تهران: سرهنگی: ورود زنان به جنگ رخ ادبیات جنگ ما را تغییر می‌دهد

به گزارش حلقه وصل، نشست هم اندیشی سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اهالی فرهنگ، هنر و رسانه در عرصه دفاع مقدس شب گذشته در مجموعه باغ زیبا برگزار شد. براساس این گزارش پنل فرهنگی با حضور محمدجواد محقق، احمد دهقان، مرتضی سرهنگی و همایون علیزاده برگزار شد.

* سرهنگی: ورود زنان به جنگ رخ ادبیات جنگ ما را تغییر می‌دهد

سرهنگی در این نشست اظهار داشت: نوشتن پس از جنگ همه جای دنیا سنت است وقتی جنگ‌ها تمام می‌شود و سربازها به خانه برمی‌گردند یک جنگ دیگری با کلمات آغاز می شود و سربازها شروع به نوشتن می‌کنند رنج و امیدی در این سربازها و جود دارد که تبدیل به ادبیات جنگ می‌شود.

وی افزود: از سال 1945 تا 1990 که به عصر پس از جنگ معروف است روی این سیاره فقط سه هفته جنگی صورت نگرفته است.

سرهنگی خاطرنشان کرد: در دنیا گویی جز ادبیات جنگ نبوده، چرا که در جنگ پای انسان درمیان است و این ادبیات همدمی جز انسان‌ها ندارد. ادبیات ما بی‌مرز و  انسانی‌ است.

این پژوهشگر با بیان اینکه آلمان‌ها دو سال پس از جنگ جهانی دوم گروه 47 را تاسیس کردند و شروع به نوشتن کردند، تصریح کرد: این نوشتن‌ها حاصلش آن شد که سه نوبل ادبیات را از آن خود کردند، ما حتی در روسیه اتحادیه نویسندگان جنگ داریم و در بوسنی انجمنی وجود دارد که به دستاوردهای جنگ می‌پردازد.

سرهنگی گفت: باید بدانیم سربازهای جنگ پیر می‌شوند و عمر معینی دارند اما دنیا خاطرات آنها را جوان نگه می‌‌دارد تا از این خاطرات استفاده کنند.

مدیر دفتر ادبیات و مقاومت حوزه هنری ضمن بیان این مطلب که جنگ ما را صاحب ادبیات تازه کرد که باید قدر بدانیم، گفت: این ادبیات تاریخی است و با ادبیات جنگ ما را آشنا می‌کند. اما از موضوعات دیگر ورود زنان ما به جنگ است که این ورود رخ ادبیات جنگ ما را تغییر می‌دهد.

این نویسنده همچنین با بیان اینکه جنگ دستور زبان عصر جنگ را دارد که حماسی است گفت: باید مردم را با کمبودها و ناملایمات آن آشنا کنیم چون اتفاقات رخ داده در جنگ فراتر از پیش‌بینی‌ها بود.

این محقق همچنین تصریح کرد: دستور زبان عصر پس از جنگ، امروز تعقلی است و نظام رسانه‌ای از تغییر به تعقل هنوز نچرخیده است.

وی با بیان اینکه سال 58 قبل از جنگ سه میلیون مصری به جامعه عراق تزریق می‌شوند، بیان داشت: جنگ ما را صاحب ادبیات تازه کرد که همه جنگ‌های ادبی و هنری ما را می‌تواند تغذیه کند.

* دهقان: بچه‌های ادبیات جنگ توانستند حرف جهانی با زبان همه‌فهم بزنند

احمد دهقان نیز از داستان‌نویسان کشور در این نشست گفت: ادبیات دنیا با دو نگاه جهانی دیده شده است. یکی اقلیمی است که از موراکامی تا همینگوی همه بوم خاص خود را داشته‌اند. ادبیات جنگ این موقعیت را دارد با بوم خاص درمورد یک ارزش و موقعیت صحبت کند.

وی ادامه داد: نکته دوم حرف انسانی و جهانی زدن است چرا که بچه‌های ادبیات جنگ توانسته‌اند حرف جهانی و زبان همه‌فهم بزنند. در حال حاضر بچه‌های داستان نویس ما توانستند به این جایگاه برسند و ما آن را در جایزه‌ای چون جلال به خوبی می‌توانیم ببینیم زیرا همیشه داستان جنگ توانسته خود را نشان دهد و امروز ما حتی می‌توانیم در مورد ترجمه داستان‌های جنگی حرف‌هایی بزنیم.

دهقان با بیان اینکه خطاب این صحبت‌هایم آقای وزیر است، گفت: جناب وزیر یک عده‌ای مستاجرند و یک عده‌ای صاحب خانه، بچه‌های داستان‌ نویس که گاه دیده می‌شوند و گاه دیده نمی‌شوند صاحبخانه ادبیات جنگ هستند اما مستاجرها می‌روند و می‌آیند و خیلی از افرادی که درمورد ادبیات جنگ ظالمانه هم حرف زدند رفتند اما صاحبخانه‌ها ماندند. داستان جنگ وظیفه خود را انجام می‌دهد هرچند گاه نگرانی‌هایی بوجود می‌آید و عده‌ای می‌خواهند داستان جنگ کمرنگ شوند چون زبان جهانی دارد و باید بدانیم داستان جنگ موجب فخر ما خواهد شد.

* محقق: ارشاد زمینه‌ای فراهم کرد تا در حوزه شعر مقاومت اسلامی فعالیت‌هایی صورت گیرد

جواد محقق در این نشست هم گفت: کارکرد هر یک از شعبه‌های هنر و ادبیات در دوره‌های خاصی بیش از ژانرها و انواع دیگر می‌شود شعر جز آن بخش‌ها و شاخص‌هایی است که به دلیل سرعت آفرینش توانست در زمان آغاز جنگ بیش از شعبه‌های دیگر ادای دین کند و چهره‌های زیادی را به ادبیات معرفی کند.

وی با بیان اینکه این سوال مطرح است که آیا پس از تمام شدن دفاع مقدس و جنگ تحمیلی شاعران ما امروز در حوزه دفاع مقدس کار می‌کنند آیا این شاخه از ادبیات هنوز کارایی دارد یا نه، افزود:  تصورم این است الان در بخش‌های دیگر ادبیات به مراتب ظرفیت‌های بیشتری برای تداوم این حماسه ملی وجود دارد و شعر کمی قابل تامل است.

محقق افزود: بچه‌های شاعر جوان زیر 30 سال خیلی‌هایشان جنگ را ندید اما آفرینش آثاری با این فاصله زمانی، چقدر به اصالت‌ها می‌تواند نزدیک باشد. برای حفظ این روحیه و نپرداختن به حرف‌های تکراری در بخش شعر ما باید نمونه‌های عینی به روز که شاعران جوان هر روز در معرض دیدن آثار و اخبار در کشورهای اسلامی هستند پدید آوریم تا بچه‌ها با این نمونه‌ها ارتباط زیاد برقرار کنند.

وی در پایان گفت: ما چند سالی بود به شعر دفاع مقدس می‌پرداختیم پیشنهاد کردم فضای پرداختن به شعر مقاومت بین‌الملل اسلامی در کنار دفاع مقدس باز کنیم. کنگره شعر مقاومت اسلامی با حمایت موسسه روایت فتح سه سال برگزار شد اما با تغییر مدیریت پشتیبانی‌ها از بین رفت و کار ناتمام ماند. امیدوارم ارشاد زمینه‌ای فراهم کند که دفاع مقدس نه در مقطع هشت‌ساله بلکه در همه زمینه‌ها دوباره در حوزه شعر مقاومت اسلامی با حمایت‌ها کار را ادامه دهد.

* چند پیشنهاد به شاعران و وزارت ارشاد

امیرزاده در پایان این نشست نکاتی را جمع‌بندی و گفت: شاعران و نویسندگان تاکید دارند که 1: ارشاد نقش خود را در تقویت نظام ارزشگذاری اجتماعی به حوزه دفاع مقدس ایفا کند؛

2: نویسندگان و شاعران در خلق آثار نگاه حرفه‌ای داشته باشند؛

3: ما در قبال این حادثه بزرگ تاریخ ایران دستمان خالی است و باید تلاش کنیم همچنان تولید داشته باشیم.