوان اعتراض به پیمان کمپ دیوید در ۶ فروردین ۵۸ می‌توان گفت یکی از اولین فرمان‌های حکومتی امام خمینی به دولت موقت در زمینه روابط بین‌الملل، قطع روابط دیپلماتیک با مصر است. این حکم پس از نامه ابراهیم یزدی، وزیر امور خارجه دولت موقت (پس از سنجابی) مبنی بر ضرورت قطع رابطه با مصر در فضای موجود صورت گرفت.

توهین انور سادات (دیکتاتور وقت مصر) به امام خمینی

در همان روزهای ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی و فرار شاه معدوم، انورسادات دیکتاتور وقت مصر به امام خمینی توهین می‌کند و امام در پاسخ به اقدامات ایران‌ستیزانه دیکتاتور مصر می‌گوید: « انور سادات خیانت به اسلام و مسلمین کرده است. اینکه با کارتر و بگین در کمپ دیوید آن قرارداد را کرده است بر خلاف مصالح مسلمین، این خیانت به اسلام است. اینکه حمایت از خائن بر مسلمین می‌کند خیانت به اسلام است. اینها همه خیانت به اسلام است و سادات خائن به اسلام است. و من از ملت مصر می‌خواهم که این خائن را برکنار کنند.چنانکه ما آن خائن را برکنار کردیم.» و محمدرضا پهلوی که بعد از فرار از ایران، آواره جزیره و کشورها شده بود را پذیرش می‌کند و در نهایت در مصر می‌میرد.

همه این اتفاقات دلایلی بودند که از آن زمان، یعنی ۴۳ سال قبل تا کنون روابط مصر با ایران قطع شود

خطبه عربی رهبر انقلاب به مردم مصر در جریان انقلاب مصر

از سال ۸۹ هجری شمسی به مدت دو سال خیزش‌ها و اعتراضات در جنوب غربی آسیا و شمال آفریقا بالا گرفت که انقلاب مصر از بزرگترین رویداد بیداری اسلامی بود. رهبرانقلاب همان روزهای انقلاب مصر، خطاب به مردم مصر درباره جنبش مصر در نماز جمعه تهران خطبه عربی قرائت کرد.

رهبر انقلاب در بخشی از این خطبه فرمودند: «قیام ملت مسلمان مصر، یک حرکت اسلامی و آزادیخواهانه است. من بنام ملت و دولت انقلابی ایران به شما ملت مصر و ملت تونس درود میفرستم و پیروزی کامل شما را از خداوند عزیز مسألت میکنم. من به شما و قیامتان افتخار میکنم. شک نیست که قیام ملتها، بسته به اقتضائات جغرافیائی و تاریخی و سیاسی و فرهنگی، در هر کشوری دارای مختصات منحصر‌به‌فرداست و نمیتوان چیزی را که در انقلاب کبیر اسلامی در ۳۰ سال پیش در ایران واقع شد، عیناً در مصر یا تونس یا هر کشور دیگر اسلامی انتظار داشت.»

در آن زمان این خطبه بازتاب زیادی در رسانه‌های جهان داشت و رسانه‌های عربی از این خطبه به عنوان یک رویداد تاریخی نام می‌برند.

انقلاب مصر و سفر مرسی به ایران برای شرکت در اجلاسیه 

در زمستان سال ۸۹ بود که حسنی مبارک از تخت شاهنشاهی مصر پایین کشیده شد و در مصر انقلاب تاریخی صورت گرفت. برای اولین‌بار بود که مصری‌ها صندوق‌های رای می‌دیدند و می‌توانستند رئیس‌جمهور کشورشان را خودشان انتخاب کنند.
 

محمد مرسی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری مصر پیروز شد و در شهریور سال ۹۱ برای شرکت در مراسم افتتاحیه اجلاس عدم‌تعهد به ایران آمد. این اولین روابط دیپلماتیکی ایران با مصر بود و بزرگترین رویداد تاریخی، سخنرانی محمد مرسی (رئیس جمهور وقت مصر) در این اجلاس بود. برخلاف انتظارها محمد مرسی در یک اشتباه تشخیصی از این تریبون علیه جبهه مقاومت و در حمایت از جریان تکفیری در سوریه استفاده کرد!
 

اشتباه مهلک مرسی پشت پا زدن به جایگاهی بود که خود او از ثمره همین مقاومت به ریاست جمهوری رسیده بود. بعد از مدتی مرسی در یک کودتایی بازداشت و محاکمه می‌شود.

اقدامات دولتمردان برای احیای روابط ایران ومصر

احمدی‌ نژاد بعد از انقلاب مصر، به این کشور سفر کرد ولی این سفرها گشایشی برای روابط سیاسی ایران و مصر منتهی نشد. در دوره روحانی نیز حرکت خاصی برای بهبود روابط ایران و مصر صورت نگرفت. تا اینکه در دولت رئیسی گره کور روابط ایران و مصر در حال باز شدن است. از ماه‌های گذشته تاکنون اخبارهای روابط ایران و عربستان تیتر یک رسانه‌های جهان شده است. در همین حال اخبار مذاکرات ایران و مصر برای احیای روابط سیاسی روز به روز مخابره می‌شود.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان عمان و هیات همراه با اشاره به اظهارات سلطان عمان مبنی بر تمایل مصر برای از سرگیری روابط با جمهوری اسلامی ایران، تاکید کردند: ما از این موضع استقبال می‌کنیم و مشکلی در این زمینه نداریم.

امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه نیز درباره پیشرفت‌های احیای روابط ایران و مصر می‌گوید: «امیدواریم شاهد گشایش بزرگی در روابط ایران با مصر باشیم. در این زمینه گفت و گو با طرف مصری در حال انجام است و برای ما روابط با مصر اهمیت دارد».

گام‌های احیای روابط ایران و مصر برداشته شده است و طبق گفته فداحسین مالکی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، در آینده‌ای نزدیک روابط ایران و مصر احیا خواهد شد و شاهد افتتاح سفارتخانه‌ها در هر دو کشور خواهیم بود.

سنگ‌اندازی رژیم صهیونیستی در احیای روابط ایران و مصر

رابطه ایران با مصر درحال احیا است اما رژیم صهیونیستی که بقای خود را در این روابط متزلزل می‌بیند در تلاش است تا مانع از توافق تاریخی ایران و مصر شود. خبرگزاری «شهاب» فلسطین، «سمدار بری» تحلیلگر معروف و کارشناس جهان عرب در روزنامه یدیعوت آحارانوت نوشت: درست زمانی که مقامات ایرانی در تلاش هستند تا فضا را برای بازگشت روابط با مصر آماده کنند، فرستاده های اسرائیلی محرمانه به مصر می روند تا درخصوص لزوم توقف این اقدام [احیای روابط قاهره با تهران] به دولت عبدالفتاح السیسی توضیح دهند.