تهران: حضور ۲۰ مهمان خارجی در همایش «علوم انسانی و دینی؛ مبارزه با افراط‌‌گرایی»/ مبارزه با خشونت نیازمند نگاه دانشی است

به گزارش حلقه وصل، حجت‌الاسلام احمد مبلغی رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در نشست خبری «علوم انسانی و دینی؛ مبارزه با افراط‌گرایی» که پیش از ظهر امروز (یکشنبه 5 دی) در این دانشگاه برگزار شد به بیان تشکیل فلسفه کنفرانس مبارزه با افراط‌گرایی پرداخت و گفت: اینکه چرا دانشگاه مذاهب اسلامی به سمت برگزاری کنفرانسی رفته، به این دلیل است که بنا دارد یک نگاه دانشی را به پدیده خشونت بیفکند و به طرح ضرورت فراخوان علوم مختلف برای مبارزه با خشونت دست بزند. 

وی اظهار داشت: در بیان چرایی رفتن به سوی این نگاه دانشی باید گفت که افراطی‌گری با ابعادی که به ویژه امروز پیدا کرده، ریشه‌های تاریخی، اجتماعی، روانی، سیاسی و ناروا فهمی دینی بر ما واجب می‌کند به فهم و کشف تمام عوامل و ریشه‌های مختلف و متنوع یک پدیده دست زده و چاره‌ای جز به سمت ایجاد یک مطالعات جامع از منظرهای مختلف نداریم. 

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی عنوان کرد: اگر به پدیده خشونت نگاه دانشی نداشته باشیم به بیراهه رفته‌ایم که راه به جایی نخواهیم برد. خاستگاه، جایگاه و نقطه عزیمت با خشونت باید مطالعات دانشی و در چارچوب آن باشد. اگر به یک دانش یا دو دانش اکتفا کنیم برای مبارزه با خشونت ره به جایی نمی‌بریم.

وی تصریح کرد: باید به سمت یک بسیج علمی عالمانه بر پایه علوم مختلف پیش برویم تا بتوان از پس مبارزه با یک پدیده اجتماعی برآییم. همچنین فقه حقوق نیز باید دست به کار درمان خشونت برآیند، علم تفسیر باید ظرفیت‌های عظیم و اساسی و کلان خود را برای بستن راه جهت سوءبرداشت از قرآن و مفاهیم آن برای بازتولید خشونت ببندد.

مبلغی ابراز داشت: کشورهایی که از خشونت متضرر می‌شوند می‌توانند یک همکاری علمی حقوقی را با هم به انجام رسانده و به تدوین یک سیاست جناحی برای منطقه دست بزنند و این راهکارها بر اساس دانش حقوق بر پایه اسلام و نگاه تخصصی به انجام برسد. 

وی با بیان اینکه اگر دست به مبارزه علمی برای خشونت نزنیم چه بسا تلاش‌های ما حتی به استحکام خشونت منجر شود، گفت: کنفرانس پیش‌رو از همه اتباع و دانش‌های مختلف، نیت فراخوان اصحاب دانش‌های گوناگون را داشته و از بعضی از عالمان داخلی و خارجی در طی فراخوان‌هایی دعوت کرده تا از زاویه متبوع خود به این مسأله بپردازند.

*

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی، ادامه داد: مقالات رسیده به دبیرخانه کنفرانس بین‌المللی «علوم انسانی و دینی؛ مبارزه با افراط‌‌گرایی» به واکاوی خشونت به مثابه یک پدیده اجتماعی می‌پردازد و پاره‌ای از مقالات نیز به مطالعات روان‌شناختی و به تحلیل عوامل خشونت و برخی از مقالات دیگر در چارچوب فقه قرار گرفته و به دنبال فهم اشتباهات و خطاهای رفته از سوی کسانی که مدعی فتوا هستند پرداخته است. همچنین برخی مقالات به شیوه‌های تاریخ‌نگاری که منتهی به خشونت شده و دسته‌ای دیگری از مقالات هم به خشونت و نسبت آن بر روابط بین‌الملل پرداخته است. 

وی خاطرنشان کرد: ادعا نداریم که در این همایش به همه آنچه که می‌خواهیم دست زده باشیم اما اعتقاد داریم که افکندن نگاه تخصصی از زاویه علوم مختلف، ره‌آورد این کنفرانس خواهد بود بنابراین امیدواریم ره‌آوردهای جدیدی در این کنفرانس در پرداختن به خشونت به دست آید که به صورت همگرا و مکمل به راه‌های علمی برای مبارزه با خشونت منتهی شود. 

مبلغی اظهار داشت: برخی از ذهنیت‌ها به دلیل اهمیت موضوعی که ذهنیت غلط پیدا کرده بیشترین سهم را در راستای خشونت داشته است که در این کنفرانس به آنها پرداخته می‌شود. 

وی ادامه داد: مفاهیم تبیین نشده در فقه زیاد است و اولویت‌ حوزه‌های علمیه شیعه و سنی و دانشگاه‌های با رویکرد اسلامی اعم از شیعه و سنی این است که این مفاهیم تبیین نشده را از فضای مه‌آلود و ابهام‌آلود خارج کرده و تعاریف روشنی نسبت به آنها ارائه دهد. 

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی، گفت: عامل دیگری که در ارتباط با خشونت شکل گرفته، کاستی‌های موجود در علم دینی است؛ در علوم دینی و فقه به بسیاری از مباحث نپرداخته‌ایم که ظهور خلأ‌های اساسی دینی و مبتنی بر علوم دینی برای استفاده سوء و بروز فتوا نگاشته‌ها را پدید می‌آورد.

وی یادآور شد: فقه به مسائل اقتصادی پرداخته اما به «امت» بما هو «امت» نپرداخته است که این باعث شده تا دیگران این خلأ را از نگاه‌های خشونت‌بار پر کرده و این کنفرانس می‌خواهد این خلأها را برطرف کند البته باید خلأها را عالمانه پر کرد. 

مبلغی ابراز داشت: امروز افراط‌گرایان مهمترین مسأله‌ای که به آن می‌پردازند کاستی‌های اجتماعی است مفاهیم بسیار اساسی، حساس، مهم، جدی، چارچوب‌ساز برای جامعه اسلامی داریم که این مفاهیم در فقه و علوم دینی ما  غایب است. مفاهیمی مانند تسامح مذهبی، تفاهم علمی، گفت‌وگوی بین مذاهب و ادیانی، امت، هم‌زیستی و ... کجای فقه به اینها می‌پردازد.

وی عنوان کرد: در کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی و دینی؛ مبارزه با افراط‌گرایی به طائفه‌گری به عنوان بیماری می‌پردازیم؛ طائفه، امری گریزناپذیری است اما طائفه‌گری بیماری است. طایفه‌گری یعنی ندیدن مصالح اسلام و ندیدن مذاهب دیگر همچنین ندیدن امت و بر اساس یک مسائل تخیلی روابط مذاهب را به پیش بردن است.

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی، اظهار داشت: ما به دنبال بررسی سرنخ‌ها و عوامل خشونت هستیم و 4 پنل برحسب مقالات و ایده‌هایی که به دبیرخانه کنفرانس رسیده دادیم. نخست مباحث فقهی در ارتباط با خشونت؛ دوم بررسی جامعه‌شناسی خشونت و علل و ریشه‌های آن؛ سوم بررسی روان‌شناختی خشونت و علل ریشه‌های آن؛ چهارم خشونت، رابطه و نسبت آن با روابط بین‌الملل است. 

وی گفت: امروز رسانه‌ها به عنوان بُعد اساسی هر حرکت اجتماعی مطرح می‌شود که در فضای رسانه اندیشه‌ها جای می‌گیرند و از آنجا وضعیت جدیدی برای پمپاژ شدن به جامعه قرار می‌گیرد بنابراین رسانه را نقطه به هم رسیدن، معنا پیدا کردن و بازسازی می‌بینیم 

مبلغی در پایان با بیان اینکه 20 مهمان خارجی داریم که برخی مقالات را ارائه کرده‌اند، ابراز داشت: خلاصه مقالات به دو زبان فارسی و عربی تهیه شده و در اختیار شرکت‌کنندگان کنفرانس قرار خواهد گرفت.