تهران: سلیمانی: درباره زندگی حضرت معصومه(س) بیشتر کتابسازی شده است!

به گزارش حلقه وصل، نشست نقد و بررسی کتاب «به سپیدی یک رؤیا» با محوریت سفر حضرت معصومه(س) از مدینه به قم با حضور فاطمه سلیمانی، نویسنده و احسان رضایی منتقد روز گذشته چهارم مردادماه، در فروشگاه به نشر برگزار شد.

سلیمانی در ابتدای این مراسم گفت: این اثر یک رمان درباره حضرت معصومه(س) است و پیشنهاد نگارش آن از سوی انتشارات نیستان بوده است، البته شخصاً نیز ارادت خاصی به امام رضا(ع) و خانواده ایشان داشتم. در ابتدای کار توسط آستان مقدس حضرت معصومه(س) اطلاعاتی را درباره این حضرت به دست آوردم؛ ولی از همان ابتدا چهارچوب کتاب را مشخص کردم و می‌دانستم که داستان از سفر حضرت آغاز و با وفات ایشان پایان می‌یابد.

این نویسنده درباره زمان صرف شده برای تحقیقات افزود: حدود چهار تا پنج ماه درباره این حضرت تحقیق کردم. با وجود اینکه کتاب‌های زیادی درباره حضرت معصومه(س) وجود دارد، ولی اطلاعات کمی داریم و در حقیقت درباره ایشان بیشتر کتابسازی شده است.

در ادامه رضایی، منتقد با بیان اینکه داستان نوشتن درباره افراد مقدس و قدیس‌ها همیشه در همه جای جهان کار دشواری به شمار رفته است، تصریح کرد: اصلی‌ترین مشکل این است که زمان شخصیت‌پردازی قدیس‌ها دچار مشکل می‌شویم، چرا که همیشه این افراد دارای ویژگی‌های خاصی هستند ولی در داستان نیز نیازمند شخصیت‌سازی هستیم و هر زمان که چنین اثری نوشته می‌شود نویسنده از یک زاویه دید خاصی به ماجرا نگاه می‌کند

وی تصریح کرد: اینکه از زاویه بیرونی به زندگی معصومین(ع) نگاه کنیم ترفند خوبی برای نویسندگی است و فاطمه سلیمانی از چنین ترفندی استفاده کرده و هوشمندی نویسنده در نوع زاویه نگاه به شکل‌گیری قصه کمک کرده است. نکته دیگر درباره کتاب تحقیقات مفصل نویسنده برای نگارش اثر و اسامی منابع استفاده شده نیز در پایان کتاب آورده شده، همچنین اسامی شهرها در این کتاب با همان اسامی قدیمی آورده شده و این مهم از نقاط قوت کتاب به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: این رمان،کمی زنانه است و به همین دلیل تمرکز بر روی برخی مسائل در اثر با نگاه نویسنده مردانه متفاوت است، در حقیقت نویسنده می‌توانست بر روی برخی جزئیات توجه بیشتری داشته باشد و بهتر بود جزئیات بیشتری را مطرح می‌کرد. یکی از دلایلی که فیلم تاریخی خوب نداریم نیز این است که ما نمی‌دانیم به طور مثال مردم دو قرن پیش چگونه لباس می‌پوشیدند و جزئیات زندگی آن دوران چگونه بوده است و درباره کتاب هم این مهم وجود دارد.

سلیمانی در همین زمینه افزود: دلیل نپرداختن به جزئیات زندگی مردم در آن زمان این است که شخصاً اطلاعات زیادی نداشتم و منابع زیادی در این زمینه وجود ندارد.

رضایی درباره نوع روایت اثر گفت: نوع روایت زنانه است و طبیعی است که تمثیل‌ها و توصیفات پر از احساس باشد و کتاب در این زمینه موفق عمل کرده است،البته باید عنوان کرد که همانطور که اسامی شهرها قدیمی است، این امکان وجود داشت که نثر کتاب هم کمی رنگ و بوی قدیمی داشته باشد.

وی درباره شروع روایت داستان اظهار داشت: شروع و پایان داستان برایم به عنوان مخاطب قابل انتظار بود و در حقیقت روایت، یک روایت خطی است و به عنوان یک منتقد توقع پایان‌بندی شگفت‌انگیزتری داشتم، همانطور برای شروع هم این توقع وجود داشت. نویسنده می‌توانست داستان را بعد از فوت حضرت معصومه(ع) ادامه دهد و به طور مثال با یک فلش بک به عقب داستان را تمام کند و درباره آغاز نیز امکان این مسئله وجود داشت.

رضایی ادامه داد: بسیاری از شهرهای ما مانند قم و به خصوص ساوه معجزات زیادی دارند، به طور مثال همزمان با ولادت پبامبر(ص) دریاچه اصلی ساوه خشک شد و قطعاً می‌توان از این دست معجزات برای رنگ و لعاب دادن به داستان‌های دینی استفاده کرد.

وی درباره تصویر مخاطبان از ائمه گفت: تصویری که از ائمه(ع) داریم تصویر ساده‌ای است و جریان زندگی را نمی‌بینیم ولی در کتاب‌ها به راحتی می‌توانیم درباره جزییات زندگی ائمه(ع) اطلاعات کسب کنیم و در حقیقت ائمه(ع) در همین زندگی معمولی توانستند به شکوه برسند.

در بخش پایانی مراسم سلیمانی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با توجه به حاشیه‌های ایحاد شده پیرامون شخصیت اسما اگر به گذشته برگردید باز هم این شخصیت را خلق می‌کنید، گفت: اسما تنها یک شخصیت پرخاشگر است و با وجود تخیلی بودن شخصیت اگر صد بار دیگر هم به آن انتقاد می‌شد، باز هم این شخصیت را خلق می‌کردم. تمام دیالوگ‌ها و داستان‌های این رمان تخیل است، البته منظور خرد روایت‌هاست که همگی تخیلی هستند وگرنه بخش‌های تاریخی اثر بر اساس منابع تاریخی است.

سلیمانی گفت: یکی از انتقاداتی که به این رمان وارد شده این است که می‌گویند در آینده از این رمان به عنوان منبع استفاده می‌شود و باعث گمراهی آیندگان می‌شود، در حالی که اثر من رمان است و اصلاً نمی‌تواند به عنوان منبع استفاده شود.

وی درباره میزان استقبال از رمان افزود: مخاطبی که دنبال آثار مذهبی هستند کار را پسندیدند و برخی مذهبی‌های تندرو نیز به شخصیت اسما ایراد گرفتند، البته برخی نیز اصلاً اینگونه آثار را دوست ندارند.