رسوایی سازمان منع سلاح‌های شیمیایی در پرونده سوریه

به گزارش حلقه وصل، پس از گذشت یک سال و ده ماه (آوریل ۲۰۱۸) از حمله ادعایی در شهر دوما واقع در حومه دمشق و جار و جنجال رسانه‌ای و سیاسی وسیع کشورهای غربی و عربی، سپس انتشار گزارش سازمان «منع سلاح‌های شیمیایی» (OPCW)، روزنامه دیلی میل انگلیس از رسوایی گسترده‌ای در تحریف واقعیت و جعل گزارش بازرسان این سازمان خبر داده است.

این روزنامه به اسناد جدیدی دست یافته است که نشان می‌دهد تغییرات زیادی در گزارش اولیه تحقیقات بازرسان سازمان بعمل آمده و در عین حال یک مسئول بلندپایه سازمان تلاش کرده تا اسنادی که بیگناهی دولت سوریه را ثابت می‌کند از بین برده یا مخفی کند.

دیلی میل نوشت که به گزارش اولیه و اصلی که تیم حقیقت‌یاب درباره حمله شیمیایی ادعایی در دوما نوشته، دست یافته است. گزارشی که سپس دستخوش تغییرات گسترده می‌شود و به شکل اساسی با نسخه اولیه تفاوت دارد.

در گزارش نهایی که سازمان منع سلاح‌های شیمیایی منتشر کرده آمده است که «اصول عقلانی» مبنی بر استفاده از گاز کلر در «دوما» وجود دارد، اما یکی از کارشناسان سازمان این ادعا را جعلی دانست و گفت: «فقط مقدار کمی از کلر را پیدا کردیم که در هر خانه‌ای یافت می‌شود».

در گزارش نهایی همچنین به حقایق کپسول‌های گاز کلر نیز سرپوش گذاشته شده و برای اولین بار شک و تردیدها در خصوص اینکه این کپسول‌ها از کجا به دوما آمده، بر انگیخته است. به گفته کارشناسان سازمان، میزان ضربه‌ای که به این کپسول‌ها وارد آمده نشان می‌دهد که آنها از هواپیما به سمت زمین پرتاب نشده‌اند. در یک مورد بازرسان، کپسول گاز کلر را بر روی تختخواب خانه‌ای پیدا کردند اما سقف خانه سالم بود!.

به نوشته دیلی میل، علاوه بر این، در پیش‌نویس تیم حقیقت‌یاب که به محل حمله شیمیایی اعزام شده بودند، آمده است که تصاویر قربانیان حمله ادعایی دوما ارتباطی با حمله شیمیایی گاز سارین ندارد. همچنین نمونه‌های برداشت شده از منطقه، وجود این گاز را تأیید نمی‌کند.

گزارش اولیه و اصلی همچنین در خصوص نشانه‌های برجا مانده بر روی قربانیان و ارتباط آن با گاز «سارین» تردید وارد می‌کند. کارشناسان سم‌شناسی در آلمان نیز وقتی مورد مشورت تیم حقیقت‌یاب قرار گرفتند؛ همین را گفتند؛ به طوری که دو گزینه بیشتر پیش رو باقی نمی‌ماند: ۱- قربانیان با یک عنصر شیمیایی خطرناک دیگر قربانی شده‌اند.۲- فوت این افراد ارتباطی با مواد شیمیایی ندارد و اصلا حمله شیمیایی صورت نگرفته است.

این روزنامه انگلیسی همچنین نوشته است که در گزارش اصلی، خواسته شده تا در خصوص برخی اتفاقات مشکوک که توجیح منطقی ندارند، تحقیق شود. یکی از بررسی‌ها را فردی به نام «ایان هندرسون» کارشناس خبره سازمان منع سلاح‌های شیمیایی در خصوص ادعای پرتاب کپسول‌های گاز از هواپیما انجام داده است.

در نهایت هندرسون در گزارش خود آورده است که پساز بررسی دقیق و مشورت با دیگر بازرسان، به این نتیجه رسیده است که احتمال بالایی مبنی بر اینکه این کپسول‌ها با دست به این مکان منتقل شده‌اند، وجود دارد و آنها از آسمان پرتاب نشده‌اند.

اما موردی که بیش از تمامی موارد بالا تعجب روزنامه انگلیسی را موجب شده، اقدامات یکی از مدیران سازمان منع سلاح‌های شیمیایی است. فردی که هویت اصلی او مشخص نیست اما میان کارمندان سازمان با نام  «وول دیمورت» شناخته می‌شود.

ماجرا از این قرار است که هندرسون از وول دیمورت می‌خواهد تا برای انتشار تحقیقات او تضمین دهد اما وقتی هندرسون متوجه می‌شود که قرار نیست تحقیقات او در گزارش نهایی درج شود. تصمیم‌ می‌گیرد که نسخه‌ای از گزارشش را در بایگانی قرار دهد اما «وول دیمورت» دستور می‌دهد که تمامی اسناد مرتبط با تحقیقات هندرسون نابود و از بایگانی حذف شود.

دی میل در ادامه می‌نویسد که تنها تحقیقات هندرسون نبود که از گزارش نهایی حذف شده است بلکه دلایل و اسناد دیگر موجود در گزارش بازرسان نیز در گزارش نهایی حذف شده و به جای آنها برداشت‌هایی از سخنان شاهدان عینی استفاده شده است.

علاوه بر این، این روزنامه به یک یادداشت داخلی درون سازمان منع سلاح‌های شیمیایی دست یافته که در آن ۲۰ کارشناس سازمان بابت عدم درج تحقیقاتشان در گزارش نهایی سازمان و همچنین تحریف اطلاعات و اسناد و دلایل ابراز نگرانی کرده‌اند.

یکی از این کارشناسان که نامی از خود نبرده در نامه‌ای به «فریناندو آریاس» مدیر سازمان منع سلاح‌های شیمیایی، از گزارش نهایی سازمان انتقاد کرده و گفته است که این گزارش هیچ تناسبی با یافته‌های بازرسان ندارد و باید با جمع‌آوری تمامی نتایج بازرسان در گزارش نهایی بازنگری شود.

او همچنین گفت که تنها چند هفته پس از اینکه وظیفه بررسی کپسول‌های شیمیایی را بر عهده گرفته، بدون هیچ گونه توضیحی از تیم حقیقت‌یاب کنار گذاشته شده است در حالی که او بسیار اصرار داشت تا تحقیقاتش را به پایان برساند.

روزنامه دیلی میل در ماه گذشته نیز در گزارشی افشا کرد که یکی از کارمندان سازمان منع سلاح‌های شیمیایی در ایمیلی فاش کرده است که تحقیقات تیم حقیقت‌یاب به اثبات انجام حمله شیمیایی منتهی نشده و حقایق در این خصوص به شکل عامدانه تحریف شده است.

«طارق حداد» روزنامه‌نگار نیوزویک ماه گذشته به دلیل اینکه این روزنامه حاضر به انتشار گزارشش در خصوص تحریف حقایق در دوما نشده بود، استعفا کرد.

دولت سوریه نیز بارها به جعلی و دور از واقعیت بودن گزارش سازمان منع سلاح‌های شیمیایی اشاره کرده است. «بسام الصباغ» نماینده دمشق در این سازمان نیز ماه گذشته خواستار تحقیقات در خصوص تحریف بعمل آمده در گزارش نهایی سازمان در خصوص دوما شد.

آمریکا و متحدانش پیش از این دو باره به بهانه استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه به اهدافی در این کشور حمله کرده‌اند.  اولین بار، فروردین ماه سال ۱۳۹۶ بود که آمریکا به بهانه حمله شیمیایی در «خان شیخون»، به پایگاه هوایی «الشعیرات» ارتش سوریه در در استان حمص حملات موشکی کرد. دومین حمله یک سال بعد از حمله اول و  در ۲۵ فروردین سال گذشته توسط سه کشور آمریکا، فرانسه و انگلیس انجام شد و آنها جمعا ۱۰۰ موشک به سوریه شلیک کردند. 

ادعاهای کشورهای غربی در حالی مطرح می‌شود که سوریه در سال ۲۰۱۳ در چارچوب توافقی میان آمریکا سلاح‌های شیمیایی خودش را  زیر نظارت سازمان منع سلاح‌های شیمیایی یا امحا کرده و یا به خارج از سوریه ارسال کرده است. مقام‌های سوری نیز بارها اعلام کرده‌اند که این کشور سلاح شیمیایی در اختیار ندارد.