تهران: کتاب زندگانى حضرت امام على‌بن‌موسى‌الرضا(ع)

به گزارش حلقه وصل، در ادامه معرفی کتابهای مربوط به امام رضا(ع) به معرفی کتاب زندگانى حضرت امام على بن موسى الرضا(ع)، ترجمه جلد دوازدهم بحارالانوار، تألیف علامه مجلسى که در بردارنده روایات مختلف از شرح حال آن حضرت و مناظرات اعتقادى و کلامى با مخالفین است، خواهیم پرداخت که توسط آقاى موسى خسروى به زبان فارسى ترجمه شده است.

مؤلف انگیزه تألیف را چنین بیان مى‏‌کند: مجلدات بحار چنانچه از نام آن پیداست، واقعاً در مورد عنوانهاى خود دریایى بیکران از مطالب ارزنده است که جویندگان در کمتر مجموعه‌‏اى مى‏‌توانند این همه مطلب را تحت آن عنوان بیابند. در هنگام نگارش زندگى بعضى از ائمه طاهرین(ع) را تقدیم کردم، تصمیم به ادامه احوال چهارده معصوم را داشتم؛ اما اکنون که مشغول ترجمه مجموعه بحارالانوار قسمت احوال ائمه طاهرین(ع) هستم، جداً معتقدم مطالبى که در شرح حال و زندگى ائمه و نکات آموزنده و اخلاقى و تاریخى که در بحارالانوار جمع شده، هیچ شرح حالى حاوى این قدر مطلب نیست، به همین جهت از ادامه نگارش بقیه چهارده معصوم صرف‌نظر کردم، جویندگان را توصیه به مطالعه این مجموعه‏‌ها می‌کنم.

مؤلف سعى کرده تا شرح حال این امام بزرگوار را که برگرفته از متن بحار الانوار است تا حد امکان، ساده و روان بیان کند و اگر جمله‌‏اى نیز ابهام داشت و قابل تعمق بود، از همفکرى و روشن‏‌بینى جمعى از فضلا و دانشمندان در تفسیر و ترجمه آن استفاده کرده است و از تکرار بعضى روایات که فقط جنبه اثبات مطلب داشته و اضافه قابل توجهى نداشت، خودارى شده و در پاورقى وجه اختلاف دو روایت در مواردى که لازم بوده ذکر شده است تا خوانندگان از تکرار خسته نشوند. بالاخره در این ترجمه اختصارى که به اصل کتاب زیان وارد نشود، رعایت شده است و در سه بخش ارائه شده است.

کتاب زندگانى حضرت امام رضا(ع) با مقدمه‌‏اى از مترجم وسپس مقدمه‌‏اى از مؤلف شروع مى‏‌شود و آنگاه به ذکر بخش‏هاى مختلف کتاب که شامل بیست و سه بخش است، مى‏‌پردازد که به برخی از بخشها اشاره می‌کنیم:

1- ولادت و لقب‏ها و کنیه و نقش انگشترى آن حضرت 2- تصریح به امامت على بن موسى الرضا(ع) 3- معجزات و کردار شگفت انگیز امام(ع) 4- وارد شدن امام(ع) به بصره و کوفه و معجزه‏‌هایى که در آن دو ناحیه از ایشان ظاهر شد5- استجابت دعاى امام(ع)،  6- اطلاع امام از تمام زبان‏ها و زبان پرندگان و چارپایان ،7- عبادت و اخلاق پسندیده و مقام آن حضرت و اقرار مردم به شخصیت ایشان 8- کارهایى که مأمون براى تقرب به حضرت رضا(ع) مى‏‌کرد، از قبیل مناظره با مخالفین؛ همچون آنچه در عیون ج 2 ص 184 ذکر شده است که اسحاق بن حماد گفت: مأمون مجالس مناظره تشکیل مى‏‌داد و مخالفین اهل‌بیت را جمع می‌‏کرد و با آنها درباره امامت علی ابن ابى‏‌طالب امیرالمؤمنین(ع) و برترى او از تمام صحابه بحث می‏‌کرد تا بدین وسیله خود را نزدیک به حضرت رضا(ع) کند. حضرت رضا(ع) به اصحاب و دوستانى که به آنها اعتماد داشت، مى‏‌فرمود: گول کارهاى او را نخورید، جز او دیگرى مرا نخواهد کشت، چاره‏اى ندارم باید صبر کنم تا آن زمان فرا رسد 9- خبر دادن امام و آباء گرامش به شهادت آن حضرت 10- اسباب و عللى که موجب شهادت آن حضرت شد  11- شهادت و غسل و دفن امام(ع) 23- برکات و معجزاتى که از روضه منوره حضرت رضا(ع) مشاهده شده است.

در اینجا یک حدیث از باب معجزات و کردار شگفت‌انگیز امام رضا(ع) مربوط به این کتاب را می‌آوریم:

عیون اخبار الرضا(ع): محمّد بن داود گفت من و برادرم خدمت حضرت رضا علیه‌السلام بودیم. یک نفر آمد و خبر آورد که محمد بن جعفر به حالت احتضار درآمده و چانه‏اش بند شده است. حضرت رضا(ع) حرکت کرد، ما هم در خدمت ایشان رفتیم و دیدیم چانه‏اش قفل شده است. اسحاق بن جعفر و فرزندش با گروهى از آل ابى طالب گریه می‌کردند. حضرت رضا علیه‌السلام بالاى سرش نشست، نگاهى به چهره او افکنده لبخندى زد.

کسانى که حضور داشتند از لبخند حضرت رضا ناراحت شدند. بعضى گفتند خنده او از روى سرزنش براى عمویش. امام علیه‌السلام خارج شد تا در مسجد نماز بخواند، عرض کردیم آقا فدایت شویم در باره شما کسانى که حضور داشتند موقعى که حضور داشتند موقعى که خندیدند حرف زدند. حضرت رضا فرمود من تعجب می‌کردم از گریه اسحاق، به خدا قسم او قبل از محمد از دنیا خواهد رفت و محمد بر جنازه او گریه خواهد کرد و راوى گفت محمّد خوب شد، ولى اسحاق از دنیا رفت.