سرویس معرفی: ماه رمضان ، ماه رحمت و غفران الهی است که خداوند تعالی به صورت عمومی همگان را با هر سطحی از معرفت دعوت نموده است ؛ رسول گرامی اسلامی (ص(فرمودند : دعیتم الی ضیافت الله . در واقع ماه رمضان سفره ی مهمانی و ضیافت الهی است که خداوند تعالی با بهترین امکانات از مهمانانش پذیرایی می نماید و این بسته به معرفت مهمانان و ظرفیت آنان است که تا چه حدی از این نعمات الهی استفاده نمایند .با توجه به فرارسیدن ایام ماه مبارک رمضان و فرا رسیدن فصل بندگی و توبه و بازگشت به سوی خالق ؛ حلقه وصل بر آن شد تا بسته ای در باب ماه رمضان ، فلسفه روزه ، توبه و مراحل آن منتشر نماید.
پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «انما سمی الرمضان لانه یرمض الذنوب؛ماه رمضان به این نام خوانده شده است، زیرا گناهان را می سوزاند».رمضان نام یکی از ماه های قمری و تنها ماه قمری است که نامش در قرآن آمده است و در این ماه کتاب های آسمانی قرآن کریم، انجیل، تورات، صحف و زبور نازل شده است.این ماه در روایات اسلامی ماه خدا و میهمانی امت پیامبر اکرم(ص) خوانده شده و خداوند متعال از بندگان خود در این ماه در نهایت کرامت و مهربانی پذیرایی می کند؛ پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «ماه رجب ماه خدا و ماه شعبان ماه من و ماه رمضان، ماه امت من است، هر کس همه این ماه را روزه بگیرد بر خدا واجب است که همه گناهانش را ببخشد، بقیه عمرش را تضمین کند و او را از تشنگی و عطش دردناک روز قیامت امان دهد.»
فضائل ماه رمضان
گرچه ذکر تمام فضائل ماه مبارک رمضان از حوصله این مقال خارج است؛ ولی پرداختن و ذکر برخی از فضائل آن از نظر قرآن و روایات اسلامی خالی از لطف نیست.
1- برترین ماه سال: پیامبر گرامی(ص) درباره ماه رمضان می فرماید: «ای مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و مغفرت به شما روی آورد، ماهی که نزد خدا از همه ماه ها برتر و روزهایش بر همه روزها و شب هایش بر همه شب ها و ساعاتش بر همه ساعات برتر است، ماهی است که شما در آن به میهمانی خدا دعوت شده و مورد لطف او قرار گرفته اید، نفس های شما در آن تسبیح و خوابتان در آن عبادت، عملتان در آن مقبول و دعایتان در آن مستجاب است.... بهترین ساعاتی است که خداوند به بندگانش نظر رحمت می کند... .»
2- نزول کتب آسمانی در این ماه: تمام کتب بزرگ آسمانی مانند: قرآن کریم، تورات، انجیل، زبور و صحف در این ماه نازل شده است. حضرت امام صادق(ع) می فرماید: «کل قرآن کریم در ماه رمضان به بیت المعمور نازل شد، سپس در مدت بیست سال بر پیامبر اکرم(ص) و صحف ابراهیم در شب اول ماه رمضان و تورات در روز ششم ماه رمضان، انجیل در روز سیزدهم ماه رمضان و زبور در روز هیجدهم ماه رمضان نازل شد.»
3- توفیق روزه: در ماه رمضان خداوند متعال توفیق روزه داری را به بندگانش داده است؛ «پس هر که ماه [رمضان] را درک کرد، باید روزه بگیرد.» انسان افزون بر جنبه مادی و جسمی، دارای بُعد معنوی و روحی هم هست و هر کدام در رسیدن به کمال مطلوب خود، برنامه های ویژه را نیاز دارند، یکی از برنامه ها برای تقویت و رشد بُعد معنوی، تقوا و پرهیزگاری است؛ یعنی اگر انسان بخواهد خودش را از جنبه معنوی رشد و پرورش دهد و به طهارت و کمال مطلوب برسد، باید هوای نفس خود را مهار کند و موانع رشد را یکی پس از دیگری بر دارد و خود را سرگرم لذت ها و شهوات جسمی نکند. یکی از اعمالی که در این راستا مؤثر و مفید است روزه داری است، قرآن کریم می فرماید: «... ای افرادی که ایمان آورده اید! روزه بر شما نوشته شد، همان گونه که بر پیشینیان از شما نوشته شده، تا پرهیزگار شوید.»
رمضان ، ماه توبه و بازگشت به سوی خدا
ماه رمضان ، ماه رحمت و غفران الهی است که خداوند تعالی به صورت عمومی همگان را با هر سطحی از معرفت دعوت نموده است ؛ رسول گرامی اسلامی (ص) فرمودند : دعیتم الی ضیافت الله . در واقع ماه رمضان سفره ی مهمانی و ضیافت الهی است که خداوند تعالی با بهترین امکانات از مهمانانش پذیرایی می نماید و این بسته به معرفت مهمانان و ظرفیت آنان است که تا چه حدی از این نعمات الهی استفاده نمایند . پيامبر اسلام (ص) مى فرمايند: «يا ايها الناس انَهُ قد اقبل اليكم شهر اللَّه بالبركة و الرحمة و المغفرة شهر هو عندللَّه افضل الشُّهور و ايامه افضل الايام و لياله افضل الليالى و ساعاته افضل الساعاتِ (وسائل الشيعه، ج (ع)، ص 227) »
اى مردم، ماه خدا با بركت و رحمت و آمرزش به شما روى آورده است ماهى كه نزد خدا بهترين ماه ها، روزهايش بهترين روزها، شبهايش بهترين شب ها و اوقاتش بهترين اوقات است. پيامبر رحمت و مغفرت در سخنى ديگر مى فرمايند: ان شهركم هذا ليسَ (همان، ص 226)
اين ماه همانند ديگر ماهها نيست زيرا هرگاه به شما رو آورد همراه با بركت و رحمت است و آنگاه كه از شما پشت كند، آمرزش گناهان را در بردارد.
خداوند اين ماه را بر ساير ماه ها برترى بخشيد و ويژگى هايى به آن عطا فرمود و حرمت هاى بسيار و فضيلت هاى روشنى برايش قرار داد. وقت و زمان خاصى براى آن قرار داد يك شب آن را برتر از هزار ماه قرار داد و آن شب را شب قدر ناميد، شبى كه فرشتگان الهى و روح به اذن پروردگار در آن فرود مى آيند و با خويشتن كه به بركت دائمى همراه است تا سپيده دمان بر بندگانى كه شايسته اين سلام و بركات اند هديه نمايند. این ماه به دلیل اینکه ماه رحمت و غفران الهی است ؛ بهترین فرصت و زمان برای توبه از گناهان و بازگشت به سوی خداوند و جبران گذشته هم می باشد .
توبه
خداوند تبارک و تعالی بارها در قرآن کریم بندگان را تشویق به توبه و بازگشت نموده است و اتفاقا فرموده است «ان الله یحب التوابین یعنی خداوند توبه کنندگان را دوست می دارد» . خداوند در آیه ی 53 سوره مبارکه زمر می فرماید : «قل یا عبادی الذین اسرفوا علی انفسهم لا تنقنطوا من رحمه الله ان الله یغفر الذنوب جمیعا انه هوالغفور الرحیم : ای پیامبر به آن دسته از بندگانم که بر نفس خود اسراف نموده اند بگو از رحمت خدا نا امید نشوند که خداوند همه ی گناهانشان را می بخشد که او آمرزنده ی مهربان است.»
در واقع ماه رمضان مناسب ترین زمانجهت بازگشت به درگاه الهی ، پشیمانی از گناهان و طلب آمرزش از سفره ی باز رحمت خداوند است .
چند شعر مناجاتی از شاعران کشورمان با موضوع ماه مبارک رمضان را در ادامه خواهید دید.
شرمندۀ لطف بیکرانت هستم
شرمنده ترین بندگانت هستم
«یا رب اَنا سَائِل الَّذِی اَعطَیتَه»
عمریست دخیل آستانت هستم
**
از بس که رئوف و مهربانی یا رب
تو ملجأ هر پیر و جوانی یا رب
هرگز نشنیده ام گنه کاری را
از خانه رحمتت برانی یارب
**
هستیم همیشه از حضورت غافل
اما شده الطاف تو ما را شامل
«یا غافِر! شَرّنا اِلیکَ صاعِد
یا راحم! خَیرُکَ اِلَینا نازِل»
**
دنیا و تعلقات دنیا فانی ست
لذات همه گذشتنی و آنی ست
جز لذت سجده و سحرگاهی که
در چشم ترت هوای اشک افشانی ست
**
از شوق اجابتت چنان لبریزم
چون اشک به خاک درگهت میریزم
«اِن اَنتَ قَطَعتَ حَبلَکَ عَن عَبدِک»
درگاه امید کیست دست آویزم
**
لبریز معاصیام پر از آسیبم
سرگرم گناه، غافل از تهذیبم
ای رحمتِ لایزال! ای رأفتِ محض!
یارب به عقوبتت مکن تأدیبم
**
با این دل مرده و کویری چه کنم
با این همه جرم و سر به زیری چه کنم
«مِن اَینَ لِیَ النَّجات یا رب یا رب»
تو دست مرا اگر نگیری چه کنم؟
یوسف رحیمی
ما که حالا چنین زمین گیریم
روزگاری در آسمان بودیم
پر پروازمان که وا می شد
می پریدیم و بی نشان بودیم
**
خوب بودیم و خوب می دیدیم
پاک بودیم و پاک می رفتیم
متدیّن بدون بار گناه
زیر خروار خاک می رفتیم
**
همه در زیر سایه ی قرآن
همه مشغول زندگی بودیم
لحظه های جوانی خود را
در مناجات و بندگی بودیم
**
بر سر شانه هایمان هر شب
کیسه های کریم می بردیم
نان افطار سفره هامان را
از برای یتیم می بردیم
**
لقمه نانی که بود می خوردیم
کی به فکر غذای فردا بود
اهل از خود گذشتگی بودیم
دلمان دل نبود دریا بود
**
هر شب جمعه کنج خانه مان
سر سجاده ی دعا بودیم
با همان ذکر السلام علیک
زائر صحن کربلا بودیم
**
هر کجا خیمه می زدیم با خود
کوله بار امید می بردیم
شاد بودیم از اینکه هر لحظه
روی شانه شهید می بردیم
**
ناگهان بین ناگهانی ها
پای شیطان به خانه ها وا شد
عطر سجاده هایمان هم رفت
جبرئیل از کنارمان پا شد
**
ناگهان بین ناگهانی ها
باد آمد بهارمان را برد
بوی پرواز رفت و همراهش
بوی آغوش یارمان را برد
**
کم کم از ذکر حق که دور شدیم
روزی آسمان مان کم شد
می دویدیم از پی دنیا
ولی از سفره نانمان کم شد
**
کاروان رفت و عده ای رفتند
عده ای بین چاه افتادند
عده ای در مسیر خود ماندند
عده ای بین راه افتادند
**
عده ای رفته و شهید شدند
عده ای بی بها عزیز شدند
عده ای تا خدا سفر کردند
عده ای هم اسیر میز شدند
**
از دل زندگی ما بوی
عمر بی استفاده می آید
از سر سفره های ما حالا
بوی خمس نداده می آید
**
ای شهیدان راه عشق و وفا
خوش به حال شما و بال شما
پیش ارباب یاد ما هستید؟
منم و غبطه ی وصال شما
**
باید این روزهای پاییزی
یک نفر با بهار برگردد
از برای نجات این دنیا
وارث ذولفقار برگردد
**
با هزاران امید می گویم
آفتابا امام ما برگرد
یا ایالغوث یا اباصالح
جان زهرا تو را خدا برگرد
علی اکبر لطیفیان
مناجات با خدا (حاج منصور ارضی)