شرکت ملی نفت در حال ورشکستگی است؟

به گزارش حلقه وصل، معاون بررسی، امکان‎سنجی اقتصادی و مالی طرح‌های مدیریت برنامه‎ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران، در پاسخ به توئیتی که به‌تازگی ازسوی یکی از نمایندگان پیشین اتاق بازرگانی ایران مطرح و در آن عنوان شد حکمرانی غلط نفت در حال ورشکسته کردن صنعت نفت ایران است، یادداشتی را با هدف تنویر افکار عمومی در اختیار شانا گذاشته که متن آن در ذیل می‌آید:

«همه دستگاه‌ها و شرکت‌ها اعم از دولتی و خصوصی، ذخایر استهلاک و بخشی از سود خود را (اندوخته‌های سرمایه‌ای در حساب تقسیم سود) به عنوان منبع، به مصارف بازپرداخت دیون و تعهدات و سرمایه‌گذاری اختصاص می‌دهند. در شرکت ملی نفت ایران نیز بر همین اساس این منابع یا مستقیم در طرح‌های سرمایه‌ای توسعه نفت و گاز کشور هزینه شده که منجر به ایجاد دارایی برای شرکت و دولت و درآمد برای کشور شده است و یا به بازپرداخت دیون و تعهدهای ناشی از تأمین مالی برای اجرای طرح‌های سرمایه‌ای توسعه نفت و گاز کشور اختصاص داده شده که نتیجه‌ای به مشابه مورد نخست دارد.

در طول سالیان گذشته تاکنون در بودجه مصوب این شرکت از سوی دولت و مجلس شورای اسلامی، هر ساله مبالغی را تحت عنوان فروش اموال و دارایی برای تأمین بخشی از منابع مالی لازم برای سرمایه گذاری منظور کرده‌اند. اگرچه فروش اموال مازاد و مستهلک برای تجدید دارایی و سرمایه‌گذاری جدید فی النفسه توجیه‌پذیر است و فروش آن برای هزینه‌های جاری امری غیر منطقی است، لیکن این امر تقریباً محقق نشده و کمتر اتفاق افتاده که شرکت ملی نفت ایران یک دارایی خود را به فروش برساند. البته شایان یادآوری است که بخش قابل توجهی از دارایی‌های این شرکت در بخش زیرسطحی و تأسیسات مربوط قرار می‌گیرد که به دلیل داشتن ماهیت انفال غیر قابل فروش است.

بخش قابل توجهی از بدهی اشاره شده، دریافت تسهیلات از بانک مرکزی ج. ا. ا، صندوق توسعه ملی و سیستم بانکی (در قالب صندوق انرژی و اوراق مشارکت ارزی و ریالی) است که در دور پیشین تحریم‌ها برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای عمدتاً میدان‌های مشترک و حفظ و نگهداشت توان تولید تأمین شده که جایگزینی برای سرمایه‌گذاری خارجی بوده است. از آنجا که طرح‌های نفت عمدتاً سرمایه‌بر بوده و با سرمایه‌های چند میلیارد دلاری به سرانجام می‌رسند، این میزان تأمین مالی و تعهد ایجاد شده توجیه‌پذیر است.

دارایی‌های شرکت ملی نفت ایران حداقل چند برابر مبلغ اشاره شده به عنوان بدهی این شرکت است و از این حیث بحث ورشکستگی برای شرکت ملی نفت ایران مطرح نیست.

و نکته آخر اینکه درباره مطلب اشاره شده با عنوان «گاو شیرده اقتصاد ایران بیمار است»، ذکر این موضوع ضروری به نظر می‌رسد که در رابطه مالی دولت و شرکت ملی نفت ایران بازپرداخت ۱۰۰ درصد تعهدها مربوط به هزینه‌های سرمایه‌گذاری از سهم ۱۴,۵ درصدی شرکت ملی نفت منظور می‌شود، اما در منافع حاصل از تولید آن، بخش قابل توجهی از عوائد به دولت و صندوق توسعه ملی اختصاص می‌یابد که این امر شرکت را در تأمین دخل و خرج خود با مشکل روبه‌رو کرده است.

بنابراین شرکت ملی نفت ایران به عنوان یک شرکت که صد درصد سهام آن به دولت تعلق دارد با مدیریت تأمین وجوه از بانک مرکزی ج. ا. ا و صندوق توسعه ملی و برای حفظ منافع ملی کشور هزینه‌های سرمایه‌ای توسعه و بهره برداری از میدان‌های مشترک (به‌ویژه پارس جنوبی و غرب کارون) را انجام داده است و این باید سبب فخر و مباهات ما باشد که این شرکت در کنار برداشت بیشتر از میدان‌های مشترک، زمینه افزایش در آمدزایی (به‌ویژه ارزی)، اشتغال و رشد اقتصادی در کشور را فراهم کرده است».

بر اساس این گزارش، پدرام سلطانی به‌تازگی در توئیتر خود پیامی به این شرح منتشر کرد: «بدهی شرکت ملی نفت ایران از مرز ۵۰ میلیارد دلار گذشته است. این شرکت در حال خرج کردن ذخایر استهلاک و اندوخته‌هایش است؛ یعنی دارد فرش زیر پایش را می‌فروشد. اقتصاد معیوب و حکمرانی غلط نفت در حال ورشکسته کردن صنعت نفت ایران است. گاو شیرده اقتصاد ایران بیمار است».

وزیر نفت در نشست خبری مورخ ۱۶ بهمن ماه در پاسخ به سوالی درباره اظهارات یکی از اعضای اتاق بازرگانی درباره بدهی‌های شرکت ملی نفت ایران گفت: اظهارات پدرام سلطانی درباره بدهی‌های شرکت ملی نفت، اظهارات بسیار خلاف و نامناسبی بود و از این قضیه خیلی تعجب کردم.

زنگنه ادامه داد: بخشی از بدهی‌های شرکت نفت که عمدتاً مربوط به قبل از دوره ماست، از صندوق توسعه ملی وام گرفته‌اند و در پارس جنوبی مصرف کرده‌اند و کار خوبی انجام داده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه بدهی شرکت ملی نفت به صندوق توسعه ملی، جزو حساب‌های داخلی دولت است، اظهار داشت: بدهی شرکت ملی نفت به صندوق توسعه ملی که بدهی خارجی و بدهی به معنای مرسوم نیست و به معنای ورشکستگی نیست.