کوشکی: سینمای ایران از دین فرار می‌کند

به گزارش حلقه وصل، محمد صادق کوشکی در ادامه سلسه نشست‌هایی که در پنجمین هم‌اندیشی سینما انقلاب برگزار شد اظهار داشت: سینمای ایران پس از انقلاب مجموعه‌ای از چند نطفه در کنار یکدیگر است. جریان بدنه و حاشیه‌ای که در سینمای قبل از انقلاب وجود داشته را می‌توان در کنار هم دید. اما عملا آن‌هایی که مبتذل‌ساز قبل از انقلاب بودند، حذف شدند و آن‌هایی که آن زمان در حاشیه بودند، باقی ماندند و امروز استاد شده‌اند.

وی عنوان کرد: این عده بعد از انقلاب خودشان را تکثیر می‌کنند و باز هم دیده می‌شوند. مشخصه این سینماگران که غالب سینمای کشور شدند و نسل دوم آن‌ها هم امروز وارد جریان سینما شده، نکته‌ بارزی دارند که انقلاب را نادیده می‌گیرند؛ یا محدود می‌بینند و یا اگر هست نشانه‌های منفی دارد. البته در این سینما کارهایی هم هستند که به انقلاب توجه می‌کنند، مانند آثار ابراهیم حاتمی‌کیا که در اقلیت هستند.  نکته بعدی نگاه حداقلی است که به دین دارند. در سینمای ایران دین امری حاشیه‌ای، سنتی و در بسیاری از اوقات منفی است. خیلی کم اتفاق می‌افتد که دین امری مثبت و ثمربخش باشد. بعضا می‌خواهند رگه‌های روشنفکری به دین بدهند و دین سکولاری را به نمایش بگذارند. همچنین دین تحریف شده و تنها کاربردی ارامش بخش و معنوی دارد.

کوشکی در بخشی از صحبت‌هایش اظهار کرد: اولین کاری که دین می‌تواند برای سینما انجام دهد، این است که سینما را به حقیقتی که وجود داشته، نزدیک کند. همین حالا اگر کسی بیاید فیلم‌های ۳۷ سال گذشته این کشور را ببیند، اصلا فکر نمی‌کند که انقلاب در ایران اتفاق افتاده و برایش ناآشنا است.

این استاد دانشگاه همچنین تاکید کرد: پرشکوه‌ترین و جدی‌ترین حادثه فرهنگ کشور ما عاشورا است، حادثه‌ای که عمومی و فراگیر است و اکثریت جامعه را درگیر می‌کند، حالا باید ببینیم که این موضوع چقدر در سینمای ایران ما دیده می شود، البته به جز صحنه‌هایی مثل نذری دادن و ...

وی ادامه داد: اگر از سینمای امریکا کلیسا را حذف کنیم، ۴۰ درصد از سینمای آن‌ها را حذف کرده‌ایم. اما در ایران سهم خیلی کمی را دین و مسجد تشکیل می‌دهد. چون سینمای ما واقع‌بین نیست.

کوشکی همچنین با اظهار اینکه احساس مسئولیت به جامعه اثر دیگری است که دین بر روی سینما دارد، یادآور شد: هالیوود به حس وطن پرستی امریکایی‌ها برمی‌گردد و ادای دین می کند یا بر اساس جنگ جهانی دوم فیلم می‌سازد و از خودش دفاع می‌کند، در حقیقت سینمای امریکا در خدمت جنگ و در خدمت امور مقدس است.

وی در بخشی از صحبت‌هایش با تاکید بر اینکه در کشور داستان‌های ملودرام زیادی داریم، اظهار کرد: وقتی کتاب «دا» را معرفی کردند و این اتفاق حداقل بعد از دو دهه از جنگ افتاد، دوستان اهل سینما آن را خواندند و خودشان می‌گفتند که ما نمی‌دانستیم چنین خبرهایی در جنگ بوده است،  به همین دلیل  ناآگاهی آثار انقلاب و دفاع مقدس در سینما دیده نمی‌شود.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: آدمی که دین ندارد، احساس مسئولیت هم ندارد. اگر سینمای ایران گام‌هایی را به سمت دین بردارد، مشکلات کم می شود. فضای حاکم بر سینمای ایران دوری گزیدن از دین است.

کوشکی با عنوان اینکه باید الگوسازی در سینمای ایران اتفاق بیفتد، بیان کرد: با توصیف دقیق واقعیت باید الگوسازی‌هایی کرد، همان طور که در سینمای دنیا قهرمان سازی می‌کنند،ما نیاز به الگو داریم، مانند معصومین و شهدا. سینمای ما در ساخت الگو ناقص بوده، چون باید آن‌ها را از واقعیت‌ها بدست آورد، اما سینمای ما از واقعیت دور بوده است.

وی در بخش دیگری تاکید کرد: درد سینمای ما فیلمنامه وهنرمندان بی دغدغه نیست، سینمای ایران از یک حقیقت مسلم به نام دین فرار می‌کند و فاصله می‌گیرد و تا زمانی‌که شرایط این طور باشد، هربار تقصیر را به گردن یک چیز می‌اندازیم.

استاد دانشگاه تهران در پایان با اشاره به برگزاری جشنواره فیلم عمار عنوان کرد: تفاوت جشنواره عمار با جشنواره فجر در دین است، دین برای آن‌ها مهم است و در همین شرایط اگر به بودجه آثار حاضر در این دو جشنواره نگاه کنیم، کاملا خنده دار است.