اسلام‌زاده: «تنها میان طالبان» در راه بازار آمریکا/ فراستی: «شاهزاده روم» تکنیک قابل دفاع اما فیلمنامه به شدت ضعیف

سرویس حاشیه نگاری: چهاردهمین قسمت از دور تازه برنامه سینمایی «هفت» شب گذشته 2 بهمن ماه با حضور تورج منصوری، مدیر فیلمبرداری پرسابقه سینما روی آنتن شبکه سه سیما رفت.

بیگ بنگ دیجیتال

افخمی در بخش سرمقاله «هفت» درباره تورج منصوری گفت: او جزء نسل اول و قدیمی ترین فیلمسازها و فیلمبردارهای بعد ازانقلاب است که آن زمان نسل جدید فیلمبردارهای ایرانی را تشکیل می دادند. وی همان زمان نیز در نوع خود با شیوه های جدید فیلمبرداری و نورپردازی سرو کار داشت و به اصلاح سنت شکن بود. امروز نیز علی رغم آنکه برای خود پیشکسوتی شد، با تحول دیجیتال آشنا و همراه است و توانست خود را منطبق کند.

افخمی ادامه داد: امشب راجع به تحول دیجیتال صحبت می کنیم. دوره نگاتیو دیگر تمام شده است. ما می خواهیم به آن چیزی بپردازیم که تورج منصوری به آن بیگ بنگ دیجیتال می گوید.

در ادامه برنامه و در بخش «گزارش اقلیت» تورج منصوری، میهمان بهروز افخمی شد. وی درخصوص تحول دیجیتال گفت: تشکر از اینکه چنین فرصتی فراهم شد تا من این صحبت ها را بکنم و متاسف بودم که چرا کسی نمی خواهد درباره این بیگ بنگ دیجیتال صحبت کند. درواقع این تحول تازه شروع شده است و بشر به زودی تحت تاثیر آن قرار می گیرد. یک گیجی بشر را فراهم گرفته است و خود نمی داند چه رخ داده است. مثلا در غرب می بینیم به سمت ویژوال افکت رفته اند و جهت نگاه قالب های طراحی شده داستانی را به سمت ویژوال افکت کرده اند؛ چه به صورت انیمیشن سه بعدی و چه به صورت ترکیب ویژوال در صحنه های واقعی یا نیمه انیمیشن. چیزی که روزگاری در سینما گران بود و نمی توانستید به راحتی شخصی را از بک گراند جدا کنید و در صحنه ای دیگر جای دهید. اما امروز تمام این رویدادها را شما می توانید در پشت یک دوربین دیجیتال به سادگی انجام دهید.

تحول دیجیتال جلوتر از سینمای دنیا است

این فیلمبردار باسابقه افزود: فیلمسازی دنیا هنوز خود را برای موضوعی به نام سینمای دیجیتال آماده نکرده است و تحول دیجیتال جلوتر از سینمای دنیا است. سینمای ایران نیز به مراتب از دنیا بسیار عقب تر است و مسئولین ما با یک شوک روبرو شدند. در دنیا این اتفاق تدریجی اتفاق افتاد و این تجربه آرام آرام به نسل جدید منتقل شد. اما این تغییر در این بسیار یکباره و بدون هیچ فهم و تجربه ای بود.

تکنولوژی دیجیتال محدودیت ها را زوده است

وی ادامه داد: فیلمبردار وظیفه اش تصویرگرفتن فیلمنامه نیست. وظیفه فیلمبردار این است که آن سفیدی های میان متن فیلمنامه را نمایش دهد. در این صورت روح فیلمنامه را به نمایش کشیده نه شکل آن را. برخلاف تصور برخی امروزه ابزار دیجیتال به من امکانات بیشتر می دهد و محدودیت ها را زوده تا چند لایه به کارم اضافه کنم. مثل نقاشی که برای تکمیل نقاشی خود مدام به روی بوم لایه های رنگی جدید ایجاد می کند. اتفاقی که در نگاتیو ممکن نبود.

دوران نگاتیو تمام شده است

منصوری ادامه داد: باید بپذیریم که دوران نگاتیو تمام شده است و اگر کسی روی نکاتیو کار می کند برای موزه ها است و بسیار گران. باید بپذیریم این دنیای ما است و دنیا به عقب باز نمی گردد. باید با آن جلو رفت. نگاتیو دیگر تنها یک نوستالژی است.

این فیلمبردار در ادامه درخصوص سینمای جدید گفت: بشری که امروز همه چیز برای او راحت شده است ترجیح می دهد فیلم های سینما را در خانه ببیند، چون به دور از سرو صدا با لباس راحتی و نگرانی جای پارک و خرج کمتر فیلم می بیند. مشکلات فعلی سالن های سینمای ما را نیز تحمل نمی کند. اما یک احساس درونی به من می گوید سالن سینما نمی میرد و همین مناسبات فیلم دیدن جمعی در سالن سینما پا برجا می ماند. اگر بتوانیم فیلمی بسازیم که خصوصیت یک فیلم سینمایی را داشته باشد و مناسب تماشا در سینما باشد.

ما خود را موظف کرده ایم به مخاطب کوچک روشنفکر سینمایی پاسخ دهیم

در ادامه بهروز افخمی گفت: ما سیطره روشنفکرانه داریم که هنرمند را برای ساختن فیلمی پرمخاطب تحقیر و سرکوب می کند.

منصوری در پاسخ بیان داشت: برای آنکه ما خود را موظف کردیم به این مخاطب کوچک جواب بدهیم در حالی که مخاطب اصلی مردم هستند. ضمن اینکه در سال های اخیر چند مورد فیلم موفق داشته ایم. در دوران دیجیتال که داریم احساس بیگانگی با سینمای گذشته می کنیم، نیاز به این جنس آثار بیشتر است.

سینما در گذشته یک سفره حرمت دار بود

وی در ادامه گفت: سینما در گذشته یک سفره حرمت دار بود. مثل امروز نبود. برای سینما احترام قائل بودند و کسی مثلا به این بهانه که قراردادم به اتمام رسید، کار را نیمه رها نمی کرد و نمی رفت. من گاهی به دوستانم می گویم همه تلخی هایی که امروز افراد در حول و هوش خود احساس می کنند، مسائل کمی برای امثال من شکننده شده و کمی زودرنج شدیم و شاید بی جهت توقع احترام اضافی را داریم و روزگار برایمان تلخ می شود، باید از خودمان بپرسیم چرا سراغ سینما رفتیم و این شغل را اننتخاب کردیم؟ این یک جور عشق است. مشکل ما این است که از یک جایی به بعد حرفه ای شدیم و یادمان رفته که یک هیجان و عشقی ما را به این وادی کشانده و آن عشق بازی بود که نفس کشیدن در دنیای فیلمسازی را برایمان شیرین کرده بود.

افخمی در ادامه گفت: درگیر قمپزدرکردن های روشنفکرانه شده ایم. در صورتی که سینما را کودکان تشکیل داده اند و با حمایت هایشان سینما را زنده کرده اند. فیلم هایی که به جمعیت احترام می گذارند و از این گردهمایی یک جمع بزرگ در سینما استفاده می کنند.

این بود آن سینمایی که می خواستیم بسازیم؟

منصوری بیان داشت: همین شور کودکانه اگر باشد تماشاچی هم دلش برای سالن سینما تنگ می شود و امکان ندارد سینما را ترک کند. ممکن است در پیچ و تاب حوادث، گاهی به خانه اش پناه ببرد، اما در نهایت باز می گردد. گاهی باید از خود پرسید این بود آن جهانی که ما می خواستیم بسازیم؟ این بود آن سینمایی که می خواستیم بسازیم؟ خوب است یک لحظه بایستیم و به این وضعیت نگاهی کنیم. به این ترافیک، این شهر شلوغ، این خشونتی که دارد زیاد می شود، این عشق نورزیدن ها و... . این آنی نیست که ما نشانه گرفته بودیم. سینمایمان نیز همین طور.

در ادامه مسعود فراستی در میز نقد فیلم های خارجی با حضور حسین معززی نیا، منتقد سینما، به نقد و بررسی فیلم سینمایی «سیکاریو» (Sicario) به کارگردانی دنی ویلنو پرداخت.

در ادامه قسمت یازدهم مجموعه داستان مصور «عبود و آیرانوس» با موضوع سیاه نمایی پخش شد و درآن اشاراتی به روند تولید فیلم های سیاسی، ناامیدکننده، خیانت و ... سال های اخیر سینمای ایران شد.

به علامت حسن نیت آتش بس دادیم تا ایوبی به «هفت» بیاید

همچنین بهروز افخمی در حاشیه میز خبر «هفت» بیان داشت: ما به علامت حسن نیت اعلام آتش بس دادیم تا آقای ایوبی در هنگام پخش زنده برنامه در حین جشنواره فیلم فجر به برنامه بیایند و امیدواریم که بیایند.

«تنها میان طالبان» در راه بازار آمریکا

محسن اسلام زاده، کارگردان و سلیم غفوری، تهیه کننده مستند جنجالی «تنها میان طالبان» نیز از دیگر میهمانان «هفت» بودند. اسلام زاده در خصوص توزیع این مستند در آمریکا بیان داشت: یک شرکت اتریشی مشتری این فیلم است که اتفاقا پخش کننده فیلم «ارباب حلقه ها» بوده است و در حوزه مستند نیز فعال است. در حال مذاکره هستیم و امیدواریم بتوانیم در آمریکا عرضه کنیم.

وی افزود: اسم فیلم را از ابتدای فیلم انتخاب کردیم. از همان ابتدا که محدودیت های سفر سبب شد تا بنده تنها به میان طالبان بروم و در واقع این شد که من خود به روایت پرداختم.

فیلم پیش فرض های ما را درباره طالبان دچار خدشه می کند

سلیم غفوری در ادامه گفت: فیلم پیش فرض های ما را درباره طالبان دچار خدشه و تغییر می کند. چون ما بی واسطه به تماشای آنها می نشینیم، بدون آنکه به پای تحلیل و تفسیر تحلیل گران سیاسی بنشینیم. یکی از نکات جالب فیلم که با باروهای ما متضاد بود، تفسیر آنها از وهابیت بود. در صورتی که ما متصوریم طالبان و وهابیت در یک سمت و سو هستند، طالبان به ما گفتند آنکه تکفیر می کند وهابیون هستند و ما اهل تکفیر نیستیم! حتی اینها به زیارت قبور امامزادگان می روند و به شفاعت اعتقاد دارند.

کتاب «تنها میان طالبان» به زودی چاپ می شود

اسلام زاده در ادامه گفت: این سفر برای من یک سفر پر استرس بود. شش ماه قبل از سفر دست نوشته های محمدحسین جعفریان را خواندم و تصمیم گرفتم علاوه بر فیلمبرداری، خاطراتم را بنویسم و حالا ان شالله کتاب این سفر نیز چاپ خواهد شد. چون جنس سفر به گونه ای بود که نمی شد تمام احساس را با تصویر به نمایش کشید. نبود برق و بهداشت از بزرگترین سختی های سفر بود. بالاجبار باطری دوربین ها را با باطری ماشین شارژ می کردم. این سختی ها در کنار ترس دستگیری توسط آمریکایی ها بزرگتر بود.

کارگردان مستند «تنها میان طالبان» ادامه داد: برخی انتقاد می کنند چرا جنایات طالبان را به تصویر نکشیدی؟ پاسخ من این است: تلاش ما این بود که روایت تا جایی که می تواند بی واسطه باشد و خیلی در آن دخل و تصرف نکنیم. شاید این نقد آنها درست باشد و ما باید گاهی فلش بک می زدیم به گذشته و... .

کتاب «10 روز با داعش» نوشته یورگن تودنهوفر روزنامه‌نگار آلمانی، کتابی بود که در حین این گفتگو به مخاطبان معرفی شد.

قاسم خانی: کارگردانی ساده‌تر از آن بود که فکرش را می کردم

در ادامه گزارشی از پشت صحنه فیلم سینمایی «خوب، بد، جلف» اولین تجربه پیمان قاسم‌خانی در عرصه کارگردانی که این روزها در حال تصویربرداری است برای نخستین بار در «هفت» پخش شد. قاسم خانی در این گفتگو گفت: کارگردانی ساده تر از آن چیز بود که فکرش را می کردم و الحمدلله کار به خوبی پیش می رود.

سینماکلاسیک از دیگر بخش های «هفت» بود. افخمی در این بخش به تشریح یکی از سکانس های فیلم سینمایی «دیوانه وار» (Frantic - 1988) به کارگردانی رومن پولانسکی پرداخت.

فراستی: «شاهزاده روم» تکنیک قابل دفاع اما فیلمنامه به شدت ضعیف

بخش پایانی «هفت» میز نقد فیلم های ایرانی بود. مسعود فراستی در حضور هادی محمدیان، کارگردان «شاهزاده روم» به سراغ نقد و بررسی این انیمیشن پرفروش سینمایی رفت و آن را به لحاظ تکنیکی اثری قابل دفاع، اما به لحاظ فیلمنامه به شدت دارای ضعف خواند و گفت: ضعف در فیلمنامه به حدی زیاد است که فیلم را از کمر می اندازد.

دور تازه برنامه سینمایی هفت هر هفته جمعه شب ها با اجرا، سردبیری و تهیه کنندگی بهروز افخمی روی آنتن شبکه سه سیما می رود.