کلید حل مشکلات اقتصاد در دست فرهنگ است

به گزارش حلقه وصل، برای اینکه اقتصاد مقاومتی محقق شود، نیمی از تحقق آن در گرو اصلاح فرهنگ است. در این باره در ادامه توضیح بیشتری ارائه خواهم شد و نیمی از آن در گرو سیاست گذاری و خط مشی گذاری صحیح که در حوزه سیاست است که این مطلب وفاداری مردم به نظام اسلامی را نیز تقویت می کند.

تأثیرات اجتماعی، سیاسی و امنیتی اقتصاد پویا بر هیچ کس پوشیده نیست. اقتصاد پویا از طرفی باعث بهبود وضع معیشت و سطح رفاه مردم می شود و از طرف دیگر  باعث کاهش بسیاری از معضلات اجتماعی مانند حاشیه نشینی، تسهیل ازدواج، کاهش مسائل غیراخلاقی و... می شود که در حوزه مسائل اجتماعی است. سرگرمی جوانان به اشتغال مفید و سازنده، امکان سوء استفاده تروریست ها از آنان را برای انجام خرابکاری و... کاهش می دهد که این در حوزه امنیت است. تاثیر تحقق اقتصاد مقاومتی بر حوزه اقتصاد هم که روشن است. بنابراین باید یک عزم جدی ملی (نه فقط قشر مذهبی)، نسبت به تحقق اقتصاد مقاومتی ایجاد شود. به دور از شعارزدگی و تبلیغات. باید برای مردم تبیین شود تا همه سلایق دینی و سیاسی و اجتماعی این مطالبه را داشته باشند. این نیاز به آگاهی بخشی دارد. مردم درک می کنند. باید صادقانه  گفت.

اقتصاد و فرهنگ

• استفاده از ظرفیت اقتصاد فرهنگ، پیش نیاز هایی دارد. از جمله این پیش نیاز ها، قدرت فناوری است. البته فناوری قابل خریداری است. آن چه که مهمتر از فناوری یا پیش نیاز های دیگر است، قدرت فرهنگی است. یعنی همان بخشی که به برکت انقلاب اسلامی و تکیه بر دین مبین اسلام، در نظام جمهوری اسلامی وجود دارد، اما متاسفانه توجه درخوری به آن نمی شود.

• به بیان روشن، اگر بخواهیم از حوزه اقتصاد فرهنگ، منتفع شویم و اقتصاد مقاومتی را پیش ببریم و به تقویت بنیان های اقتصادی کشور بپردازیم، باید فرهنگ خود را در داخل کشور و خارج از کشور تقویت کنیم.

•در بازاریابی، برای افزایش فروش ابزار های مختلفی به کار گرفته می شود. تغییر در بسته بندی یکی از آن هاست. در حوزه فرهنگ هم این مفاهیم کاربرد دارد. ما از ابتدای انقلاب چه تغییراتی در عرصه تبلیغ فرهنگ انجام داده ایم؟ از چه روش هایی برای تقویت فرهنگ دینی و ملی خود استفاده کرده ایم؟ همانطور که شرکت ها اگر خلاقیت نداشته باشند، مضمحل می شوند، در عرصه اشاعه فرهنگ نیز اگر خلاقیت وجود نداشته باشد، فرهنگ تضعیف می شود. کما اینکه شده است.

در یکی از دانشگاه های مدعی، دیدم برای تبلیغ از روش های زمان دفاع مقدس استفاده کرده بود. در دانشگاه که باید مرکز تولید فکر و ایده باشد! در چنین شرایطی انتظار نداشته باشیم که فرهنگمان تحمل اقتصاد مقاومتی را داشته باشد.

•سوال: اگر دشمن با هواپیما به شما حمله کند، شما می توانید با سنگ به او حمله کنید؟ اگر هلی کوپتر باشد چه؟ اگر با شمشیر بیاد؟ اگر با آر پی جی یا مسلسل یا کلت بیاد؟ آیا اینطور نیست که شما متناسب با ابزار دشمن، به انتخاب ابزار می پردازید؟ اگر اینطور اقدام نکنید چه اتفاقی می افتد؟ قطعا شکست خواهید خورد. حتی اگر حق باشید. این اتفاق برای ما در عرصه فرهنگ افتاده است.

اگرچه پتانسیل هایی که اسلام عزیز و انقلاب اسلامی دارد، بسیار زیاد، متعدد و قدرتمند است، اما فکر فعالان عرصه فرهنگ عمدتا صلب و کهنه مانده است. ارزش های اخلاقی هدف دشمن قرار گرفته است و از چندین موضع با ابزار های کاملا مدرن آن ها را می زند. ما هنوز در مرحله پارچه نوشته ها، بروشور ها، روزنامه دیواری هستیم!! یادم هست حدود سال 84 و 85 یکی از مداح های معروف میگفت چقدر مقدس ها و علما به ما اشکال گرفتند که چرا سایت دارین!! نگاه به فناوری را ببینید! امروزه ما حتی به واسطه پیشرفت فناوری، اختیار خانواده خود را هم نداریم. یعنی اگر اعضای خانواده ما بخواهند، می توانند با حداقل هزینه و امکانات، از محصولات فرهنگی استفاده کنند که ما راضی نیستیم و نمی خواهیم. حتی دولت با ابزار های قدرتمندی که دارد، در محدود کردن ابزار های دشمن مانند تلگرام قدرت زیادی ندارد! بنابراین، استفاده از ابزار های سخت در عرصه نرم دیگر پاسخگو نیست. فرهنگ عرصه دستور العمل و آیین نامه و ابلاغ نیست. باید در جنگ فرهنگی، با ابزار فرهنگی جنگید. باید به جنگ فرهنگی معتقد بود.

•شکایتی که همواره مطرح است این است: چرا ما در عرصه فرهنگ همواره منفعل هستیم؟ چرا پاتک می زنیم؟ اول باید دشمن در عرصه حجاب حمله کند، بعد از از دست دادن عده زیادی از سربازانمان، تازه به فکر چاره می افتیم. ابزار نیمه کاره ای می سازیم و چند نفری را نجات می دهیم. از ابتدا انقلاب چه کار می کردید؟! حوزه و دانشگاه چکار می کند؟! یک زن معلوم الحال برای فرهنگ اسلامی ایرانی یک کشور تهدید ایجاد می کند. این خجالت آور است. ما با این ظرفیت ها اینقدر باید منفعل باشیم؟ فرهنگ اصیل اسلامی و نیروی انسانی جوانی که ما داریم، حقیقتا پتانسیل های عالی برای تک به دشمن است. ما متاسفانه در این حوزه هم مثل بسیاری حوزه های دیگر ضعف مدیریتی داریم. نگاه حضرت امام و مقام معظم رهبری هم کاملا فعالانه است. مثلا، روز قدس رو امام تک کرد. جریان سازی کرد. هر سال اسرائیل در سطح دنیا در روز قدس مسئله امنیتی-هویتی دارد. هر سال کابوس دارد. چرا الآن تک نمی کنیم؟

اگر به خاطر فرهنگ و انقلاب و اسلام از ظرفیت فرهنگ استفاده نمی کنیم، به خاطر اقتصاد این کار را کنیم.

•بنابراین، اگر در تبلیغ و پیشبرد فرهنگ خلاقیت وجود نداشته باشد، هم امکان سوار شدن اقتصاد بر فرهنگ وجود ندارد (از دست رفتن ظرفیت اقتصادی فرهنگ)، و هم خود فرهنگ به سمت زوال و تضعیف می رود.

•از مصادیق تک در حوزه فرهنگ که بر اقتصاد اثرگذار است: یکی از عرصه های نفوذ اقتصادی در دیگر کشور ها، ابزار فرهنگ است. اگرچه بنده فرهنگ را مهمتر از اقتصاد می دانم.

•یکی دیگر از مصادیق تاثیر فرهنگ بر اقتصاد: سوال: امکان فروش محصولات ایرانی در لبنان و عراق و سوریه بیشتر است یا کویت و قطر و عربستان؟ با همین منطق، در کویت و قطر بیشتر است یا در انگلستان و امریکا؟ چرا؟ به دلیل قرابت فرهنگی و عمق فرهنگی ما. چرا ما از این ظرفیت استفاده نمی کنیم؟

•اگر فرهنگ ظرفیت تحمل اقتصاد را داشته باشد، خیلی فرصت های شغلی ایجاد می شود. به عنوان مثال، استفاده از زبان فارسی برای جذب توریست. یکی از روش های آموزش زبان، سفر به کشور هایی است که به اون زبان صحبت می کنند. یا حتی برگزاری تور های آموزش زبان. فکر کنید زبان فارسی به عنوان یکی از مولفه های بسیار مهم فرهنگ، آنقدر در دنیا جذابیت داشته باشد که افراد زیادی در دنیا بخواهند این زبان را یاد بگیرند. آژانس های مسافرتی خارجی افرادی را برای آموزش زبان نام نویسی می کنند. این افراد چند ماه در ایران زندگی می کنند تا زبان فارسی را از سرچشمه آموزش ببینند. این چقدر ایجاد اشتغال می کند؟ چرا اکنون این درآمد را نداریم؟ چون زبان فارسی اینقدر در دنیا نفوذ ندارد. چون فرهنگ ما فرهنگی منفعل شده است.

* حامد رضایی، استاد دانشگاه جامع امام حسین(علیه اسلام)