امام محمد بن علی، جواد الائمه(ع)(195ه.ق-220ه.ق) در دهم ماه رجب سال 195ه.ق پای به عرصه جهان نهادند. در عظمت ایشان سخن بسیار و قلم ناتوان است تا آنجا که در زمان ولادت ایشان، پدر بزرگوارشان حضرت امام رضا(ع) ایشان را مولودی خواندند که هیچ مولود دیگری برای شیعه بابرکتتر از ایشان نبوده است. نکته دیگری که در زندگی سراسر نور و خیر و رحمت و برکت آن حضرت به چشم میخورد، رسیدن ایشان به امامت در سن 9 سالگی است. آری در مناصب الهیِ نبوت و امامت، شرط سنّی وجود ندارد و خدای قادر متعال میتواند علم و عصمت و تمام خصوصیات یک پیامبر یا امام را به کودکی خردسال یا نوزادی تازه به دنیا آمده عطا کند. (همانگونه که حضرت عیسی در گهواره سخن گفتند و از نبوت خویش خبر دادند) امام جواد(ع) نیز در کودکی و پس از شهادت پدر بزرگوارشان به امامت رسیدند.
مامون، حضرت جواد(ع) را بعد از شهادت پدر بزرگوارش امام رضا(ع) به بغداد طلبید و دختر خود «ام الفضل» را به تزویج حضرت درآورد؛ چرا که از طرفی به خیال خود امام را در کنترل خود داشته باشد و از طرفی آمد و شد شیعیان را با حضرت زیر نظر بگیرد. ام الفضل هیچگاه صاحب فرزند نشد و همه فرزندان امام جواد(ع) حاصل ازدواج ایشان با «سمانه مغربیه» است.
حضرت جواد(ع) پس از هجرت به بغداد، از سوء معاشرت مامون در اذیت و آزار بود. پس وقتی به حج بیت الله الحرام مشرف شدند در بازگشت وقتی به مدینه رسیدند در آنجا توقف کردند تا آنکه مامون در سال ۲۱۸ مرد و برادرش معتصم به قدرت رسید. چون معتصم از فضائل و کمالات حضرت امام جواد(ع) مطلع شد، به واسطه حسد و ترس از اینکه حضرت در رشد تشیع در حرمین (مکه و مدینه) به مقصود برسند، در صدد برآمد که چارهای بیندیشد. پس آن حضرت را به بغداد فرا خواند. حضرت امام جواد(ع) چون قصد رفتن به بغداد نمودند، حضرت امام هادی(ع) را جانشین خود در مدینه معرفی کردند و در حضور اکابر شیعه و اصحاب خود، نص صریح بر امامت آنحضرت نمودند و کتب علوم الهی و آثار حضرت رسول اکرم(ص) و سایر پیامبران را به فرزند خود امام هادی(ع) دادند و دل به شهادت داده و با فرزند گرامی خود وداع کردند و روانه بغداد شدند. در روز ۲۸ محرم سال ۲۲۰ ه.ق وارد بغداد شدند که معتصم در اواخر همین سال آنحضرت را به زهر کین شهید کرد.
ارتباط امام جواد(ع) با شیعیان، بیشتر از طریق وکیلانش و به شکل نامهنگاری انجام میگرفت. در دوره امامت امام نهم شیعیان، فرقههای اهل حدیث، زیدیه، واقفیه و غلات فعالیت داشتند. وی شیعیان را از عقاید آنان آگاه میکرد و از نماز خواندن پشت سر آنها نهی و غالیان را لعن مینمود.
مناظرات علمی امام جواد(ع) با عالمان فرقههای اسلامی در مسائل کلامی، همچون جایگاه شیخین و مسئلههای فقهی مانند حکم قطع کردن دست دزد و احکام حج، از مناظرات معروف امامان معصوم دانسته شده است.
عالمان اهل سنت، پیشوای نهم شیعیان را به عنوان یک عالم دینی احترام میکنند. برخی از آنان شخصیت علمی جوادالأئمه را ممتاز دانسته و شیفتگی مأمون به او را به دلیل شخصیت علمی و معنوی او در کودکی دانستهاند. آنان همچنین از برتری محمد بن علی(ع) در ویژگیهای دیگری همچون تقوا، زهد و سخاوت سخن گفتهاند.
در این روزهای ابتلاء، برای مشاهده زنده و حضور مجازی در ویژه برنامههای مرتبط با این روز میتوانید به سامانه هیات آنلاین (heyatonline.ir) مراجعه کنید.
گزیده کتاب و آثار مکتوب
نام اثر |
مولف |
پیوند |
زندگانی جواد الائمه امام محمد تقی (ع) |
آيت الله سيد محمدتقی مدرسی |
|
نگاهی به زندگانی سیاسی امام جواد (ع) |
علامه جعفر مرتضى عاملى |
|
چهل داستان و چهل حدیث از امام جواد (ع) |
عبدالله صالحى |
|
زندگانی امام جواد (ع) |
حسين ايمانى يامچى |
|
زندگی امام محمد تقی الجواد (ع) |
عبدالرحيم عقيقى بخشايشى |
|
عجایب شگفت انگیزی از امام جواد (ع) |
حبيب الله اكبرپور |
|
نگاهی گذرا بر زندگانی امام جواد (ع) |
عبدالرزاق مقرم |
|
امام جواد (ع) نهمین امام شیعه |
عبدالزهرا عثمان محمد |
|
105حدیث ازحضرت امام جواد(ع) |
مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه |
|
اعجوبه اهل البيت(ع) |
سيد ابوالفضل طباطبايى اشكذرى و مهدى اسماعيلى |
|
چهارده نور پاك (ع)- زندگى امام محمد تقى الجواد (ع) |
عبدالرحيم عقيقى بخشايشى |
|
حيات پاكان جلد ۴- داستان هايى از زندگى امام رضا ، امام جواد و امام هادى (عليهم السلام) |
مهدى محدثى |
|
زندگانى سياسى امام جواد(ع) |
جعفر مرتضى الحسينى العاملى |
|
چشمه جود: در مدح و منقبت حضرت امام محمدتقی(ع) |
عباسعلی اسدی (صبا) |
|
دانستنی های امام جواد الائمه (ع) |
مرکز تحقیقات رایانهای قائمیه |
|
دانشنامه امام جواد(ع) |
جمعی از نويسندگان |
|
دریای سخاوت |
اداره کل پژوهش های اسلامی رسانه |
نرم افزار
نام اثر |
تولیدکننده |
پیوند |
زندگینامه کامل امام جواد(ع) |
پناهی |
فیلم و ویدئو
نماهنگ بیانات آیتالله خامنهای درباره سیره امام جواد(ع) (18مهر 1359)
نماهنگ مولودی «یا جواد الائمه(ع) مولا»
خواص حرز امام جواد(ع)؛ حجتالاسلام فرحزاد
انیمیشن قصههای آسمانی- «کودک شجاع»- امام جواد(ع)
نماهنگ مولودی «از باب المراد تا باب الجواد»
نماهنگ «امشب همه جا حرف نگار است»؛ همخوانی ولادت امام جواد(ع)
پوستر و آثار گرافیکی