همه چیز درباره حس سوم

به گزارش حلقه وصل، بدن انسان خود جهان بزرگی است که با وجود کنکاش محققان و دانشمندان هنوز هم ناشناخته است. انواع احساس در بدن انسان دنیایی رمزآلود دارند که سال‌ها زمان می‌طلبد تا شناخته شود. حس سوم، بویایی نیز از این قاعده مستثنی نیست و این گزارش بهانه‌ای است تا بیشتر با بویایی و حقابق جالب درباره آن آشنا شویم.

چرا سیر باعث بوی بدن دهان می‌شود؟

سیر حاوی ماده شیمیایی بد بویی است که وارد جریان خون شده و به ریه فرد نفوذ می‌کند، بدین‌ترتیب نفس فرد بوی بد می‌گیرد.

سیر حاوی ماده شیمیایی به نام «آلیل سیستین سولفوکسید» یا «آلیین» است. وقتی یک حبه خام سیر خرد یا له می‌شود، آنزیمی در سلول‌های سیر رها می‌شود که در عرض چند ثانیه با آلیین واکنش نشان می‌دهد، در نتیجه ماده شیمیایی به نام «آلیسین» تولید می‌شود. این ماده به مواد شیمیایی دیگری تجزیه می‌شود که اکثر آن‌ها بوی بدی دارند.

تقریباً تمام این مواد شیمیایی در معده و کبد فرد تجزیه می‌شود، اما «آلیل متیل سولفید» از روند هضم جان سالم به در می‌برد و وارد جریان می‌شود. این ماده شیمیایی از ریه‌ها به هوای بازدم سرایت می‌کند، بدین‌ترتیب نفس فرد بو می‌گیرد. این بو می‌تواند تا دو روز در نفس‌های فرد باقی بماند. مسواک زدن تأثیر ناچیزی در رفع بوی بد دهان دارد چراکه این ماده شیمیایی مذکور در خون فرد جریان دارد.

بوی بد برای انسان مضر است؟

بو نمی‌تواند به انسان آسیب برساند، اما مواد شیمیایی تشکیل‌دهنده آن می‌توانند مضر باشند.

بوها به خودی خود ضرری ندارند. درواقع بو واکنش عصبی به مولکول‌های هوابرد است که به گیرنده‌های غشای مخاط بینی فرد متصل می‌شوند. یک رنگ می‌تواند به انسان آسیب وارد کند؟ خیر؛ بنابراین یک بو نیز نمی‌تواند ضرری برای انسان داشته باشد.

با این حال مواد شیمیایی که ایجادکننده بو هستند، توانایی آسیب رساندن به انسان را دارند. حس بویایی انسان طی هزاران سال تکامل یافته تا بوهای حاوی مواد مضر، بد بو به مشام برسند و هشداری برای ما باشند.

بو می‌تواند انسان را بیدار کند؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد استنشاق برخی بوها می‌تواند انسان را خواب معمولی بیدار کند.پزشکان از قرن هفدهم میلادی از نمک‌های بو یا کربنات آمونیوم برای احیای بیمار از ضعف و غش استفاده می‌کردند. گاز آمونیوم ریه‌های فرد را برمی‌انگیزد و واکنش استنشاق را تحریک می‌کند. این امر باعث تغییر در الگوهای تنفسی شده و در نتیجه سطح اکسیژن خون بالا می‌رود.

بدین‌ترتیب بیماری که به دلیل غش یا ضعف از هوش رفته است، بیدار می‌شود. در هنگام خواب معمولی، استنشاق بوی قهوه یا سوسیس سرخ‌شده نیز می‌تواند انسان را بیدار کند. این بوها اشتهای فرد را تحریک می‌کند و این امر باعث بیدار شدن می‌شود.

آیا حس بویایی کودکان از بزرگسالان بهتر است؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد که حس بویایی انسان با افزایش سن کاهش می‌یابد.بسیاری بر این باورند که حس بویایی در دوران کودکی قوی‌تر از بزرگسالی است. نوزادان تنها می‌توانند چند بو را تشخیص دهند که یکی از آن‌ها بوی بدن مادرشان است. حس بویایی تا حدود هشت سالگی بهبود می‌یابد، اما از ۲۰ سالگی به بعد (در برخی موارد از ۱۵ سالگی به بعد) حس بویایی به‌آرامی کاهش می‌یابد.

با این حال نتایج برخی از مطالعات علمی حاکی از آن است که کودکان تا رسیدن به سن بلوغ نمی‌توانند بوهای خاصی را تشخیص دهند. به عبارت دیگر، توانایی بویایی انسان پیش از این که بدتر شود (بعد از ۲۰ سالگی) بهتر (بازه بین هشت سالگی تا ۲۰ سالگی) می‌شود.

آیا حساسیت به بو واقعی است؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد که پروتئین‌های موجود در مواد غذایی و خوراکی باعث بروز حساسیت می‌شوند، بنابراین بو نمی‌تواند آلرژی‌زا باشد.حتی اگر به بادام‌زمینی حساسیت دارید، بوی کره بادام‌زمینی نمی‌تواند باعث بروز واکنش حساسیت‌زا شود و به شما آسیب برساند. مواد شیمیایی به نام پیرازین باعث ایجاد بو می‌شوند، با این حال پروتئین‌های موجود در بادام‌زمینی به اندازه‌ای فرار نیستند که بتوانند از طریق بو باعث بروز آلرژی در فرد شوند.

پختن می‌تواند مقادیر زیادی از ذرات حساسیت‌زای موجود در مواد خوراکی و غذایی را آزاد کند. در این حالت نیز بو باعث بروز حساسیت نمی‌شود. با این حال پدیده‌ای به نام «حساسیت شیمیایی» وجود دارد، در این حالت فرد پس از استنشاق بوی رنگ یا عطر دچار سردرد و حالت تهوع می‌شود. البته این پدیده نوعی آلرژی به شمار نمی‌رود و از نظر پزشکی نیز ناشناخته باقی مانده است.