زوج‌هایی که قید بچه‌دار شدن را می‌زنند/ هزینه ۳۶ میلیونی پوشک در سایه کم کاری دولت

به گزارش حلقه وصل، تامین پوشک برای کودکان در حالی سال گذشته به معضلی در اقتصاد کشور تبدیل شد و خانواده‌ها برای خرید آن با مشکل کمبود و قیمت بالا روبرو شدند که با وجود گذشت ۷ ماه از وعده و وعیدهای مسئولان وزارت صنعت، تغییری در قیمت این محصول ایجاد نشده و همچنان میانگین هزینه پوشک هر کودک حدود یک میلیون تومان است.

در حال حاضر یک بسته پوشک ۲۴ عددی سایز ۶ با قیمت ۱۳۳ هزار تومان در داروخانه ها و سوپرمارکت‌ها عرضه می‌شود، اما همین محصول با قیمت ۱۱۲ هزار تومان توسط برخی فروشگاه‌های مجازی عرضه می‌شود. همچنین برخی مراکز خرده فروشی این کالا را با قیمت ۱۰۵ هزار تومان می‌فروشند.

این تفاوت قیمت‌ها نشان دهنده وجود هرج و مرج و ایراد در قیمت گذاری است، چرا که این سوال مطرح است که چطور می‌توان محصولی را که قیمت درج شده بر روی آن ۱۳۳ هزار تومان است با قیمتی بسیار پایین‌تر در اختیار مراکز عرضه قرار داد تا پس از توزیع و عمده فروشی، در نهایت ۳۰ هزار تومان پایینتر از نرخ مصرف کننده یعنی با نرخی حدود ۱۰۵ هزار تومان توسط مغازه‌داران عرضه شود؟

مگر تولیدکننده چند درصد سود برای تولید خود در نظر گرفته که هر بسته پوشک ۳۰ هزار تومان پایینتر از قیمت به دست مصرف کننده می رسد و تولیدکننده نیز متضرر نمی شود؟

نابسامانی در قیمت‌گذاری پوشک کودک علاوه بر تحمیل فشار اقتصادی به خانواده‌های دارای فرزند زیر ۳ سال، نقش موثری در کاهش نرخ باروری داشته و مانعی برای رشد نرخ جمعیت نیز محسوب می‌شود. با یک محاسبه سرانگشتی مشخص می شود که هر خانواده برای بزرگ کردن کودک خود در عرض ۳ سال فقط باید ۳۶ میلیون تومان برای خرید پوشک هزینه کند.

* بچه‌دار شدن جرأت می‌خواهد

مریم عزیزخانی خانم متأهلی است که با وجود علاقه مندی به بچه دار شدن، می‌گوید: ۱۰ سال است ازدواج کرده‌ام، ولی به دلیل مسائل اقتصادی جرأت نمی‌کنم به بچه دار شدن فکر کنم.

او ادامه می‌دهد: مسئولان مدام مردم را به فرزندآوری تشویق می‌کنند، در حالی که اول باید امنیت روانی و اقتصادی را برای خانواده‌ها ایجاد کنند و بعد از آن از مردم بخواهند که بچه‌دار شوند.

ابوذر کاظمی نیز که برای خرید وسایل نوزاد به فروشگاه آمده است، می‌گوید: قیمت پوشک واقعا سرسام آور است، خانم من تازه باردار شده، ولی با دیدن نرخ‌ها به ویژه قیمت پوشک از بچه دار شدن پشیمان شده‌ایم.

زهرا یامینی نیز مادری است که از مشکل حساسیت کودکش به مواد مصرفی در پوشک‌های داخلی اشاره می‌کند و می‌گوید: به دلیل حساسیت فرزندم، نمی توانم از پوشک داخلی استفاده کنم و مجبورم پوشک خارجی بخرم که علاوه بر محدودیت آن در بازار، هزینه بسیار بالایی را به ما تحمیل می‌کند. ای کاش تولیدکنندگان داخلی پوشک در کنار قیمت بالای تولیداتشان، کمی برای تحقیق و توسعه هزینه می‌کردند و محصولات با کیفیت بالاتر و ضد حساسیت نیز تولید می‌کردند.

* سوء مدیریت و نبود برنامه برای تامین مواد اولیه در داخل 

سوای از عدم شفافیت و نابسامانی که در قیمت‌گذاری پوشک وجود دارد، تولیدکنندگان پوشک یکی از دلایل اصلی بالابودن قیمت تولیداتشان را گرانی مواد اولیه عنوان می‌کنند. حدود ۷۰ درصد مواد اولیه پوشک، وارداتی است، یکی از مواد اولیه مورد نیاز برای تولید پوشک، سوپرجاذب‌ها هستند که از مشتقات پروپیلن به حساب می آیند و باید توسط پتروشیمی ها تولید شوند. این در حالی است که تولیدی در این زمینه در کشور صورت نمی‌گیرد.

مهدی پورقاضی، عضو انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در این مورد می‌گوید: یکی از مشتقات پروپیلن SAP یا سوپرجاذب‌ها هستند که از پلی‌پروپیلن و یک افزودنی اکسید کلسیم تولید می‌شود. سوپرجاذب‌ها در تهیه پوشک بچه مورد استفاده قرار می‌گیرند و اتفاقا دلیل افزایش قیمت پوشک نیز ناشی از افزایش قیمت مشتقات پروپیلن مثل سوپرجاذب‌ها است. در تولید پوشک نوعی افزودنی مورد نیاز صنایع تولیدکننده است که این افزودنی جاذب رطوبت بوده و نیاز کشور به آن از طریق واردات تأمین می‌شود.

وی ادامه می دهد: با افزایش قیمت افزودنی اکسید کلسیم قیمت سوپرجاذب‌ها یا SAP افزایش می‌یابد و قیمت پوشاک نیز به صورت قابل توجهی بالا می‌رود.

پورقاضی در مورد اینکه آیا امکان تولید افزودنی سوپر جاذب در کشور وجود ندارد؟ نیز می‌گوید: امکان تولید این ماده افزودنی که هم اکنون به کشور وارد می‌شود، وجود دارد و ما می‌توانیم این ماده را خودمان تولید کنیم، ولی متأسفانه سیاست‌گذاری‌ها به گونه‌ای نبوده است که پتروشیمی‌ها به سمت تولید این ماده افزودنی حرکت کنند.

به گفته وی، تکنولوژی تولید این ماده خیلی هم پیچیده نیست و اگر انگیزه لازم ایجاد شود، پتروشیمی‌ها می‌توانند برای تولید این ماده اقدام کنند.در این صورت با کاهش قیمت مواد اولیه مورد نیاز صنایع پوشک، قیمت این محصول نیز کاهش می‌یابد.

افسانه محرابی، مدیر کل صنایع نساجی، پوشاک و سلولزی وزارت صنعت نیز سال گذشته در مورد مشکل تولید پوشک در کشور گفته بود: با توجه به اینکه اجزاء عمده‌ای از مواد اولیه زنجیره تولید پوشک از طریق واردات تأمین می‌شود، اقداماتی در راستای تولید داخلی بخشی از مواد اولیه این صنعت صورت گرفته که به‌ زودی به ثمر خواهد رسید.

صارمی معاون دفتر برنامه‌ریزی تامین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز اواسط سال گذشته گفته بود: با تمهیدات و مجموعه اقدامات انجام شده شاهد کاهش تدریجی قیمت پوشک خواهیم بود.

در این باره حتی جلساتی نیز با حضور رزم حسینی وزیر صنعت برگزار شد، اما نتیجه ای در بر نداشت. به این ترتیب با گذشت ۷ ماه از این وعده ها، اتفاقی در در جهت بهبود وضعیت قیمت و بازار پوشک نیفتاده و همچنان شاهد عرضه این کالا با نرخ های بالا هستیم.

در عین حال، برخی دیگر از کوتاهی ها از سوی مدیران و مسئولان امر نیز در وضعیت فعلی بازار پوشک تاثیرگذار بوده است که می توان به اتفاقی که در سال ۹۷ برای ثبت سفارش واردات مواد اولیه افتاد، اشاره کرد. در آن زمان مدارک مربوط به ثبت سفارش واردات این مواد روی میز یکی از کارمندان وزارت صنعت خاک می‌خورد و مسئول مربوطه به دلیل همزمانی با بعضی برخوردها با ثبت سفارش های غیرقانونی، از بیم تکرار چنین اتفاقی، تقاضای ثبت سفارش را چند ماه معطل نگه داشته بود. در نتیجه تأخیر در تامین مواد اولیه باعث گرانی یکباره پوشک شد و تامین پوشک تبدیل به یک بحران عمومی در کشور شد. 

در هر حال با وجود تبلیغات گسترده‌ای که طی دو سال اخیر در مورد برگزاری میز تعمیق ساخت داخل از سوی وزارت صنعت صورت گرفته، اما در مورد داخلی سازی مواد اولیه مورد نیاز محصول مهمی مانند پوشک اتفاقی نیفتاده و این کالا همچنان با قیمت‌های بالایی به خانوارها عرضه می‌شود.