به گزارش حلقه وصل، تعداد مبتلایان به سویه جهش یافته ویروس کرونا موسوم به امیکرون در کشور تا ۲۶ دی ماه ۱۴۰۰ به هزار و ۱۶۲ نفر رسیده و بر اساس اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تعداد مبتلایان به این ویروس جهش یافته در مشهد مقدس به ۲۴۹ نفر رسیده است.
بر اساس آن‌چه وزارت بهداشت اعلام کرده، سویه امیکرون تاکنون جان سه سالمند را گرفته و همچنین خطر گسترش و تبدیل آن به سویه غالب کرونا در کشور وجود دارد.
طبق گزارش وزارت بهداشت، سویه امیکرون تاکنون جان ۳ نفر سالمند را گرفته و همچنین خطر گسترش و تبدیل آن به سویه غالب کرونا در کشور وجود دارد.
آیا جهش کرونا پایان یافته است؟
برخی تصور می‌کنند که ممکن است سویه امیکرون آخرین جهش ویروس کرونا باشد و پس از این سویه، ویروس کرونا جهش خطرناک دیگری نداشته باشد. موضوعی که با نظر کارشناسان متفاوت است و به دلیل عدم واکسیناسیون در بسیاری از کشورها، این تصور فعلا دور از ذهن به نظر می‌رسد.
«مسعود یونسیان» متخصص اپیدمیولوژی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در این زمینه می‌گوید: بیش از ۹ میلیارد دز واکسن کرونا در جهان در سال ۲۰۲۱ تولید شد و منطقی این بود که ۵۰ درصد جمعیت جهان دو دز واکسن را تزریق کنند، اما ۹۲ کشور حتی نتوانستند به ۴۰ درصد پوشش برسند و ۳۶ کشور نیز حتی ۱۰ درصد پوشش واکسیناسیون را انجام ندادند. به دلیل اینکه هنوز جمعیت میلیاردی در جهان هنوز واکسن نزدند، پس شرایط برای بروز جهش جدید ویروس کرونا وجود دارد.
بیماری‌زایی امیکرون خفیف‌تر از دلتا
موضوع دیگری که در هفته‌های اخیر مورد بحث کارشناسان بوده، بیماری‌زایی خفیف‌تر سویه امیکرون به نسبت دلتا است. آن‌چه رخ داده این است که در اروپا و آمریکا، تعداد مبتلایان به سرعت در حال افزایش است، اما در ایران هنوز خبری از افزایش چشم‌گیر مبتلایان نیست. ولی حتی وضعیت حاضر هم نمی‌تواند اطمینان قطعی از عدم شکل‌گیری موج ششم به واسطه شیوع ویروس امیکرون بدهد.
«حسین قناعتی» رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در این زمینه معتقد است: بیماری‌زایی این سویه خیلی خفیف‌تر از سویه دلتا است و بیشتر در منطقه حلق و حنجره می‌ماند و به سمت ریه نمی‌رود. از طرف دیگر، تلفات سنگینی که در پیک پنجم با سویه دلتا داشتیم به دلیل درگیری ریه بود که در سویه امیکرون این امر کمتر اتفاق افتاده است. انتظار من این بود که پیک کرونا با امیکرون ۳ هفته قبل آغاز شود، اما پیک جدید اتفاق نیفتاد و امیدوارم با رعایت مردم در زمینه پروتکل‌های بهداشتی و تزریق واکسن کرونا، شاهد پیک ششم نباشیم.
قناعتی می‌گوید: موارد مبتلا به آنفلوآنزا و شبه آنفلوآنزا در کشور زیاد است و علائم سرماخوردگی شدید زیاد داریم، اما خوشبختانه مردم سرپایی درمان می‌شوند؛ زیرا درگیری ریه کاهش یافته است. پیک کرونا در دنیا ادامه دارد، اما اینکه چرا در ایران هنوز پیک جدید کرونا اتفاق نیفتاده، چند فرضیه دارد که یک فرضیه این است که فاصله ابتلا تا درگیری بالینی طولانی است.
«علی رضا ناجی» رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره شکل‌گیری موج ششم با امیکرون معتقد است: امکان ایجاد موج جدید کرونا در کشور همچنان وجود دارد و تا زمانی که در کشور افرادی در برابر کرونا واکسینه نشده باشند، امکان موارد جدید ابتلا وجود دارد. گریز از ایمنی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های امیکرون است؛ بنابراین توصیه اکید می‌شود در برابر سویه‌های جدید ویروس با دریافت دز بوستر به قطع زنجیره انتقال ویروس کمک کنیم.
امکان ایجاد موج جدید کرونا در کشور همچنان وجود دارد و تا زمانی که در کشور افرادی در برابر کرونا واکسینه نشده باشند، امکان موارد جدید ابتلا وجود دارد. تاکید می‌شود در برابر سویه‌های جدید ویروس با دریافت دز بوستر به قطع زنجیره انتقال ویروس کمک کنیم.
وضعیت کرونایی جهان تا هفته گذشته
تقریبا اکثر کشورها با افزایش هفتگی ابتلا به ویروس کرونا مواجه بودند. با وجود افزایش موارد ابتلا در همه مناطق جهان، به جز آفریقا که ۲۲ درصد افزایش مرگ داشته، تاکنون روند مرگ در اکثر کشورها کاهشی بوده است.
براساس آماری که یونسیان ارائه کرده؛ در تمام مناطق جهان شاهد افزایش ابتلا هستیم، اما روند فوتی‌ها کاهشی است. در منطقه مدیترانه شرقی که ۲۲ کشور هستند، ۱۱ کشور بیش از ۵۰ درصد افزایش ابتلا را تجربه کردند. کویت و بحرین در صدر این کشورها مشاهده می‌شوند. در منطقه مدیترانه شرقی به طور متوسط شاهد کاهش ۷ درصدی مرگ هستیم و در ایران نیز شاهد کاهش ۸ درصدی مرگ‌های کرونا بودیم.
این متخصص اپیدمیولوژی می‌افزاید: از نظر تعداد بیماران جدید کرونا در ایران یکی مانده به کمترین هستیم، یعنی در بازه ۱۰ تا ۵۰ بیمار جدید در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت قرار داریم. از نظر فوتی‌های کرونا نیز کمتر از ۰.۵ مرگ در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت هستیم. البته این را می‌توان یک آرامش قبل از طوفان تصور کرد.
از واکسیناسیون کرونا چه خبر؟
بر اساس آمارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تا ۲۵ دی ماه ۱۴۰۰ بیش از ۱۲۵ میلیون و ۵۶۰ هزار دز واکسن کرونا در سه نوبت در کشور تزریق شده است. از این میزان، بیش از ۶۰ میلیون و ۲۰۰ هزار دز در نوبت اول، بیش از ۵۳ میلیون دز در نوبت دوم و بیش از ۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار دز در نوبت سوم تزریق شده است. با این حال، خطر امیکرون برای واکسن نزده‌ها بسیار بیشتر اعلام می‌شود.
واکسیناسیون کرونا در ایران از ۲۱ بهمن ۱۳۹۹ آغاز شده است
یونسیان درباره وضعیت واکسیناسیون در ایران اظهار می‌کند: در اوایل مهر و اواخر شهریور به تزریق روزانه بیش از ۹۰۰ هزار دز اول رسیدیم، اما در زمان تزریق دز دوم، هرگز از ۸۰۰ هزار دز در روز عبور نکردیم. نکته دیگر اینکه از نیمه آبان ماه ۱۴۰۰ تعداد تزریق روزانه واکسن بسیار کاهش یافت و نوبت اول به روزی ۱۰۰ هزار دز در نیمه آبان رسید. باید توجه کنیم که اولویت اصلی، پوشش کامل واکسیناسیون در نوبت‌های اول و دوم است.
گزارش ناجی رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره خطر امیکرون برای واکسن نزده‌ها نیز حاکی است: یکی از اصلی‌ترین دلایل تفاوت گردش سویه جدید کرونا در کشور ما با کشورهای اروپایی و آمریکایی، فاصله زیاد واکسیناسیون علیه کرونا است. واکسیناسیون سراسری در کشور ما به تازگی انجام شده، در صورتی که در کشورهای اروپایی و آمریکایی فاصله بین دو دز واکسن بیشتر است. تفاوت زیادی از لحاظ درصد واکسیناسیون در برابر کرونا بین جوامع مختلف وجود دارد. در کشور ما تعداد بالاتری از افراد جامعه در برابر کرونا واکسینه شده‌اند.
کارشناسان نظام سلامت می‌گویند خطر ابتلا به امیکرون برای واکسن نزده‌ها بسیار بیشتر از واکسن زده‌ها است. ناجی افزود: به نظر می‌رسد ایمنی طبیعی حاصل شده از پیک چهارم و پنجم در کاهش آمار مبتلایان کرونایی در کشور اثرگذار بوده است. با این حال، ممکن است بعد از گذشت بازه زمانی سطح ایمنی در برابر ویروس کاهش یابد؛ بنابراین دریافت دز یادآور واکسن کرونا ضرورت دارد.
افزایش اندک در رعایت پروتکل‌های بهداشتی
نگرانی‌ها از وقوع خیز ششم کرونا به واسطه بی‌توجهی به رعایت پروتکل‌های بهداشتی در جامعه، همچنان رو به افزایش است. خیز کرونایی که می‌تواند نوروز ۱۴۰۱ را تلخ‌تر از نوروز امسال و سال قبل کند، اما با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تزریق دز سوم واکسن می‌توان این مسیر را به سلامت گذراند.
با این حال، در هفته گذشته افزایش اندک در رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور مشاهده می‌شود و این میزان به ۵۹.۷۴ درصد رسیده است.
میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در هفته سوم دی ماه ۱۴۰۰
هرچند میزان رعایت کمتر از ۸۰ درصدی پروتکل‌های بهداشتی را نمی‌توان مناسب دانست، اما با توجه به شیوع سویه امیکرون، سرمای هوا و تجمع افراد در محل‌های سربسته و عدم شکل‌گیری تهویه مناسب، هرچه رعایت پروتکل‌های بهداشتی افزایش پیدا کند، سد محکمی در برابر شکل‌گیری خیز ششم کرونا خواهد بود.
همچنین بارها گفته شده که میان رعایت پروتکل‌های بهداشتی با میزان ابتلا به ویروس کرونا رابطه عکس وجود دارد. همان طور که در نمودار زیر مشاهده می‌شود، نمودار نارنجی نشان دهنده میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی و نمودار آبی نشان دهنده موارد ابتلا است. هر وقت میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی افزایش پیدا کند، موارد ابتلا به کرونا در جامعه کمتر می‌شود.
رابطه عکس رعایت پروتکل‌های بهداشتی با ابتلا به کرونا
هرچند در شرایط حاضر باید به اهمیت تزریق دز سوم واکسن کرونا نیز اشاره و همه افرادی که تاکنون دو نوبت واکسن را زده و سه ماه از نوبت دوم واکسن‌شان گذشته، تشویق به تزریق دز سوم کرد، اما توجه جدی به رعایت پروتکل‌های بهداشتی و عدم حضور در محل‌های پرتجمع می‌تواند تضمین خوبی برای هفته‌های آینده باشد.
هشدار خیز ششم کرونا
هرچند روند موارد بستری و فوتی‌ها با تست مثبت کرونا در کل کشور و در هفته سوم دی ماه ۱۴۰۰ همچنان کاهشی است، اما اکثر کارشناسان درباره گسترش امیکرون و وقوع خیز ششم کرونا هشدار می‌دهند.
وضعیت بستری و فوتی‌های کرونا در هفته سوم دی ماه ۱۴۰۰
در هفته سوم دی ماه، هزار و ۹۳۶ بیمار به واسطه ابتلا به کرونا بستری شده و ۲۱۱ بیمار با تست مثبت کرونا نیز فوت کردند. این در حالی است که در هفته قبل‌تر تعداد موارد بستری کرونایی، ۲ هزار و ۱۴۶ نفر و تعداد فوتی‌ها با آزمایش مثبت کرونا، ۲۸۲ نفر بود. از طرفی روند بیماران سرپایی با تست مثبت کرونا نیز در هفته سوم دی ماه ۱۴۰۰ کاهشی بوده و در هفته اخیر، تست کرونای ۸ هزار و ۴۹۴ نفر مثبت شد و این در حالی است که در هفته پیشین، تست ۹ هزار و ۷۱۵ نفر مثبت شده بود.
کارشناسان نظام سلامت می‌گویند: با وجود کاهشی بودن نمودارهای سرپایی، بستری و فوت کرونا، نگرانی برای شیوع سریع امیکرون در کشور جدی است. زنگ خطر و هشدار برای خیز ششم کرونا با گسترش امیکرون به صدا در آمده و اگر در این شرایط بخواهیم بر بازگشایی‌ها اصرار کنیم، نتایج نه چندان مناسبی در هفته‌های آتی و به خصوص نوروز ۱۴۰۱ حاصل می‌شود. تجربه کشورهای اروپایی و آمریکایی نشان می‌دهد که بازگشایی‌ها با وجود واکسیناسیون گسترده، منجر به کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی شده و نتیجه‌ای جز افزایش موارد ابتلا به ویروس کرونا نداشته است.
اکثر کارشناسان درباره گسترش امیکرون و وقوع خیز ششم کرونا هشدار می‌دهند.
از طرفی نمی‌توان به مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بی تفاوت بود و باید در مسیر فرهنگ سازی برای همکاری جامعه در زمینه رعایت پروتکل‌های بهداشتی مانند استفاده از ماسک، فاصله گذاری فیزیکی و حضور نیافتن در تجمعات، حرکت کرد. در این میان نظام سلامت با چالش‌های فراوانی برای همراه کردن مردم مواجه است. کمبود نیروی انسانی، خستگی کادر بهداشت و درمان به واسطه گذراندن ۵ خیز کرونا و تشویق جامعه برای تزریق واکسن کرونا از جمله این موارد است.