تهران: سینمای دفاع مقدس از نگاه رهبر انقلاب

به گزارش حلقه وصل، دوران ۸ ساله دفاع مقدس دورانی خاص و درخشان در تاریخ کشور ماست که بدون تردید سینما یکی از موثرترین ابزارهای انتقال این ارزش هاست که امروز به واسطه کم‌کاری‌ها در این حوزه روز به روز در حال کم رنگ شدن است.

انتقال ارزش‌های دفاع مقدس به نسل جوان یک وظیفه همگانی که همه در مقابل آن مسئول هستند. بدون تردید سینما یکی از موثرترین ابزارهای انتقال این ارزش هاست. دهه ۶۰ در سینمای ایران دهه‌ای بود که سینما با آن شکل گرفت. دهه ۶۰ بیشترین فیلم‌های جنگی در این دوره و با کمترین امکانات ساخته و روی پرده سینما قرار می‌گرفت.

سینمای دفاع مقدس به عنوان یکی از ژانرهای سینمای ایران با تکیه بر ارزش‌های حاکم بر سال‌های جنگ تحمیلی و سرداران بی ادعای آن دوران، وظیفه‌ای خطیر را برعهده گرفت تا به بیان ناگفته‌های مقاومت دست‌های خالی، ولی باهمت در برابر دشمن تا بن دندان مسلح بپردازد، ولی هرچه از سال‌های جنگ دور می‌شویم گویا علی رغم همه شعار‌ها درباره ارزش دفاع مقدس، خاکستر خاموشی بر ذهن مسئولین فرهنگی نشسته است و به جای پرداختن به اصل مطلب فقط ظواهر دفاع مقدس را به یاد دارند و به آن‌ها می‌پردازند.

مهم‌ترین نکته‌ای که درباره احیا دفاع مقدس در سینما باید در نظر گرفت این است که باید روی نویسنده‌ها سرمایه گذاری شود و سطح آگاهی و دانش آن‌ها ارتقا داده شود در غیر این صورت با فاصله گرفتن از زمان جنگ و از میان رفتن سرمایه‌های دفاع مقدس، راویان جنگ، رزمندگان و بازیگران اصلی و حماسه‌های دفاع مقدسی، شاید دیگر فرصتی برای جبران خلاء‌های ناشی از کم کاری ما وجود نداشته باشد.

به گفته کارشناسان فرهنگی اگر بخواهیم از طریق جنگ، تجارت‌پیشگی کنیم، به یکی از مهم‌ترین گنجینه‌های نوستالژیک خود خیانت کرده‌ایم. متأسفانه در برخی محافل می‌بینم که ارزش‌های جنگ، ابزار سیاست‌ورزی و ابزار کاسبی شده است. سیاست‌ورزی و کاسبی هر دو سم مهلک برای انتقال این ارزش‌ها در بین مردم است. بایدتوجه به ملزومات اقتصادی را از ساخت یک اثر ارزشی یا دفاع مقدسی حذف کنیم تا بتوانـیم در این عرصه همانند سال‌های ابتدایی بعد از جنگ، به دور از ریا و ظاهر سازی حرفی برای گفتن داشته باشیم.

ارزش‌های دفاع مقدس تن‌ها به جنگ و رشادت‌های رزمندگان ما خلاصه نمی‌شود و نباید صرفا به نمایش این موضوعات بپردازیم. دفاع مقدس توجه کردن به عقبه دینی و فرهنگی یک رزمنده است. اگر یک سرباز با کمترین امکانات توانسته است خوب بجنگد و حماسه خلق کند باید ببینیم این رفتار از چه عقبه دینی و فرهنگی نشأت گرفته است.

در انتشار کارهای ارزشی دفاع مقدس باید به گونه‌ای عمل کنیم که همگانی باشد و همه مردم با آن درگیر شوند و اهداف و آموزه‌های این داستان را در زندگی شخصی خود مورد استفاده قرار دهند.

برخی کارگردانان این عرصه معتقدند که امروز خلا وجود فیلمنامه‌های مناسب در این حوزه کاملا مشخص است و بسیاری از فیلم‌های موجود دارای فیلمنامه‌های ضعیف و بدون درون مایه قوی است.

مهم‌ترین نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که باید روی نویسنده‌ها سرمایه گذاری شود و سطح آگاهی و دانش آن‌ها ارتقا داده شود و نویسندگان مستعد و شایق شناسایی شوند تا جوانان بتوانند در کنار نویسندگان باسابقه به کار بپردازند. ما به سیاستگذاری و برنامه ریزی برای نویسندگان نیاز داریم و نباید به وضعیت موجود اکتفا کنیم، بلکه این وضعیت باید ارتقا پیدا کند که بخشی از آن بر عهده دولت است تا افراد دخیل در امر سینمای دفاع مقدس مانند نویسندگان یا کارگردان‌ها را تشویق به کار بکند. متأسفانه کل سینمای ما مشکل کمبود مطالعه و کم کاری دارد و شاید ما به اندازه انگشتان دو دست فیلمساز خلاق داریم. باید دولت سعی کند ارتقای بینش و دانش را همزمان در سینماگران به وجود بیاورد. چیزی که مقام رهبری هم در دیدار با کارگردانان به آن اشاره کردند.

رهبر انقلاب دوران دفاع مقدس را یکی از مهم‌ترین و پرمخاطب‌ترین جلوه گاه برای حوزه هنر کشور میداندو بر لزوم تهیه فهرست از حوادث هشت سال دفاع مقدس و لزوم بیان و تبیین گنجینه عظیم حوادث دفاع مقدس در قالب آثار هنری تاکید می‌کنند.

مجموعه بیانات رهبر معظم انقلاب درباره دفاع مقدس، هفت شاخص دارد که عبارت اند از: توصیفات درباره دفاع مقدس، معنویت و جاودانگی دفاع مقدس، دفاع مقدس و قدرت‌های بزرگ، دفاع مقدس و ملت، دفاع مقدس و نیروهای مسلح، دفاع مقدس و شهدا و دفاع مقدس و هنر.

رهبر انقلاب ضمن تاکید و اشاره به مقدس بودن دفاع در همه عرصه‌های سیاسی و علمی و فرهنگی و هنری، بر لزوم جاودانه نگهداشتن یاد حماسه دفاع مقدس تاکید می‌کنند و کم توجهی عمدی به عظمت‌های دفاع مقدس را خیانت یا غفلت می‌دانند. ایشان همچنین معنویت را راز پیروزی در دفاع مقدس می‌دانند و معتقدند ایرانی که آن زمان دستش از ابزارهای متعارف نظامی خالی بود، با ابزار معنویت توانست پیروز شود.

شاخص دیگری که از بیانات رهبر انقلاب درباره دفاع مقدس به دست می‌آید دفاع مقدس و هنر است.

رهبر معظم انقلاب دوران دفاع مقدس را یکی از مهم‌ترین و پر مخاطب‌ترین جلوه گاه‌ها برای حوزه هنر کشور میدانند و بر لزوم تهیه فهرست از حوادث هشت سال دفاع مقدس و لزوم بیان و تبیین گنجینه عظیم حوادث دفاع مقدس در قالب آثار هنری و به همان صورت که اتفاق افتاده است تاکید می‌کنند.

«خاطرات جنگ باید با شیوه‌های هنری بیان و نوشته شود. خاطرات جنگ ثروت ملی است و متعلق به آن شخص خاطره گو و راوی نیست، مال همه است. باید بگویند و بنویسند به همان گونه که اتفاق افتاده است.

همان را باید بگویند، باید زنده کنند، باید برای بهتر بیان کردن آن، شیوه‌های هنری را استخدام کنند» (۹۶ / ۳ / ۳)

هشت سال دفاع مقدس ما صرفا یک برهه و امتداد زمانی نیست و روایت کنندگان دفاع مقدس را آیینه‌ای در مقابل یک مظهر جلال و جمال هستند.

تولید کنندگان باید طوری به ساخت آثار بپردازند که مخاطب همگانی داشته باشد و در سینمای بین الملل انعکاس داشته باشد و تاکید کردند اگر کم توجهی صورت گیرد و عمدی باشد، غفلت کرده اید واین خیانت است و در قبال آن مسئول هستید.

هشت سال دفاع مقدس و پیروزی در آن نتیجه خودباوری، اعتماد به نفس، مجاهدت و ایمان ملت است و با ساخت آثار تکراری و نپرداختن به دیگر وجه‌ها و مضامین این جنگ، راه را برای سو استفاده دشمنان باز نکنید و به روشنگری همه جانبه بپردازید.

هفته دفاع مقدس آغاز می‌شود؛ دفاع مقدس جهاد بزرگ دینی و ملی ملت ایران بود. ملت ایران روح اعتماد به نفس ملی را توانست به وسیله هشت سال دفاع قدرتمندانه در خود تقویت کند.

توانست استعداد‌ها را در خود شکوفا کند و ظرفیت‌های نا شناخته را بشناسد. جوان‌های ما در جنگ تحمیلی، چه در نیروهای مسلح، ارتش و سپاه و چه در بسیج عظیم مردمی توانستند چهره‌ای دیگراز ایران را نشان دهند که شاید بتوان گفت: نزدیک به چند دهه بود که از ایران چنین چهره‌ای مشاهده نشده بود.

نباید تصور کرد که مضامین دفاع مقدس، مضامینی تکراری هستند. خیلی از مضامین و مفاهیم در طول این هشت ساله وجود دارد که هنوز درباره آن‌ها کار و فکر نشده است. هنرمند باید در مورد مضامین بکر و گویایی که می‌تواند اثر هنری تولید کند فکر کند. بالاخره آنچه که انسان می‌تواند در جمع بندی دفاع مقدس بگوید، این است که هشت سال دفاع مقدس مظهری از برترین صفات از یک جامعه است که می‌تواند به آن‌ها ببالد و از جوانان خودش انتظار داشته باشد. یعنی دفاع مقدس مظهر حماسه، معنویت و دینداری است.

مظهر آرمان خواهی، ایثار و از خودگذشتگی است. مظهر ایستادگی، پایداری و مقاومت، تدبیر و حکمت است.