در جهاد تبیین نباید درگیر حاشیه‌ها شویم

به گزارش حلقه وصل، «جهاد تبیین» موضوعی است که طی مدت اخیر، حضور پررنگی در بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای داشته و ایشان، ابعاد مختلف آن را توصیف کرده‌اند. شرایط خاص انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن در شرایط فعلی که از همه طرف دشمنان و مغرضان به‌دنبال تحریف و تقطیع عملکرد آن هستند، رهبر انقلاب را بر آن داشته تا با طرح مجدد موضوع «جهاد تبیین»، توجه همه نیروهای سیاسی و اجتماعی را معطوف لزوم و اهمیت گفت‌وگو با مردم و تبیین واقعیات به جامعه کنند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در یک سخنرانی به تاریخ سوم بهمن ۱۴۰۰ با اشاره به جهاد تبیین فرمودند: «در این جهادی که وجود دارد، در این جنگ بی‌امانی که وجود دارد بین اسلام و کفر، بین حق و باطل، بین روایت دروغ و حقیقت -این جنگی است بین این‌ها- ما در کجای این جبهه قرار داریم و حضور داریم». ایشان در سخنرانی دیگری به تاریخ نوزدهم بهمن‌ماه تصریح کردند: «جهاد تبیین یک فریضه است. جهاد تبیین یک فریضه‌ قطعی و یک فریضه‌ فوری است و هر کسی که می‌تواند باید اقدام کند». بدون شک جهاد تبیین به الزامات، ابزارها، اصول و پیش‌نیازهایی نیازمند است که بدون توجه به آن‌ها، مقابله با جبهه رسانه‌ای قدرتمند دشمنان ناممکن خواهد شد.

برای بررسی ابعاد و وجوه جهاد تبیین، به سراغ مهدی فضائلی، معاون دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب رفتیم. او در حوزه آسیب‌شناسی جهاد تبیین، بر این باور است که باید از کارهای پراکنده و تمرکز بر حاشیه‌ها اجتناب کرد و بیش از تبیین کلیدواژه جهاد تبیین، به مصداق‌هایی پرداخت که در ذهن جامعه شبهه‌آفرین است و دشمن با ضریب دادن به این شبهات، اعتماد عمومی نسبت‌به نظام اسلامی را هدف قرار داده است. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را از نظر خواهید گذراند.

فضائلی: نباید در تبیین «جهاد تبیین» متوقف شویم

مهدی فضائلی، معاون دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب با اشاره به دلیل مطرح شدن کلیدواژه «جهاد تبیین» از سوی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مقطع کنونی اظهار کرد: موضوع جهاد تبیین از سال‌ها قبل موردتاکید رهبر انقلاب بوده است منتهی در چند دیدار اخیر، ایشان مجددا روی این موضوع تاکید و تکرار کرده‌اند. علت اهمیتی که جهاد تبیین پیدا کرده، به مجموعه شرایطی که امروز در آن قرار گرفتیم، بازمی‌گردد.

وی اضافه کرد: از نظر بنده، سه ویژگی و عامل موجب توجه بیشتر به مقوله جهاد تبیین در مقطع کنونی شده است. یکی، گسترش فناوری‌های ارتباطی و در معرض استفاده قرارگرفتن انواع رسانه‌ها ازسوی بخش‌هایی از مردم است. مردم، امروز بیش از گذشته در معرض رسانه‌ها قرار گرفته‌اند و از رسانه‌ها تاثیرپذیرتر شده‌اند. آنچه به‌عنوان فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مطرح است، تغییرات جدی ایجاد کرده است.

فضائلی با اشاره به پیچیدگی‌های حوزه تحلیل محتوا، تاکید کرد: با توجه به گستردگی این فناوری(شبکه‌های اجتماعی) و بالابودن میزان مصرف آن، محتواها تاثیرگذارتر شده‌اند که ترکیبی از دانش‌های مختلف اعم از جامعه‌شناسی، روانشناختی، علوم شناختی، علوم ارتباطات و امثالهم است و زمینه اثربخشی محتواهایی را که به صورت منفی تولید می‌شود بالا برده است.

فضائلی با اشاره به آسیب‌شناسی تولید محتواها در جهاد تبیین، تصریح کرد: برای تبیین، باید موضوعات و اولویت‌های اصلی را تشخیص بدهیم. به‌طور مکرر پیش آمده که درگیر حاشیه‌ها شده‌ایم و از مسائل درجه‌یک، غفلت کرده‌ایم.

وی افزود: مورد دیگر، به هنگام عمل کردن است. اگر کار تبلیغ را به‌موقع انجام ندهیم، ناخودآگاه اثرگذاری تبلیغات ما کاهش می‌یابد. مورد دیگر، عدم استفاده از دانش‌های روز و ترکیب آن‌ها، برای تولید محتواهاست. بحث دیگر، لزوم جبهه‌ای عمل کردن است. دشمن جبهه‌ای عمل می‌کند اما ما اینطور نیستیم و پراکنده کار می‌کنیم. مجموعه این عوامل باعث شده که در زمینه جهاد تبیین، عقب‌افتادگی‌هایی داشته باشیم.

تحلیلگر مسائل سیاسی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به تلاش‌ها برای جهاد تبیین تصریح کرد: تلاش برای جهاد تبیین، کم نبوده است که اگر این تلاش‌ها نبودند، توفیقات دشمن خیلی زیادتر می‌شد و دیگر الان نمی‌توانستیم از حمله و تهاجم صحبت کنیم. اما این تلاش‌ها باید تقویت و کمی‌وکاستی‌ها، رفع شوند.

فضائلی در پاسخ به این سوال که برای جلوگیری از سلیقه‌گرایی‌های سیاسی در حوزه جهاد تبیین چه باید کرد، اظهار کرد: مسوولان، رسانه‌ها و همه کسانی که صاحب تریبون برای برقراری ارتباط با مردم هستند که بخشی از آن‌ها دولتمردان هستند، وظیفه سنگینی در این جهاد دارند. ایشان باید درباره واقعیات کشور اعم از توفیقات و کاستی‌ها، به مردم توضیح بدهند.

وی افزود: انقلاب اسلامی یک‌سری اصول و مبانی دارد که در گذر ایام، تغییر نکرده و نخواهند کرد و چون طبیعتا همه دولتمردان در همه ادوار دولتمردان یک نظام و جامعه انقلابی هستند، این انتظار هست که نسبت‌به آرمان‌ها متعهد باشند. اگر این تعهد وجود داشته باشد، طبیعتا دچار سلیقه و تلونی که در دولت‌ها و مجالس وجود دارد، نخواهیم شد اما اگر نسبت به آرمان غفلت شود، سلایق جای آن‌ها را می‌گیرد.

معاون دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در ادامه با اشاره به پرهیز از انتزاعی‌گرایی درباره کلیدواژه «جهاد تبیین» و لزوم توجه و پرداختن به واقعیات روز تصریح کرد: همه کسانی که مسوولیت شرعی جهاد تبیین را (به قول رهبر انقلاب به‌طور «فوری» و «قطعی») عهده‌دار هستند، بیش از پرداختن به «جهاد تبیین»، باید به سراغ موضوعات دارای شبهه بروند که نیازمند تبیین و روشنگری هستند.

فضائلی دراین‌باره افزود: اگر ما در تبیین «جهاد تبیین» متوقف شویم، از کار اصلی غافل خواهیم شد و لذا بحث‌های مربوط به جهاد تبیین، مقدمه واجبی است که باید به‌سرعت از آن عبور کرده و به اصل کار برسیم.

منبع: روزنامه صبح نو