جوجه‌کُشی با توجیه اقتصادی چه حکم شرعی دارد؟

به گزارش حلقه وصل، حجت‌الاسلام حمیدرضا مهدوی‌ارفع، استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به معدوم‌سازی جوجه‌های یکروزه توسط مرغداری‌ها اظهار داشت: این کار از لحاظ دینی کاملاً محکوم است؛ زیرا در مکتب اسلام، هر جانداری احترام دارد و جانش محترم است. امیرالمومنین (ع) به عُمال خود نسبت به احترام به درختان و حیوانات هنگام حضور در شهرها برای اخذ مالیات و خراج تذکر می‌دادند. ایشان به آنان می‌فرمایند زمانی که برای اخذ زکات می‌روید، مراقب باشید شاخه درختی نشکند و حیوانی که در حال آب نوشیدن است، نترسد تا فرار کند و اگر گوسفندی به عنوان زکات دریافت کردید، آرام به مقصد برگردید تا حیوان دچار ترس نشود.

چه زمان مجاز به کشتن حیوانات هستیم؟

وی با اشاره به اینکه هر موجود صاحب جانی، جانش محترم است و باید حفاظت شود، تصریح کرد: گاهی ممکن است، حفظ و حیات یک موجود زنده برای جان و حیات دیگران مضراتی داشته باشد. به‌طور مثال بیماری واگیرداری مخصوص نوعی از پرندگان شیوع پیدا می‌کند که قابل پیشگیری  و فرضاً درمان آن نیز در دسترس نیست. در این شرایط می‌توان حیوان را معدوم کرد، اما باز هم این مهم دارای شرایطی است و باید تا قبل از معدوم شدن مصارف دیگر مشروع آن تا حد امکان بررسی شود.

مهدوی‌ارفع گفت: در این مورد نه بیماری و نه موضوع دیگری مطرح نیست؛ بلکه طبق پیگیری‌های شخصی بنده از مسئولین دامپزشکی تنها به این دلیل که مرغ‌داری‌ها، مرغ را با قیمت کمتر از هزینه شده به فروش می‌رسانند و تعداد زیادی جوجه یکروزه روی دستشان مانده است و امکان تأمین خوراک آن‌ها را ندارند و با این روند قیمت مرغ باز هم پایین خواهد آمد و صرفه اقتصادی برای آن‌ها ندارد، جوجه‌ها را معدوم می‌کنند.

جوجه‌کُشی با توجیه اقتصادی حرام است

این سخنران مذهبی تصریح کرد: دلیل این اقدام، کاملاً اقتصادی و مالی است و براساس احکام شرعی زمانی که جان حیوانی محترم است، کشتن‌اش حرام است. انسان اگر مورچه‌ای را بی‌دلیل بکشد، گناه کرده و فعل حرامی را انجام داده است.

وی با اشاره به اینکه بارها در فضای مجازی مشاهده شده است که افراد برای تفریح حیوان‌آزاری می‌کنند یا در کشورهای غربی در یک روز خاص حیوانات را به خیابان می‌ریزند و بعد به عنوان یک جشن ملی آن‌ها را می‌کشند که تمامی این افعال شرعاً حرام است، گفت: اگر برای معدوم کردن این جوجه‌ها دلیل عقلی و شرعی وجود داشته باشد، این حرمت برداشته می‌شود اما عدم صرفه اقتصادی قابل قبول نیست و این کشتار شرعاً حرام است.

جوجه‌کُشی ناشی از نگاه سودمحور است

مهدوی‌ارفع تصریح کرد: در اسلام به محیط زیست توجه بسیاری شده و بی‌توجهی به آن، اثر منفی‌اش بر زندگی دیگران است. در روایتی از پیامبر (ص) داریم که از ایشان سوال شد، اگر یک ساعت از عمر شما باقی مانده باشد، چه می‌کنید و ایشان فرمودند: درخت خواهم کاشت که نشان از اهمیت اسلام به محیط زیست دارد.

این سخنران مذهبی افزود: در فرهنگ مدرن، نگاه مادی کاملا رواج دارد و سودمحور است و به انسان توجهی ندارد. حیوانات به این دلیل که جان‌دار هستند، جانشان باید حفظ شود و تنها جایی استثناء می‌شود که به جان انسان آسیب برساند که در این صورت می‌توان حیوان را کشت و این متوقف به حیوان نیست و حتی اگر انسانی به انسان دیگر حمله کند، می‌توان در برابر او دفاع کرد و این استثنایی کلی است.

وی با بیان اینکه بسیاری معتقدند این اقدام عذاب الهی را در پی خواهد داشت، تصریح کرد: در ارتباطی که با مسئولین علوم پزشکی داشتیم، معتقد بودند که این اقدام در گذشته نیز رخ داده بود و دلیل آن است که برای مرغ‌دار صرف نمی‌کند این تعداد جوجه‌های زیاد را نگهداری کند و با رقمی کمتر از هزینه نگهداری به فروش برساند، اما باید بدانیم این عوارض غلط بودن سیستم اقتصادی کشور است.

جای جوجه‌کُشی چه کارهایی می‌توانستیم انجام دهیم؟

مهدوی ارفع تصریح کرد: اگر در نظام اقتصادی ما اصول عقلانی اسلام حاکم بود، نمی‌گفتیم چاره‌ای جز معدوم کردن این جوجه‌ها نیست و این به دلیل خراب بودن افکار اقتصادی ماست. راهکار این است که یک مرتبه نظام اقتصادی را حل کنیم و به دنبال علاج‌های موقت نباشیم. در گذشته در بسیاری از خانه ها مرغ و خروس نگهداری می‌شد، ممکن بود این جوجه‌ها را به مناطق محروم فرستاد تا هر خانواده ۵۰ جوجه را بزرگ کند. در مسیر انتقال و نگهداری ممکن بود ۲۰ جوجه هم تلف شود اما بهتر از این معدوم‌سازی بود و یا به باغ‌وحش‌ها داده می‌شد تا خوراک حیوانات دیگر باشد.

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: سالیان سال نظام استکباری را زیر سوال بردیم که هر سال مقدار زیادی گندم را در دریا می‌ریزد تا قیمت را حفظ کند، اما میلیون‌ها آفریقایی گرسنه داریم و یا کشور استرالیا چندمیلیون رأس گوسفند را می‌کشند. حال این معدوم‌سازی ما نیز همان روند را دارد. حوزه‌های علمیه باید در این شرایط الگوی اقتصاد اسلامی را متناسب شرایط امروز تبیین کنند و دولت‌ها را مجبور به اجرای این نگاه مالی کنند؛ والا به تعبیر فردی که امروز با من تماس گرفته بود، در اثر این اقدامات ناشایسته دچار عذاب الهی خواهیم شد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: می‌طلبد جوانان نخبه دانشگاهی و حوزوی کشور در این شرایط، نگاه اقتصاد لیبرالی را از کشور برچینند و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اسلامی را جایگزین روند فعلی کند.