و اینک جاهلیت مدرن!

به گزارش حلقه وصل، محمد صادق کوشکی در جدیدترین یادداشت خود که در سایت شخصی وی منتشر شده است به موضوع جاهلیت مدرن پرداخته است. متن این یادداشت در زیر می‌آید:

واژه «جاهلیّت»، بی درنگ اذهان را به هزار و چهار صدسال قبل باز ‌می‌گرداند. به عصری و در میان نسلی که به دلیل دارا بودن پاره‌ای از صفات و ارتکاب به برخی اعمال در نزد اهل فرهنگ و تمدّن «جاهل» شناخته شده‌اند. «جاهل»، گاه مترادف با «بی‌خبر»، «بدوی»، «فاقد فرهنگ و ادب» و آنکه مبتلای تعصّب، پستی طبع، جنایت و غارت شناخته شده است و در خود مفهومی از «مذمّت» و سرزنش را نهفته دارد.نویسندگان، مورّخان و علمای علوم اجتماعی، گذار از پاره‌ای از صفات یاد شده و دوری گزیدن از برخی اعمال مذموم، همچون «زنده به گور کردن دختران» را فصل ممیّز دو عصر یا دو دوره معرفی می‌کنند. عصری که در تارک خود عنوان «عصر جاهلی» را داشت و عصر بعد از آن، که همواره با خصوصیاتی چون علم، ادب، خویشتن‌داری نفس و دوری از آلودگی‌ها و رذایل، از ماقبل خود منفک می‌شود. در روزگاری که اعراب و مسلمانان به تازگی عصر جاهلیت را پشت سر گذاشته بودند، پیامبر اعظم(ص) فرمودند: «من بین دو جاهلیّت مبعوث شدم که دومین آن مخرّب‌تر از اوّلی است.»

جای آن دارد که سؤال شود آیا حقیقتاً بشر، عصر جاهلی را پشت سر گذارده و تمام صفاتی را متصف گردیده که می‌توان از آن، چنانکه ادّعا می‌شود، به عنوان عصر علم، دانش و معرفت و خویشتن‌داری یاد کرد؟ ابتلای ساکنان عصر جاهلی به اعمالی چون، قتل و غارت، شرب خمر، شهوت‌رانی، تعصّب مذموم، زنده به گور کردن دختران، پرستش بت‌ها و تبرّج و خودآرایی، از صفت بارز جاهلیّت شناخته می‌شوند و در مقابل، به بشر عصر مدرن مدال افتخار پیشرفت و گریز از اعمال و اوصاف عصر جاهلی اهدا می‌کنند؛ امّا به راستی در جهان پیرامون ما، می‌توان مستنداتی حقیقی را بر شمرد که ثابت کند بشر معاصر از اتّهام جاهلیّت مبرّاست؟ پیامبر نور و رحمت(ص) از آغازین روزهای بعثت، مسلمانان را از تجربه دوباره جاهلیّت ثانوی با خبر ساخته و یادآور شدند که آن جاهلیّت به مراتب از جاهلیّت نخست و اوّلی سخت‌تر و مخرّب‌تر خواهد بود. پس از ایشان نیز، اهل بیت(ع)، مسلمانان را به «جاهلیّت ثانوی» یادآور شدند؛ چنانکه امام صادق(ع) در تفسیر قول خدای متعال که فرمود: «وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولى‏» فرمودند: «جاهلیّت دیگری وجود خواهد داشت.»

مبلّغان و مروّجان فرهنگ و تمدّن عصر مدرن و پایه‌گذاران تمدن فناورانه غرب، در حالی خود و بشر عصر جدید را مبرّا از هر گونه جاهلیّت و اوصاف عصر جاهلی معرفی می‌کنند که بشر، از بار قتل و غارت، جنگ و سفاکی، فساد و جنایت کمر خم کرده است. قرن بیستم، به عنوان شاخص‌ترین قرن پس از شکل‌گیری فرهنگ و تمدّن غربی، در حالی سپری شد که مجموع آمار جرائم و جنایات بر رنج‌دیدگان و درماندگان اکناف عالم، از مجموع جرائم و جنایات تاریخ چند هزار ساله زندگی انسان بر زمین بیشتر و سنگین‌تر است. این قرن در حالی به اتمام رسید که جنگ‌های فرامنطقه‌ای،  میلیون‌ها کشته روی دست بشر گذاشت. در حالی که گمان می‌رفت پس از جنگ جهانی دوم و تاسیس سازمان‌های حقوق بشری بین‌المللی مانند سازمان ملل، بشر روی آرامش و امنیّت و صلح را تجربه خواهد کرد، ۱۵۰ جنگ منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، از کشته‌ها پشته ساخت و بیش از ۲۳ میلیون نفر به کام مرگ کشیده شدند.

شرایط کنونی کشورهای اسلامی و ناامنی، برادرکشی، جنگ‌های نیابتی و تسلط گروه‌های تروریستی در کشورهای منطقه از جمله داعش، جنایات روزانه رژیم صهیونیستی در فلسطین اشغالی از مصادیق جاهلیت مدرن است که با خباثت آمریکا طراحی و اجرایی گردیده است. استعمار نوین به سرکردگی آمریکا، در هر سال بیش از ۹۰۰ میلیارد تا یک تریلیون دلار صرف جنگ‌افروزی خود می‌کند؛ به شکلی که بر اساس آمار جهانی، در سال‌های جاری، در هر دقیقه از جیب محرومان و مستضعفان، دو میلیون دلار هزینه شده است.

بر اساس آمار سازمان ملل، حدود یک میلیارد گرسنه در جهان وجود دارند و فقر تغذیه‌ای هر ساله باعث مرگ ۶/۲ میلیون کودک زیر پنج سال می شود، یعنی جمعیتی معادل یک سوم جمعیت کودکان جهان.در کدامین سال از میان همه ‌سال‌های سپری شده در عصر جاهلی، این همه ظلم و غارت بر انسان‌ها روا داشته شد و چگونه می‌توان عصر مدرن را عصر دانش و معرفت و آگاهی نامید و انگشت اشاره به سوی عصر جاهلی دراز کرد؟ باید سوال کرد کدامین پژوهشگر، آمار دختران زنده به گور شده عصر جاهلی را برآورد کرده است؟ در تمامی آن سال‌ها چه تعداد دختر به دست پدرانشان کشته یا زنده به گور شدند؟ آیا این تعداد با آمار جهانی پنجاه میلیون زنده به گور کردن سالانه دختران و پسران از طریق «سقط جنین» در قرن بیستم میلادی برابری می‌کند؟ در حالی که «انگلستان»، «فرانسه»، و «آمریکا» به ترتیب حائز بالاترین رتبه در سقط جنین سالانه هستند. این اعداد را در کنار آمار قتل زنان و کودکان در جنگ اخیر یمن، در عراق، سوریه، فلسطین، افغانستان، پاکستان و لبنان قرار دهید. چنانکه پیامبر رحمت(ص) پیش‌بینی فرموده بودند بشر به تجربه جاهلیّت ثانوی رسید. جاهلیتی که به فرموده رهبر انقلاب «مجهز به سلاح علم و دانش شده و بسیار خطرناک‌تر» از جاهلیت اول است.

گرچه یورش غرب برای تخریب فرهنگ اسلام حساب شده، گام به گام و پنهانی است اما تجربه انقلاب اسلامی نشان داده است که عنصر «آگاهی توحیدی» و «اراده» قادر است، سدّی محکم در برابر این هجمه همه‌جانبه ایجاد نماید زیرا جاهلیت غربی متّکی بر پندار خودآگاهی و تنها راه غلبه بر آن، بهره‌گیری از تعالیم الهی است. مردم شریف ایران در دوره ستمشاهی و در زمانی که شرق و غرب عالم تحت سیطره دو قدرت امپریالیسم و کمونیسم بودند، توانستند تمام نقشه‌های شوم آنان را نقش بر آب کنند و جهلی که گریبان تمام جهان را گرفته بود با خروش خود به آگاهی و بیداری اسلامی تبدیل نمایند. الگوی ایران اسلامی نشان می‌دهد که جهان اسلام قادر است با بهره‌گیری از تعالیم ناب الهی و بازگشت به اصل حیات‌بخش وحدت، توطئه‌های دشمنان را به خودشان بازگرداند و قدرت بلامنازع دین محبت و رحمت را در همه ابعاد آن، بار دیگر به نمایش بگذارد.