نگاه تحلیلگران جهان: "خداحافظ جهانی‌شدن!"

به گزارش حلقه وصل،  مجله "اکونومیست" در سرمقاله شماره جدید خود که تیتر روی جلد هم به آن اختصاص یافته، نوشت:

حتی پیش از شیوع کرونا، «جهانی‌شدن» با چالش‌هایی مواجه بود. سیستم تجارت آزاد که برای چند دهه، اقتصاد جهان را تحت سلطه خود داشت پس از بحران مالی ۲۰۰۸ و جنگ تجاری آمریکا و چین لطمات جدی دید.

حالا نوبت به سومین ضربه مهلک بر پیکر جهانی‌شدن رسیده و شیوع کرونا موحب تعطیلی کسب‌وکارها و بسته شدن مرزها و در نتیجه فروپاشی بازرگانی شده است.

نمی‌توان انتظار بازگشت سریع جهان به جنب‌وجوش‌های گذشته و تجارت آزادانه را داشت. همه‌گیری کرونا می‌تواند حمایت‌ها از خودکفایی را افزایش دهد.

این چرخش ناگهانی به سوی داخلی‌سازی می‌تواند بهبود اقتصاد جهانی را کندتر سازد، اقتصاد را همچنان شکننده نگه دارد و بی‌ثباتی ژئوپلیتیک به همراه داشته باشد.

جهان تجربه چند برهه از افزایش یکپارچگی را داشته؛ اما سیستم تجاری که در دهه۹۰میلادی بروز یافت، بی‌سابقه بود. چین به کارخانه‌ای جهانی بدل شد و مرزها به روی مردم، کالاها، سرمایه و اطلاعات باز شدند.

پس از ورشکستگی لمان برادرز، چهارمین بانک بزرگ ایالات‌متحده در سال ۲۰۰۸، اغلب بانک‌ها و شرکت‌های چندملیتی اندکی از رویکرد تجارت آزاد عقب نشستند؛ روندی که بعدها اکونومیست آن را "کندسازی" لقب داد.

پس از این چالش، نوبت به جنگ‌های تعرفه‌ای دونالد ترامپ رسید که ترکیبی از نگرانی در مورد کارگران یقه‌ آبی‌ و سرمایه‌داری استبدادی در چین با برنامه‌ای گسترده‌تر از ادغام وطن‌پرستی و تحقیر همکاری بین‌المللی بود.

از ژانویه موج شیوع کرونا از آسیا به سوی غرب سرازیر شد. تعطیلی کارخانه‌ها، فروشگاه‌ها و ادارات موجب شد تا تقاضا به‌شدت کاهش یابد و نیز در زنجیره تامین کالا برای مشتریان نیز اخلال‌های گسترده‌ای ایجاد شدند.

 اگرچه برخی از حوزه‌ها مثل صنعت غذا یا فناوری توانستند تا با استفاده از شرایط قرنطینه‌های خانگی، کسب‌وکار خود را ادامه دهند؛ اما زیان کلی کرونا بسیار سهمگین بوده است. تجارت جهانی ممکن است در سال‌جاری با کاهش ۱۰ تا ۳۰درصدی مواجه شود.

در این ایام، آنارشی پنهانی که در لایه‌های زیرین حکومت جهانی وجود داشت، اکنون نمایان شده است. بریتانیا و فرانسه بر سر مقررات قرنطینه به جدل پرداختند، چین استرالیا را به‌دلیل اینکه خواستار بازرسی از منشأ پیدایش کرونا در ووهان شده است، به اعمال تعرفه‌های تجاری تهدید می‌کند و کاخ‌سفید نیز هنوز موضع تهاجمی خود را در رابطه با تجارت جهانی حفظ کرده است.

آمریکا در مدت شیوع کرونا هرگز بعنوان یک رهبر جهانی به ایفای نقش نپرداخته است. پنهان‌کاری‌ها و زورگویی‌های چین در مورد کرونا نیز نشان داده است که ردای رهبری جهان برای این کشور نیز گشاد است.

در سراسر جهان، اذهان عمومی نیز درحال روی برگرداندن از جهانی‌شدن هستند. مردم زمانی که پی می‌برند سلامت آنها وابسته به واردات تجهیزات محافظت شخصی مثل ماسک و کارگران مهاجری است که در مراکز درمانی یا زمین‌های زراعی کار می‌کنند، مضطرب می‌شوند.

این تازه نقطه آغاز است. اگرچه چرخش اطلاعات به حد زیادی در خارج از چین آزادانه انجام می‌شود، اما برای تحرک مردم، کالا و سرمایه وضع به این شکل نیست.

دولت ترامپ درحال تلاش برای محدودیت‌های بیشتر مهاجرتی است و استدلال می‌کند که مشاغل در این کشور باید به‌جای مهاجران به آمریکایی‌ها داده شوند. احتمال می‌رود دیگر کشورها نیز قدم در همین مسیر بگذارند.

سفرها محدود شده‌اند و فضای یافتن مشاغل تنگ‌تر از گذشته است. هم‌اکنون ۹۰درصد از مردم در کشورهایی زندگی می‌کنند که تا حد زیادی مرزهای خود را بسته نگه داشته‌اند.

 بسیاری از کشورها تنها مرزهای خود را به‌سوی مردمی می‌گشایند که دولت آنها نیز پروتکل‌های بهداشتی مشابهی را دنبال کرده باشد. صنعت گردشگری و هواپیمایی نیز هشدار داده‌اند که احتمالا پیامدهای کرونا در سال‌های آتی نیز ادامه خواهد یافت.

ایرباس سطح تولید خود را به یک‌سوم کاهش داده است و شرکت هواپیمایی امارات، نمادی از جهانی‌سازی پیش‌بینی کرده است بهبود تقاضا برای کسب‌وکار این شرکت در سال۲۰۲۲ رخ دهد.

با کنار گذاشتن این ایده توسط دولت‌ها که شرکت‌ها و کالاها جدا از ملیت آنها باید با رفتار عادلانه روبه‌رو شوند، تجارت نیز با زیان‌های بزرگی مواجه می‌شود.

بانک‌های مرکزی و دولت‌ها در زمان اعطای بسته‌های تشویقی به شهروندان از آنها می‌خواهند که از شرکت‌های ملی حمایت کنند و اینگونه برای آنها یک مشوق بزرگ خواهند بود.

منبع: کانال تلگرامی مطالعات پژواک خرد معاصر