جلوه‌های بی‌نظیر همدلی مردم در روزهای سخت کرونایی

به گزارش حلقه وصل، روزهای پایان سال را اگر روزهای کرونایی بنامیم، به خطا نرفته‌ایم؛ روزهایی که همه چیز از اقتصاد و سیاست گرفته تا حتی هنر و ورزش و... تحت تاثیر آن قرار دارند. افزایش آمار مبتلایان، تعطیلی کسب‌وکارهای خرد، احتکار اقلام بهداشتی و جولان شایعه‌پراکنان در فضای مجازی بخشی از واقعیت تلخ شیوع این ویروس منحوس است.

در مقابل اما پدیده‌هایی در این مدت رخ داده که می‌توان آن را فرصت‌های کرونا نام نهاد که توانسته چهره دیگری از جامعه ایرانی به نمایش بگذارد؛ چهره‌ای که برخی علاقه‌ای برای نشان دادن آن در رسانه‌های خود ندارند!

با گسترش این بیماری شاهد سیل گسترده جهادگرانی بودیم که توانستند با استفاده از ظرفیت جمعیت‌های مردمی اصیل همچون مساجد، هیئت‌های مذهبی، پایگاه بسیج محله و گروه‌های جهادی به سرعت خود را سازماندهی کرده و بخشی از بار مبارزه با کرونا را بر عهده بگیرند. پاکسازی و ضدعفونی اماکن عمومی، مساجد، کیوسک‌ها، عابربانک‌ها و معابر پرتردد شهری، تهیه بسته‌های بهداشتی برای خانواده‌های محروم، حضور در اماکن بهداشتی از جمله بیمارستان‌ها و نقاهتگاه‌ها برای کمک به شبکه درمانی کشور و تقویت روحیه بیماران و ایجاد کارگاه‌های محلی برای تولید ماسک و محلول‌های ضدعفونی بخشی از این فعالیت‌های جهادی است.

در حوزه سازماندهی نیز شاهد هستیم که این گروه‌ها به سرعت توانستند در قالب پویش‌های مختلف به مشارکت بپردازند. به عنوان مثال می‌توان به فعالیت یک هزار شعبه هیئت رزمندگان اسلام برای مقابله با کرونا در قالب پویش «جهادگران سلامت»، بسیج یک هزار و ۶۰۰ گروه جهادی به محوریت قرارگاه جهادی امام رضا(ع) برای مبارزه با کرونا در مناطق محروم، تشکیل قرارگاه جهادی «حاج قاسم سلیمانی» در ۲۴ استان کشور برای دانش‌آموزان بسیجی، حضور گسترده طلاب در بیمارستان‌ها برای کمک به نظام درمانی کشور از هر طریق حتی نظافت و فعالیت بیش از ۷ هزار دانشجوی جهادی با کمک سازمان بسیج دانشجویی و موارد مختلف دیگر ‌اشاره کرد.

جدای از فعالیت‌های جهادی سازماندهی شده، این روزها شاهد ایثار اقشار مختلف مردم هستیم که به صورت مستقل وارد این کارزار شده‌اند. طی روزهای اخیر هشتگ «بخشش اجاره» در فضای مجازی بازخورد فراوانی داشت و در دنیای واقعی نیز موجی از مهربانی و همدلی صاحبان مشاغل و املاک به راه افتاد. در کنار معافیت تمام واحدهای استیجاری متعلق به بنیاد مستضعفان از پرداخت دو ماه اجاره بها، بخشیدن اجاره بهای ۴۳ واحد صنفی در کرج، ۳۰۰ واحد یک مجتمع خصوصی در شهرری، پویش دسته‌جمعی بخشیدن اجاره‌بها در سیستان و بلوچستان برای بیش از هزار واحد صنفی، ۲۰ واحد تجاری در دلوار، دو پاساژ ۴۰۰ واحدی در میانه، ۸۰ واحد تجاری در بزرگ‌ترین مجموعه گردشگری آمل و ۴۰۰ واحد صنفی در شهرقدس تمام واحدهای استیجاری متعلق به بنیاد مستضعفان، تنها بخشی از نتایج این پویش مردمی هستند که در رسانه‌های جمعی و فضای مجازی انعکاس یافته است.

در موارد دیگر برخی تولید کنندگان با تغییر خط تولید خود پای کار تامین نیازهای این روزهای کشور و مردم آمده‌اند.

با پیدایی و گسترش فضای مجازی و جولان جریان‌های ضددینی و ضد ملی در آن، شاهد بودیم که چگونه هویت ایرانی- اسلامی در مقایسه با اخبار جعلی درباره فرهنگ سایر کشورها مورد طعنه و تمسخر قرار می‌گرفت. نسبت‌های ناروایی همچون بی‌نظمی، خیانت، دروغ و عقب‌ماندگی فرهنگی از جمله محورهای این تخریب عمدی بود. با شیوع کرونا اما به یکباره شاهد تصاویری از رفتار مردم در مواجهه با این بیماری بودیم که توانست برتری فرهنگ اسلامی- ایرانی بر فرهنگ آمریکایی و اروپایی را به اثبات برساند. این روزها در رسانه‌ها تصاویری می‌بینیم که همه آنچه طی این سال‌ها از عقب‌ماندگی فرهنگی ایرانیان نسبت به غربی‌ها در ذهن‌ها ساخته شده بود رنگ باخت و حقیقت آن جوامع به نمایش گذاشته شد.

کمبود اقلام بهداشتی و تشخیصی برای محافظت در برابر کرونا در آمریکا و اروپا اولین واقعیتی بود که همگان به آن پی بردند و ضعف ساختار بهداشتی و ناتوانی غربی‌ها برای کنترل این بیماری علیرغم همه ادعاهای پوچ عیان شد. در کنار آن قفسه خالی فروشگاه‌ها در آمریکا و اروپا، سرقت اقلام بهداشتی از بیمارستان‌های آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه، نصب قفل‌های رمزدار روی شوینده‌های بهداشتی در فروشگاه‌های آمریکا پس از هجوم مردم، احتکار گسترده و افزایش سرسام‌آور قیمت اقلام بهداشتی به حدی که مسئولان برخی کشورها از جمله کره جنوبی و ژاپن به تهدید قضایی پرداختند (افزایش ۱۶۰۰ برابری قیمت ژل ضدعفونی در آمریکا و اروپا)، گسترش گواهی بیماری جعلی در میان کارمندان آمریکایی برای مصون ماندن از تبعات مرخصی بدون حقوق، گزارش وقوع چاقوکشی بر سر دستمال کاغذی در برخی کشورها در حدی که هالی داگرس، تحلیلگر ایرانی-آمریکایی اندیشکده شناخته‌شده «شورای آتلانتیک» در توئیتر، راه‌حل «بحران دستمال توالت» را استفاده از آفتابه عنوان کرد! این موضوع را بگذارید مقابل مغازه‌دار منصف تهرانی که برای کمک به حفظ سلامت مردم ماسک۱۰هزار تومانی را به رایگان توزیع کرده و هدف خود را کسب رضایت خدا بیان می‌کرد. یا آن راننده تاکسی محترمی که این روزها حتی با کاهش درآمد روبرو شده است اما ماده ضد عفونی صلواتی برای استفاده مسافران تهیه کرده است.

یا در روزهای گذشته تصاویر و خبر ایثار آن طلبه جهادی که با وجود بستری بودن همسر باردارش در بیمارستان مشغول خدمت به بیماران کرونایی همان مرکز درمانی بود و نهایتا همسر و فرزند به دنیا نیامده‌اش را از دست داد جلوه زیبایی از روح بزرگ این جوانان جهادی را به نمایش گذاشت. تصاویر و خبرهای منعکس شده از جامعه غرب در این روزها توانست واقعیت زندگی در جهان سرمایه‌داری که بر محور نفع شخصی و نابودی همه به قیمت حفظ خود استوار شده است را به نمایش بگذارد و بسیاری از آرمان‌شهرهای خیالی ساخته شده در ذهن جوان ایرانی را تخریب کرده و اصالت اسلامی- ایرانی فرهنگ مردم را نمایان کند.

سرعت عمل بالا، سازماندهی بلندمدت، آشنایی به محیط فعالیت و صمیمیت ماندگار چهار مشخصه گروه‌های جهادی هستند که آنها را به گسترده‌ترین و سیال‌ترین نهادهای مردمی تبدیل کرده است. در حالیکه بسیاری از سازمان‌ها و ارگان‌ها در میانه بحران منتظر تصمیمات اداری از بالا هستند، گروه‌های جهادی به دلیل ماهیت محله‌محور و هم‌نوع بودن اعضای خود به سرعت وارد عمل شده و بسیاری از مشکلات میدانی را رفع می‌کنند.

بسیج محله، هیئت‌های مذهبی و مساجد به عنوان پایگاه این جریان مردمی گسترده ظرفیتی است که در بحران‌های طبیعی اخیر همچون سیل گسترده جنوب و شمال کشور، زلزله کرمانشاه، و مقابله با بیماری کرونا امتحان خود را به خوبی پس داده است.

به نظر می‌رسد برخی ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی علی‌رغم وجود این ظرفیت اجتماعی امتحان پس‌داده، تمایلی به میدان دادن برای آنها ندارند. از همین رو است که شاهدیم این گروه‌ها فارغ از هرگونه امکانات دولتی و... خود به صورت مستقل وارد میدان شده و با استفاده از ظرفیت خیرین نیازهای میدانی خود را رفع می‌کنند. گسترده‌تر شدن این مجموعه می‌تواند ظرفیت امدادی در بحران‌های مختلف را به صورت شبکه‌ای به تمام نقاط کشور منتقل کند و سرعت بازگشت آسیب‌دیدگان به زندگی عادی را سرعت بخشد.

علی‌رغم موج گسترده همدلی اجتماعی در میان مردم، اما انعکاس آن در رسانه‌های جمعی و فضای مجازی همچنان به حد مطلوب نرسیده است. این روزها موج دستگیری شایعه‌پراکنان در فضای مجازی توسط نیروی انتظامی به راه افتاده است. افرادی که در کنار محتکران که سلامت جسمی مردم را هدف قرار داده‌اند، امنیت روانی جامعه را زیر ضربات خود تضعیف می‌کنند.

اعلام آمارهای دروغ درباره فوت‌شدگان کرونا، گسترش بی‌اعتمادی به شبکه بهداشتی و درمانی کشور، القای ترس عمومی با انتشار تصاویر جعلی افرادی که مدعی هستند مبتلا شده‌اند و در نهایت ترویج نگاه یاس و ناامیدی نسبت به شکست این بیماری از محورهای فعالیت شایعه‌پراکنان اجاره‌ای دشمن در این فضای رها شده است.

از اصلی‌ترین آموزه‌ها در مدیریت افکار عمومی، جایگزینی تصاویر ذهنی است. براساس این آموزه، وقتی انگاره‌ای در ذهن فردی شکل بگیرد، به مرور تمایل فرد برای انجام کاری در راستای آن انگاره تقویت شده و فرد فعالیت خود را هماهنگ با آن انجام می‌دهد. این آموزه در این روزها به شدت کاربرد دارد. اگر انگاره واقعی همدلی و ایثار عمومی در ذهن تک‌تک افراد حک شود، تمایل جمعی برای هماهنگی با این موج شکل می‌گیرد که نتیجه آن افزایش سرعت مقابله با بیماری کرونا در کشور خواهد بود. از همین رو به نظر می‌رسد در کنار فعالیت گروه‌های جهادی در عرصه میدانی، گروه‌هایی باید تشکیل شوند که در فضای مجازی به صورت هماهنگ اخبار امیدآفرین از جمله همین همدلی عمومی را منتشر کنند تا فضای روانی تسخیر شده توسط دشمنان را تحت کنترل خود درآورند.

نکته‌ای که باید بدان ‌اشاره کرد، مقایسه عملکرد شبکه بهداشتی و درمانی کشورمان نسبت به مدعیان غربی در مبارزه با بیماری کرونا است. پیش از این هم گروه‌های جهادی در عرصه خدمات پزشکی سابقه پرباری داشته‌اند از جمله اعزام داوطلبانه گروه‌های بسیج جامعه پزشکی به دورترین و محروم‌ترین نقاط کشور برای خدمت به مردم، اما این روزها در کنار اقدامات گروه‌های جهادی برای مبارزه میدانی با شیوع کرونا، شاهد پیکار بی‌امان کادر بهداشتی، درمانی و خدماتی هستیم که در حوزه تولید دارو، واکسن و مراقبت از بیماران جهاد می‌کنند.

در حالی که شبکه بهداشتی و درمانی کشورمان تحت ظالمانه‌ترین تحریم‌ها قرار دارد، موفق شده مبتلایان و افراد مشکوک را تحت کنترل قرار دهد. این در حالی است که کشورهای غربی باید تلاش کنند شکست نظام درمانی خود را از دید مردم پنهان کنند.

به نقل از داده‌های سال ۲۰۱۹ دولت آمریکا، حدود یک چهارم از کارگران در آمریکا از مرخصی استعلاجی محروم هستند و این رقم در مورد کارگران پاره وقت به ۶۰ درصد می‌رسد. در حالی که دریافت مرخصی استعلاجی برای بسیاری همانند یک اقدام مجلل است، انجام آزمایش برای تشخیص کرونا نیز هزینه بسیار بالایی تا حدود ۳۵۰۰ دلار به دنبال دارد. یک شهروند آمریکایی می‌گوید آنها چگونه انتظار دارند یک شهروند عادی در حذف این بیماری مشارکت داشته باشد درحالی که بیمارستان‌ها برای یک آزمایش خون ساده و تست ریه ۳۲۷۰ دلار دریافت می‌کنند.

به گفته دفتر سرشماری آمریکا، حدود ۲۷/۵ میلیون نفر یا ۸/۵ درصد از مردم آمریکا فاقد بیمه سلامت هستند و این رقم در سال ۲۰۱۹ برای نخستین بار از سال ۲۰۱۰ تا کنون به ۱۹ میلیون نفر رسید. این مسئله باعث می‌شود افراد تمایل کمتری برای دریافت خدمات بهداشتی هنگام ابتلا به بیماری‌هایی از جمله ویروس کرونا داشته باشند.

یک مشکل دیگر در کنار ضعف در نظام سلامت و مراقبت‌های بهداشتی در آمریکا، کمبود تخت‌های بیمارستانی است. طبق داده‌های سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی، در آمریکا به ازای هر هزار نفر ۲/۸ تخت وجود دارد که این رقم در چین ۴/۳ تخت است.

همین واقعیت باعث شده است تا مقامات بهداشتی اوهایو اعلام کنند تنها در این ایالت بیش از ۱۰۰ هزار نفر مبتلا به ویروس کرونا هستند ولی نظام بهداشتی آمریکا قادر به شناسایی و درمان آنها نیست و یا آنتونیو فاوسی، مدیرکل موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا سیستم این کشور را برای انجام آزمایش ویروس کرونا نامناسب دانسته است.

در اروپا علی‌رغم همه ادعاهایش مبنی بر نظام درمان بی‌نظیر، شاهد بودیم که وزیران بهداشت کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نشست هماهنگی در مقابله موثر با شیوع ویروس کرونا در بروکسل اعلام کردند که نظام تشخیص و درمان اروپا در مقابله با کرونا ناکارآمد بوده و باید منتظر موج گسترده بیماری در این قاره باشیم.

همه این موارد در حالی است که هیچ‌یک از این کشورها زیر بار تحریم‌ها نیستند و دسترسی آسان به منابع مالی و پزشکی سایر کشورها دارند، اما نظام بهداشتی کشورمان با همه محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها توانسته پروتکل شناسایی و درمان بیماران را به خوبی انجام دهد. در تایید این ادعا کافی است به سخنان کریستف هاملمن، نماینده سازمان جهانی بهداشت در ایران ‌اشاره کرد که اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران در تدوین نظام خدمات پایه سلامت، ظرفیت نیروی انسانی و زیرساخت‌های بهداشتی موفقیت‌های گسترده داشته است و تجریبات آن قابل انتقال به سایر کشورها است.

همچنین ریچارد برنان، عضو تیم اعزامی سازمان جهانی بهداشت به ایران برای بررسی وضعیت مدیریت بیماری کووید ۱۹، اعلام کرد: ویروس کرونا، یک ویروس جدید، پیچیده و نوپدید است، اما نظام سلامت ایران هم بسیار قدرتمند و مدرن است. در ایران اقدامات بسیار خوبی در مجموعه حاکمیت و جامعه انجام شده و اطمینان دارم شاهد اتفاقات بسیار خوبی در زمینه مقابله با ویروس کرونا خواهیم بود.

حال که ارزش حضور و همدلی مردم در کنار جهادگران عرصه سلامت بیشتر نمایان شده است، باید قدر این ظرفیت عظیم را دانست و در همه عرصه‌ها به بهترین شیوه از آن بهره برد.