عدم تخصص در جهاد تبیین مساوی با شبهه‌افزایی بیشتر است

حلقه وصل:

«جهاد تبیین» موضوعی است که ماه‌های اخیر در بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بارها مورد تأکید و اشاره قرار گرفته است و رهبر انقلاب اسلامی ابعاد مختلف آن را توصیف فرموده‌اند. 

رهبر معظم انقلاب در سخنرانی اخیر در دیدار با فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش فرمودند: «جهاد تبیین یک فریضه است. «جهاد تبیین» یک فریضه‌ قطعی و یک فریضه‌ فوری است و هر کسی که می‌تواند [باید اقدام کند].» ۱۴۰۰/۱۱/۱۹

پس از تاکیدات رهبر معظم انقلاب بر لزوم ورود همه‌جانبه جهادگران به عرصه تبیین و روشنگری، بسیاری از اندیشمندان و کنشگران فرهنگی به دستور ایشان لبیک گفته و برداشتن گام‌های خود را در این مسیر بلندتر و جدی‌تر کرده‌اند.

آیا جهادگران عرصه تبیین تخصص لازم را دارند؟

نکته مهمی که در این موضوع باید مورد بررسی قرار بگیرد این است که آیا جهادگرانی که در این عرصه ورود می‌کنند توانایی لازم را برای تحقق اهداف خود کسب نموده‌اند؟ 

یکی از آفاتی که از دیرباز تاکنون گربیان‌گیر فعالان فرهنگی و به تبع آن عموم مردم جامعه بوده است، ورود غیر متخصصانه به عرصه‌های مختلف فرهنگی از سوی افرادی است که خود را صاحب‌نظر آن حوزه می‌پندارند. شاید بتوان گفت مهم‌ترین فعالیت بعضی افراد، بازی با کلماتی است که جو حاکم جامعه می‌پسندد. این افراد حتی با نیت خالص و برای تحقق خواسته‌های ولیِ امرشان در این عرصه‌ها ورود می‌کنند اما آشنایی و تخصص لازم را در آن موضوع کسب نکرده‌اند.

نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه شود این است که برای پیروزی در عرصه جهاد تبیین ابتدا باید جهادگران کارآزموده تربیت کرد. اصلی‌ترین متولیان این امر مجموعه‌های متخصص این حوزه هستند.

هر مقدار هم که جهادگران عرصه تبیین حاذق باشند برای تحقق اهداف‌شان باید زمین‌های آماده و پذیرای بذر موجود باشد(که مصداق آن نوجوانان و جوانان تربیت‌شده و فعال انقلابی هستند) در غیر این صورت فقط توان و امکانات این کنشگران بیهوده مصرف شده و نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت. این‌جاست که اهمیت کادرسازی در انقلاب اسلامی نمایان می‌شود.

به جای ماهی گرفتن ماهی‌گیری را آموزش بدهیم!

بعضی از فعالیت‌ها و اقدامات جبهه فرهنگی انقلاب و بسیاری از نهادها و موسسات فرهنگی در زمینه روشنگریِ اذهانِ عموم مردم همانند ماهی گرفتن، کباب کردن و لقمه آماده در گلوی مخاطب گذاشتن است. بسیاری از افرادی که به این شکل تحت آموزش و روشنگری قرار می‌گیرند در لحظه توجیه شده اما چون ابزار فرآوری و تبدیل حرف به عمل را در وجود خود ندارند، در تحقق این گفتمان موفق نمی‌شوند. برای پیشبرد این اهداف باید روش ماهی‌گرفتن را به عموم مردم آموزش بدهیم تا نیاز نباشد در هر مساله کوچکی جبهه روشنگران را برای تبیین مسائل مختلف به خط کنیم.

عدم تخصص در جهاد تبیین به منزله شبهه‌افزایی بیشتر

حوزه‌های علمیه در سراسر کشور خود را یکی از داعیه‌داران جهاد تبیین می‌دانند؛ اما در موارد متعددی هم اتفاق افتاده است که یک مبلغ یا امام جماعت از روی صدق نیت، مسئولیت‌پذیری و انجام فرمان رهبری در این حوزه ورود کرده ولی به علت عدم شناخت و آگاهی کافی از جوانب مختلفِ جهاد تبیین، نتیجه عکس گرفته و بیشتر شبهه‌افزایی کرده است. این یک نکته اساسی در این حوزه است که حتما می‌بایست از سوی متولیان و صاحب‌نظران مورد عنایت ویژه‌ای قرار بگیرد. 

شهید مصطفی چمران در جمله معروفی گفته است: «می‌گویند تقوا از تخصص لازم‌تر است، آن را می‌پذیرم. اما می‌گویم آن کس که تخصص ندارد و کاری را می‌پذیرد، بی‌تقواست».

جهاد تبیین عملی موثرتر از روشنگری زبانی

به نظر می‌رسد باید در جهت «جهاد تبیین عملی» تلاش بیشتری انجام داد. چرا که اگر جهادگران، به خصوص فعالانی که به عنوان حلقه‌های میانی و در ارتباط مستقیم با عموم مردم مشغول به روشنگری هستند، حرف و عمل‌شان هم‌خوانی نداشته باشد اثرات غیرقابل جبرانی به بار خواهد نشست که بی‌اعتمادی مردم از مهم‌ترین آن‌هاست.

مطالعه کتاب‌هایی که با موضوع جهاد و از اندیشمندان طراز اول انقلاب اسلامی (از جمله استاد شهید مرتضی مطهری) هستند برای موفقیت و پیشبرد بیشتر اهداف جهاد تبیین ضروری و راه‌گشا خواهد بود.