به گزارش حلقه وصل، صبا کوچولو داره میرقصه! یک عکس...صبا کوچولو خندید! یک عکس... صبا کوچولو غذا میخوره! یک عکس...
اینها جملات آشنایی است که با نگاهی گذرا به عکس پروفایل و صفحات مجازی کودکان میتوانید مشابه آن را به شکلی فراوان و عجیب و غریب تماشا کنید، مادران و پدرانی که از صبح دوربین به دست کوچکترین حرکتی از سوی بچههایشان را ثبت میکنند.
حرکات و رفتارهایی که جزئی از زندگی روزمره و طبیعی همه کودکان در طول تاریخ بشر بوده و حالا به رفتارهای حیرتآوری تبدیل شده که والدین را وادار به ثبت و اشتراکگذاری کرده، غافل از این که این اقدام میتواند لطمههای جبران ناپذیری را به کودک وارد و ناخواسته و از روی نا آگاهی و عدم شناخت درست در استفاده از رسانههای جدید، یا کودک را به فردی خودشیفته تبدیل کند و یا از او نسلی ضعیف و لوس به جا میگذارد.
تا جایی که در بزرگسالی فکر میکند چون عکسهای کودکیاش از چارچوب آلبوم خانوادگی خارج شده دیگر زندگیاش حریم و چارچوبی ندارد و با همین گمان تمام زندگیاش را برای نمایش روی صفحات مجازی میگذارد.
یاسمن افجه روانشناس کودک در این باره میگوید: اولین موردی که باید در اینجا به آن اشاره کرد این است که پدر و مادر با این اقدام خود حق حریم خصوصی کودک را با انتشار تصاویر او در فضای مجازی نقض میکنند.
در بسیاری از شبکههای اجتماعی همچون فیس بوک به شما اجازه انتشار عکسهای نیمه برهنه داده نمیشود، یکی از دلایل این امر این است که معلوم نیست کودک در آینده و در بزرگسالی در چه جایگاهی قرار میگیرد، شاید فرد سرشناسی شود و ممکن است است انتشار این عکسها در آینده او تأثیرگذاری منفی باشد.
از سوی دیگر با این گونه اقدامات، کودک به تدریج یاد میگیرد که باید برای هرکاری که انجام میدهد تأیید بگیرد آن هم نه تأیید یکی دو نفر بلکه هزاران نفر باید به او تأیید بدهند تا مطمئن شود که کار دستی انجام داده، بامزه است یا به اندازه کافی زیبایی دارد.
وی در ادامه میگوید: انتشار عکس کودک در فضای مجازی الزاماً منجر به خودشیفتگی بچه نمیشود اما میتواند اعتماد به نفس و عزت نفس او را تحت تأثر قرار دهد، تا جایی که هسته مرکزی ذهن کودک که همان خودپنداری باور نسبت به خود است تحت شعاع قرار گرفته و در صورتی که هزاران لایک و کامنت او را تأیید نکنند، این هسته ذهنی متزلزل و شکننده شود.
وی در پاسخ به این سوال که چقدر از این رفتارها ناشی از کمبودهای پدر و مادر در زندگی گذشته خودشان است؟ میگوید: این موضوع را میتوان از جهات مختلف مورد بررسی قرار داد، یکی از موارد مهم در این قضیه که نمیتوان آن را نادیده گرفت، بُعد اقتصادی و مسأله کسب درآمد است.
بدون تعارف بسیاری از خانوادهها کودک خود را نردبان ترقی و ابزاری برای کسب درآمد کردهاند، از سوی دیگر طی سالهای اخیر باور تک فرزندی در بسیاری از زوجها جا افتاده و ترجیح میدهند تمام توجه و تمرکز خود را روی تنها فرزند خودشان بگذارند، بنابراین نمیتوان گفت همه افرادی که اقدام به انتشار عکس و فیلم کودک خود در فضای مجازی میکنند ضعف روانی دارند اما یکی از علتها میتوان همین باشد، در هر صورت طبق بررسیهایی که انجام شده با توجه به شرایط اقتصادی فعلی در کشور، بعد اقتصادی اهمیت بیشتری دارد، چرا که در این مسیر هزیههای گزاف میلیونی دریافت میکنند.
این روانشناس کودک با بیان اینکه بسیاری از خانواده ها به دنیال شوآف و نشان دادن شرایط زندگی خود در فضای مجازی هستند، ادامه میدهد: معمولاً افرادی بیشتر به دنبال زندگی نمایشی هستند که یک مقدار از لحاظ روانی نه اینکه مشکل دارند اما ضعیف تر و شکننده تر هستند، به عبارتی اینگونه افراد با نشان دادن شرایط زندگی خود و دریافت تأیید از دیگران احساس مطلوبیت میکنند.
مسأله دیگر این است که به طور کلی و فارغ از اینکه بچهها در فضای مجازی عکس دارند یا نه، تعریف فرهنگ و حریم خصوصی در بین نوجوانان و جوانان تغییر کرده و موازین اخلاقیشان به دلیل تأیید گرفتن از دیگران حتی با بچههای دهه هفتاد متفاوت است.
کودکانی که چنین شرایطی دارند در بزرگسالی یا خودشیفته شده و یا دچار اختلال شخصیت نمایشی میشوند، یعنی در صورتی که در معرض تأیید و توجه دیگران قرار نگیرند و به عبارتی گُل مجلس به حساب نیایند، احساس بی ارزشی کرده و حالشان بد میشود.
این روانشناس کودک در پایان گفت: عدهای بحث چشم زخم و انرژی منفی را مطرح میکنند که در روانشناسی پایه علمی ندارد، اما میتوانیم اینطور بگوییم که کامنتهایی که در زیر عکسها و فیلمهای کودکان میآید میتواند زمینه ساز افسردگی شود.
در هر صورت این کودک روزی بزرگ میشود و میتواند این کامنتها را بخواند و زمانی که با فحاشیها، الفاظ رکیک، الفاظ جنسی، نفرین و... که ما به آن اسیدپاشی اینترنتی میگوییم مواجه میشود، دچار اضطراب و انزوای اجتماعی خواهد شد که زمینهساز افسردگی است.