اقتصاد تحریم‌شده ایران دلیلی برای ترسیدن از لیست سیاه FATF ندارد

به گزارش حلقه وصل، محمدرضا سبزعلیپور اقتصاددان و رئیس مرکز تجارت جهانی ایران نسبت به تصمیم "گروه ویژه اقدام مالی" در لیست سیاه FATF قرار دادن ایران واکنش نشان داد و گفت: از سالها پیش بارها عرض کرده‌ام که از نظر بنده عضویت جمهوری اسلامی ایران در تمام نهادها و سازمانهای بین‌المللی، معاهدات و کنوانسیونهای جهانی، همچنین همکاری با گروه‌ها و مجموعه‌های معتبر فراملیتی، امری ضروری و لازم می‌باشد اما بشرط‌ها و شروطها. عضویت و همکاری چشم‌بسته نه‌تنها مفید نیست بلکه خطراتی را نیز برای کشورمان در پی دارد اما چنانچه این همکاری با چشم باز و با برنامه انجام شود فواید زیادی را نیز برای ایران اسلامی در پی خواهد داشت. عضویت کشورمان در سازمانها و نهادهای بین‌المللی باید توسط مدیران مجرب و متخصص و آن‌هم فارغ از مسائل حزبی و جناحی بررسی و پیگیری شود نه توسط عده‌ای از مدیران بی‌تجربه و ناآشنا به امورات جهانی و جمعی لجباز که فقط به‌فکر انتقام گرفتن از جناح‌های سیاسی مخالف خود می‌باشند.

زیرا برای همکاری و الحاق کشورمان به نهادهای بین‌المللی باید مذاکرات فشرده‌ای صورت گیرد تا امتیازات خاصی به‌نفع کشورمان به‌دست آید و درصد ریسک این الحاق، عضویتها و همکاریهای بین‌المللی برای ما به حداقل برسد اما متأسفانه در کشور ما تا بحث عضویت و همکاری با سازمانها و نهادهای بین‌المللی مطرح می‌شود آب از دهان عده‌ای از مسئولین کشور به‌راه می‌افتد و بدون اینکه مضرات و خطرات این الحاق و همکاری را در نظر بگیرند با سر شیرجه می‌زنند داخل استخرِ سازمانهای جهانی، آن‌هم بدون اینکه عمق جایی را که می‌خواهند شیرجه بزنند از قبل سنجیده باشند و در نتیجه بر اثر بی‌تجربگی و ناآگاهی، با مغز فرود می‌آیند به داخل آب و سرشان به ته استخر اصابت می‌کند که عواقب این شیرجه می‌شود ضربۀ مغزی که شاید منجربه مرگ مغزی نیز بشود!!

وی افزود: پس از "برجام" و از ۳ سال پیش بحث همکاری کشورمان با "گروه ویژه اقدام مالی" معروف به FATF مطرح شد و ۲ سال قبل نیز بحث الحاق و پیوستن ایران به "کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان‌یافته فراملی" موسوم به "پالرمو" بالا گرفت. تفاهمنامۀ هسته‌ای را امضاء کردیم و اجرای "برجام" را نیز آغاز نمودیم که پس از گذشت چهار سال فقط کارشکنی‌های آمریکا را در این مسیر دیدیم و نهایتاً با خروج یکطرفۀ "ترامپ" از این تفاهمنامه متأسفانه همه زحمات به هدر رفت و هرگز "برجام" به فرجام نرسید.

در تاریخ ۵ بهمن ۱۳۹۶ مجلس شورای اسلامی «لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان‌یافته فراملی» موسوم به "معاهدۀ پالرمو" را با ۱۳۲ رأی موافق، ۸۰ رأی مخالف و ۱۵ رأی ممتنع تصویب کرد.

علی‌رغم پیوستن و یا آماده شدن جمهوری اسلامی ایران جهت الحاق به معاهدات و سازمانهای بین‌المللی، متأسفانه اکثریت مردم و حتی صاحب‌نظران سیاسی و اقتصادی ایران هیچ‌گونه اطلاعات درست و جامعی نسبت به این معاهدات و سازمانها ندارند و با کمال تأسف نه‌تنها دولت بلکه صدا و سیما نیز در این زمینه روشنگری و شفاف‌سازی نکرده و نمی‌کنند، با وجود این، اصرار به همکاری چشم‌بسته ایران با FATF از طرف دولت و برخی از همفکرانش آغاز شد و دائم شلوغش کردند و مردم و مسئولین را ترساندند که "اگر کشورمان هرچه زودتر به FATF نپیوندد، قطعاً اوضاع ایران به‌هم می‌ریزد" و چه و چه و چه می‌شود.

علی‌پور در ادامه با اشاره به عملکرد FATF تشریح کرد: در گذر زمان فعالیتهای این گروه گسترده و گسترده‌تر شد و در نتیجه در سال ۲۰۱۲ مقابله با تأمین مالی فعالیتهای اشاعه‌ای نیز به مأموریت این گروه اضافه گردید و در همین سال آخرین توصیه‌های خود را جهت مقابله با جرایم مالی (تأمین مالی تروریسم، تأمین مالی فعالیتهای اشاعه‌ای، پولشویی و…) منتشر کرد.

این گروه میزان پیشرفت کشورهای عضو در زمینه پیاده‌سازی توصیه‌های ارائه‌شده را رصد و همچنین به پیشرفت تصویب و اجرای توصیه‌های گروه در سطح جهان نیز نظارت می‌کند. بر اساس همین رصد و نظارت، گروه کاری اقدام مالی کشورها را به سه دسته تقسیم کرده است؛ دستۀ یک کشورهایی هستند که از نظر این گروه کاملاً بر توصیه‌های FATF منطبق بوده و آنها را اجرا کرده‌اند. این گروه بیشتر کشورهای توسعه‌یافته می‌باشند. گروه دوم کشورهایی هستند که در حال پیشرفت و تطبیق با استانداردهای مشخص‌شده می‌باشند و دسته آخر هم کشورهایی هستند که با این گروه همکاری نداشته‌اند و لذا از نظر FATF این کشورها دارای خطر پولشویی و تأمین مالی تروریسم هستند.

لازم به ذکر است که این دسته از کشورها خود نیز به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ یک دسته کشورهایی می‌باشند که علیه آنها «اقدام متقابل» انجام نمی‌شود و دسته دیگر آنهایی هستند که علاوه بر بودن در لیست سیاه، علیه‌شان اقدام متقابل نیز صورت می‌گیرد.

این صاحب‌نظر اقتصادی اظهار داشت: با عنایت به توضیحات ارائه‌شده در خصوص FATF حال این سؤال پیش می‌آید: چه ارتباطی بین این دو تشکیلات بین‌المللی (پالرمو و FATF) وجود دارد؟ و آیا عضویت ایران در این نهادها سودمند می‌باشد یا نه؟ به‌عبارتی بهتر، آیا کنوانسیون پالرمو و FATF مشکل‌گشای اقتصاد ایران هستند و یا مشکل دیگری را بر مشکلات ایران اضافه خواهند کرد؟

علی‌الظاهر کنوانسیون پالرمو و FATF دو مجموعه کاملاً مجزا هستند و طبق گفته دولت هیچ ارتباطی با هم ندارند اما با کمی تحقیق و مطالعۀ اهداف و شرح وظایف آنها، دقیقاً درمی‌یابیم که این دو نهاد بین‌المللی در یک راستا حرکت می‌کنند و هر دو به‌نوعی به‌دنبال شفاف‌سازی و مسدود کردن مسیر پولهایی هستند که کثیف است و به گروههای مبارز و یا طبق گفتۀ آنان (گروههای تروریستی) کمک می‌شود مانع ایجاد کنند! پالرمو به‌بهانۀ (جنایات سازمان‌یافته و اَعمال مجرمانه) و FATF نیز با توسل به پولشویی (و پولهایی که از راه‌های نامشروع مانند قاچاق، رشوه و تخلف‌های مالی به‌دست آمده است) تقریباً یک هدف را پیگیری می‌کنند.

متن کنوانسیون پالرمو و حتی FATF آنقدر پیچیده، طولانی و بلندبالا می‌باشد که درک و فهم آن برای هر کسی راحت نیست و بسیار دشوار و پیچیده می‌باشد، ضمناً مفاد آن طوری تنظیم شده که از آن می‌توان برداشتهای مختلفی به‌دست آورد که همین برداشتهای گوناگون می‌تواند منشأ اختلاف و تنش بین کشورهای عضو باشد.

علیپور تصریح کرد: به‌طور مثال؛ در کنوانسیون پالرمو در تشریح جنایات سازمان‌یافتۀ فراملی، تأکید شده که جنایات سازمان‌یافته توسط گروههای جنایی که دارای حداقل سه عضو یا بیشتر، دارای سلسله‌مراتب، وحدت فرماندهی، نظم شدید هستند ارتکاب می‌یابند. آنان می‌توانند هر گروهی را از جمله سپاه پاسداران را در این تعریف خود بگنجانند، زیرا سپاه گروه نظامی است که بیش از سه عضو و نیرو دارد، دارای سلسله‌مراتب و نظم شدید و همچنین وحدت فرماندهی نیز می‌باشد. حال کارشناسان پالرمو در جایی می‌توانند بگویند که منظورشان سپاه است و یا می‌توانند اظهار کنند که هیچ اتهامی به سپاه وارد نیست و یا در همین راستا چه‌بسا برخی از کشورهای عضو نیز با یکدیگر بر سر این‌گونه مجموعه‌های نظامی اختلاف نظر پیدا کنند زیرا در درک و تفسیر داستان پالرمو هر کسی از ظن خود شد یار من. مورد ذکرشده یکی از دهها مواردی است که می‌تواند منشأ اختلاف و حتی منجربه صدور رأی علیه کشورمان گردد.

در بحث FATF نیز برای کشورها در کمک مالی به گروه‌های شبه‌نظامی یا به‌قول آنان گروهای تروریستی ممنوعیت صادر شده است. در صورتی که تعریف هر کشوری از تروریست و گروههای تروریستی فرق داشته و کاملاً متفاوت می‌باشد یعنی دولت آمریکا و هم‌پیمانانش برخی از گروهها را تروریست می‌نامند که به‌عکس جمهوری اسلامی ایران نه‌تنها آنان را تروریست نمی‌داند بلکه مستحق کمک و یاری نیز می‌داند اما متقابلاً گروههایی را ما تروریست می‌نامیم که آمریکا آنان را تروریست نمی‌داند، در این راستا از گروه حزب‌الله و منافقین می‌توان نام برد که محل مناقشۀ ایران و غرب می‌باشند. کلاً تعریف واحدی از تروریست و گروههای تروریستی در متن FATF و بین کشورهای عضو وجود ندارد که مسئولین ایرانی و قانون‌گذاران کشورمان باید به این موضوع دقت کافی داشته باشند.

ضمناً از همه مهمتر اینکه دولت آمریکا طی تحریمهایی که علیه ایران اِعمال نموده، سپاه پاسداران را گروه تروریستی اعلام کرده و همین امر در جهان بی‌سابقه است که مقامات کشوری "نیروهای مسلح" کشور دیگری را گروه تروریستی بنامند و با عنایت به اینکه اختیار سازمانها و تشکیلاتی از جمله پالرمو و حتی FATF در دستان آمریکایی‌ها می‌باشد از همین رو اختلافات فی‌مابین مثل روز روشن است و دقیقاً مشخص می‌باشد که با عضویت ما نزد این تشکیلات بین‌المللی چه نقشه‌ای برای کشورمان کشیده شده و قرار است چه بلاهایی بر سرمان بیاورند.

سبزعلی‌پور افزود: ما هرگز مخالف مبارزه با تروریسم نیستیم زیرا جمهوری اسلامی ایران خود یکی از اصل‌ ‌ترین قربانیان تروریسم می‌باشد و درضمن با پولشویی نیز اصلاً مخالف نبوده و نیستیم، ضمناً همچنان‌که در ابتدای این بحث عرض کردم اصلاً و ابداً اعتقاد نداریم که باید دورتادور ایران را دیوار و سیم خاردار بکشیم و با دنیا و مجامع بین‌المللی قطع ارتباط کنیم بلکه به‌عکس معتقد و حامی سرسخت عضویت و حضور جمهوری اسلامی ایران در تمام نهادها و سازمانهای بین‌المللی، معاهدات و کنوانسیونهای جهانی، همچنین همکاری با گروه‌ها و مجموعه‌های معتبر فراملیتی می‌باشیم اما بشرط‌ها و شروطها.

وی اظهار داشت: متأسفانه شلوغ‌کاری دولت و دوستان همفکرش در این خصوص که اگر به FATF نپیوندیم چه می‌شود و چه بلاهایی بر سرمان می‌آید، موجب شد تا کشورهای غربی متخاصم و مسئولین "گروه ویژه اقدام مالی" FATF بهانه خوبی پیدا کنند و همصدا با دولت روحانی دائماً ایران را بترسانند و دائماً ما را تهدید کنند که "اگر سریعاً به عضویت FATF در نیایید شما را در لیست سیاه قرار می‌دهیم که در آن‌صورت نه‌تنها اقتصادتان به‌هم خواهد ریخت بلکه مبادلات تجاری و مالی ایران با جهان نیز دچار مشکل خواهد شد"!

در همین راستا یکی دو بار به کشورمان فرصت چندماهه دادند تا رسماً ایران عضو FATF بشود که در نهایت پس از چند بار تمدید این زمان، شب گذشته در نشست خود درباره کشورمان تصمیم گرفتند و نهایتاً ایران را مجدداً به لیست سیاه FATF بازگرداندند.

حال در ذهن عموم مردم و حتی غالب مسئولین کشوری این سؤال مطرح است: از فردا چه بلایی بر سر اقتصادمان خواهد آمد و این لیست سیاه با ما چه خواهد کرد؟

در پاسخ به این ابهام و این سؤال باید صراحتاً عرض کنم که هیچ اتفاق خاصی برای اقتصاد ما رخ نخواهد داد زیرا اگر این کشور کشوری بود که در جنگ اقتصادی با آمریکا و غرب نبود و هیچ مورد خاص ویژه‌ای بر اقتصادش حاکم نبود و به‌راحتی و بدون هیچ محدودیتی با تمام کشورهای جهان مراودات اقتصادی و مبادلات مالی می‌داشت در آن‌صورت اگر در لیست سیاه FATF قرار می‌گرفت قطعاً چهارچرخ اقتصادش پنچر می‌شد و همه چیزش به‌هم می‌ریخت اما کشوری همچون ایران که ۴۰ سال است تحت بدترین تحریمها و فشارهای سیاسی و اقتصادی می‌باشد و در سالهای اخیر نیز شدیدترین تحریمهای پولی، بانکی، اقتصادی، نفتی، حمل‌ونقل، بیمه‌ای، مسافرتی و... دهها مورد بدتر از اینها علیه آن اعمال شده است.

* پس دیگر چه‌چیزی را برای از دست دادن دارد؟

* آیا مگر در حال حاضر چیزی برای از دست دادن داریم که نگران آن باشیم؟

* چه حجم تجاری با کشورهای جهان داریم که از کم شدن آن باید بترسیم؟ 

* با کدام‌یک از بانکهای کوچک و بزرگ جهان مراودۀ پولی و بانکی داریم که از توقف آنها باید بترسیم؟

متأسفانه با سیاستهای غلط و سوء مدیریتهای دولتی نیز مشکلات اقتصادی کمی در داخل نداریم و اقتصاد کشورمان را نیز تاکنون با توان نیروهای داخلی و با همت و پشتکار کارآفرینان، مدیران و کارگران زحمتکش و همچنین جوانان بااستعداد به‌پیش برده‌ایم، پس با این اوصاف از چه‌چیزی باید بترسیم و چه‌چیزی مانده که بر سرمان نیاورده باشند که قرار است باقی‌مانده آن را از فردا بر سر اقتصاد ایران دربیاورند؟

رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در پایان اظهار داشت: توجه به این نکته ضروری است که کشورمان در این روزها درگیر مشکلات شدید اقتصادی می‌باشد و ضمناً نباید فراموش کرد که "برجام" و "اینستکس" هم به سرانجام نرسیده‌اند و از همه مهمتر اینکه سایۀ تحریم‌های قدیم و جدید و خصومت آمریکا و هم‌پیمانانش بر سرمان به‌شدت سنگینی می‌کند، پس ضمن تأکید بر حضور ایران در مجامع بین‌المللی و همکاری با کشورهای جهان در امر مبارزه با تروریسم و بحث برخورد با پولشویی که جزء ضروریات می‌باشد و برای حضور سرمایه گذاران خارجی در ایران نیز که از اهمیت بالایی برخوردار است، اما بهتر آن است تا ابتدا مشکلات داخلی و بین‌المللی کشورمان از جمله مسئلۀ "برجام"، "اینستکس" و تعهدات اروپاییان به ایران را حل‌وفصل کنیم و سپس بحث الحاق به این سازمانها و معاهدات جهانی را پیگیری نماییم تا به نتیجه مطلوبی دست یابیم، همچنین باید عرض کنم که دولت محترم اصلاً زمان مناسبی را جهت الحاق به این مجامع انتخاب نکرده است و حاصل همین عجله‌کردن‌ها و هول‌زدن‌ها، جناح‌بازی‌ها و مردم را از عدم عضویت و نپیوستن‌ها ترساندن، می‌شود بهانه‌دادن به دست خارجی‌ها و متخاصمین و نهایتاً قرارگرفتن در لیستهای سیاه و تیره و قرمز و... .