موج جدید آنفلوآنزا؛ مشابه سرماخوردگی اما مرگبار!

به گزارش حلقه وصل، همه چیز با چند عطسه و کمی سوزش گلو شروع می‌شود اما با گذشت یکی دو روز از شروع این علائم سوزش گلو هم به سراغتان می‌آید و کم‌کم کار به جایی می‌رسد که شب‌ها از سوزش تب خوابتان نمی‌برد یا اگر هم چند ساعتی پلک روی پلک بگذارید سرفه‌های شبانه و آب‌ریزش بینی نمی‌گذارد شب را به راحتی به صبح برسانید.

همین دردسرها باعث می‌شود تا کم کم به سراغ یخچال بروید و در بین داروهایی که از قبل پزشکان برایتان تجویز کرده‌اند به دنبال چند مسکن و آنتی‌بیوتیک بگردید، غافل از اینکه مصرف این داروها نه تنها تأثیری در درمان بیماریتان ندارد بلکه ممکن است عوارض آن را تشدید کند. شاید هم به درمان‌های خانگی اعتقاد بیشتری داشته باشید و برای رفع گلودردتان مصرف مایعات و خوردن سوپ را امتحان کنید که در این صورت گزینه بهتری را انتخاب کرده‌اید.

جالب است بدانید، این بیماری گریبان افراد مسن و کودکان و همچنین افرادی که به بیماری‌های زمینه‌ای مبتلا هستند را زودتر از بقیه می‌گیرد و به این راحتی هم نمی‌شود از شر آن خلاص شد.

شاید تا لحظه‌ای که با دردسرهای این بیماری مواجه نشده‌اید و پایتان به مطب پزشک یا بیمارستان نرسیده، ندانید که شروع تمام این گرفتاری‌ها از یک دست و روبوسی ساده با فرد مبتلا به «آنفلوآنزا» بوده است و همین بی‌توجهی به نکات بهداشتی باعث شده تا چند روزی در بیمارستان بستری شوید!

*شروع موج آنفلوآنزا در کشور

چند روزی است خبر همه‌گیر شدن ویروس آنفلوآنزا در کشور در رسانه‌های مختلف دست به دست می‌شود؛ بیماری تنفسی که ریه‌ها، بینی، و گلو را درگیر کرده و با علائمی مانند سرفه، بدن درد و گلودرد، خود را نشان می‌دهد.

چند روز قبل محمدمهدی گویا رئیس مرکز بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت از آغاز موج شیوع آنفلوآنزا در کشور خبر داد و گفت: تاکنون 15 نفر بر اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند، امسال نسبت به سال گذشته ویروس آنفلوآنزا با شدت بیشتری فعال است.

وی گفت: عمده فوتی‌ها دارای بیماری زمینه‌ای بوده و یا سن بالایی داشته‌اند. هفته گذشته ۳۹۱۵ نفر انواع مختلف بیماری تنفسی گزارش شد که ۳۴۲ مورد آن آنفلوآنزا بود، از این تعداد ۱۵ نفر فوت کردند که بیشترین تعداد فوتی‌ها از استان‌های تهران، مازندران و آذربایجان شرقی بوده است.

به گفته گویا، موج آنفلوآنزا در سال جاری نسبت به سال گذشته سه هفته زودتر آغاز شده است، ویروس آنفلوآنزا امسال دو با نوع H۱N۱ و H۳ N۲ شیوع یافته است که طبق بررسی‌ها نوع H۱N۱ گسترش بیشتری داشته و قدرت آن نیز نسبت به نوع دیگر قوی‌تر است.

وی افزود: نکته‌ قابل توجه این است که این نوع از ویروس آنفلوآنزا هیچ ارتباطی با آنفلوآنزای پرندگان ندارد و هر سال در موعد مقرری این آنفلوآنزا در جهان سرازیر می‌شود که با توجه به شروع زودتر گستره آن در سال جاری پیش‌بینی می‌کنیم فعالیت این ویروس نسبت به سالیان گذشته به بالاترین حد خود برسد تا جایی که ظرف هفته گذشته ویروس آنفلوآنزا در استان‌های گلستان و مازندران نسبت به سایر استان‌ها فعالیت بسیار زیادی داشته است.

*چند نوع آنفلوآنزا داریم؟

این بیماری به واسطه یک عفونت ویروسی شکل می‌گیرد؛ آنفلوآنزا یک بیماری بسیار واگیردار است و از طریق قطرات ریز مایع بدن که می‌توانند در نتیجه سرفه، عطسه یا صحبت در هوا پراکنده شوند قابل انتقال است. همچنین، فرد مبتلا به آنفلوآنزا می‌تواند بیماری خود را از طریق تماس فیزیکی، مانند دست دادن، به دیگران منتقل کند.

طبق گفته کارشناسان، این بیماری به چهار نوع A، B، C و D تقسیم‌بندی می‌شود؛ آنفلوآنزای A و آنفلوآنزای B در هر زمستان موجب همه‌گیری این بیماری در نقاط مختلف جهان می‌شوند. آنفلوآنزای نوع C معمولا خفیف تر از انواع A و B است و به راحتی پخش نمی‌شود. نوع D آنفلوآنزا بیشتر احشام و نه انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

لازم است بدانیم، برخی سویه‌های ویروس آنفلوآنزا A، مانند ویروس H5N1 یا آنفلوآنزای پرندگان، گاهی اوقات انسان‌ها را نیز آلوده کرده و موجب بیماری جدی می‌شوند. کارشناسان به دقت این سویه‌ها را زیر نظر داشته و تلاش می‌کنند چگونگی تغییر آنها و این که چگونه ممکن است بر مردم تاثیرگذار باشند را پیش‌بینی کنند.

*علائم بیماری چیست؟

اغلب افراد مبتلا به آنفلوآنزا علائمی مانند تب، درد گلو، سرفه، آب ریزش بینی و ... را تجربه می‌کنند، عوارضی که برای رهایی از آنها باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کرد.

مسعود مردانی عضو کمیته کشوری آنفلوآنزا، درباره آخرین وضعیت آنفلوآنزا در کشور، ‌گفت: همچنان بیشترین ویروس در گردش آنفلوآنزا H۱N۱ است که در مواردی با تابلو حاد و شدید بالینی بروز پیدا کرده و حتی متأسفانه در مواردی منجر به مرگ شده است.

عضو کمیته کشوری آنفلوآنزا با اشاره به برخی علائم آنفلوآنزا، گفت: اگر مردم علائمی چون آبریزش بینی، تب، بدن‌درد و... دارند، از رفتن به محل کار و یا فرستادن کودک دارای این علائم به مدرسه، به مدت دو تا سه روز جدا خودداری کنند، دست ندهند، روبوسی نکنند، اگر آبریزش بینی دارند از دستمال کاغذی یکبار مصرف استفاده کنند و بلافاصه دست‌شان را با آب و صابون بشویند. باید توجه کرد که شست‌وشوی مکرر دست‌ها منجر به قطع زنجیره عفونت‌های ویروسی می‌شود.

*تزریق کدام داروها ممنوع است؟

مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان آنفلوآنزا نه تنها کمکی به درمان این بیماری نمی‌کند بلکه ممکن است عوارض آن را تشدید کند.

مردانی در پاسخ به سوالی درباره تزریق دگزامتازون در افراد مبتلا به آنفلوآنزا، تاکید کرد: تزریق دگزامتازون در موارد ابتلا به آنفلوآنزا اصلا توصیه نمی‌شود؛ چراکه دگزامتازون نوعی کورتون تزریقی است و هرچند که علائم التهاب را کاهش می‌دهد، اما ممکن است باعث کاهش قوای سیستم ایمنی فرد شود و وضعیت آنفلوآنزا را در بیمار وخیم‌تر کند. بنابراین توصیه می‌کنیم که افراد مبتلا به آنفلوآنزا حاد به هیچ عنوان به تزریق دگزا به‌ویژه به صورت خودسرانه اقدام نکنند.

به گفته گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت مصرف آنتی بیوتیک برای بیماران مبتلا به بیماری آنفلوآنزا منطقی نیست. این بیماری یک عفونت ویروسی است که با استفاده از استامینوفن‌های ساده، مایعات گرم و استراحت در خانه بهبود پیدا می‌کند. در این زمینه علاوه بر نهی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها مصرف داروهای کورتون‌دار نیز در طول دوره بیماری توصیه نمی‌شود.

*آنفلوآنزا چگونه منتقل می‌شود؟

تشخیص سرما خوردگی از آنفلوآنزا کار ساده‌ای نیست، اما انتقال آنفلوآنزا بسیار سریع‌تر از سرماخوردگی رخ می‌دهد و تنها با یک دست دادن ساده این ویروس به فرد دیگری انتقال پیدا می‌کند.

حسین عرفانی رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت درخصوص این بیماری گفت: هیچ متخصصی نمی‌تواند سرماخوردگی و آنفلوآنزای خفیف را تشخیص دهد و باید از طریق آزمایش ترشحات گلو صورت بگیرد.

رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، با عنوان این مطلب که ویروس آنفلوآنزا شدیدا مسری است، گفت: پایه اصلی کنترل این بیماری، شست‌وشوی دست‌هاست. گفته می شود که حداقل ظرف ۳۰ دقیقه این ویروس از طریق دست‌های آلوده می‌تواند به فرد دیگری منتقل شود.

وی افزود: آنفلوآنزا در تمام طول سال اتفاق می‌افتد، اما در فصول سرد سال شرایط انتقال ویروس بیشتر فراهم می‌شود که با رعایت بهداشت فردی و عمومی، می توان از انتقال این بیماری جلوگیری کرد. اگر ما رفتارهای تنفسی خودمان را در جامعه کنترل کنیم، شیوع آنفلوآنزا در کشور اتفاق نمی‌افتد.

*تزریق واکسن چقدر موثر است؟

به این نکته توجه کنید که تزریق واکسن آنفلوآنزا برای همه افراد جامعه توصیه نمی‌شود اما گروه‌های حساس مانند زنان باردار، کودکان و افراد مسن نباید از تزریق این واکسن غافل شوند.

مسعود مردانی متخصص بیماری‌های عفونی با بیان اینکه ویروس آنفلوآنزا در هر فصل با یک پوشش جدید ظاهر می‌شود، گفت: واکسن آنفلوآنزا حاوی فرم غیر فعال شده‌ ویروس است و پس از تزریق بدن را مجبور به ساخت آنتی‌بادی‌هایی می‌کند که در برابر برخوردهای بعدی با ویروس توان مقابله با آن را داشته باشد.

این متخصص بیماری‌های عفونی ادامه داد: تزریق واکسن آنفلوآنزا ممکن است در برخی از افراد موجب عوارض جانبی مانند سردرد، تعریق، درد عضلات، درد مفاصل، تب، ضعف، خستگی شده و یا سرخی و ورم در محل تزریق ایجاد کند که این عوارض معمولا طی یک تا دو روز بدون درمان برطرف می‌شود.

مردانی تصریح کرد: همه افراد به ویژه افراد بالای ۶۵ سال و کودکان ۳ تا ۱۲ سال مجاز به دریافت واکسن آنفلوآنزا هستند و کسانی که بیماری‌هایی مانند پرفشاری خون، دیابت و به نوعی با داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی سروکار دارند و زنان باردار بهتر است این واکسن را تزریق کنند.

به گفته این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی این واکسن از ابتلا به آنفلوآنزا جلوگیری می‌ کند، اما تأثیر چندانی بر مرگ و میر ناشی از این بیماری ندارد.

*19 فوتی در کشور

آمارهای منتشر شده از سوی مسؤولان وزارت بهداشت نشان می‌دهد متاسفانه تعداد فوتی‌های ناشی از این بیماری افزایش یافته است؛ بیماری که می‌توان آن را با رعایت نکات بهداشتی و مراجعه به موقع به پزشک کنترل کرد.

علیرضا رئیسی درباره آخرین وضعیت بروز و درمان آنفلوآنزا در کشور، گفت: طبق آخرین گزارشی که به دست ما رسیده، طی یک هفته از دوم تا هشتم آبان ماه، ۲۷۳ نفر به دلیل ابتلا به آنفلوآنزا در بیمارستان بستری شده اند.

همچنین ۱۳۰۰ نفر به دلیل بیماری‌های تنفسی به مراکز بستری و سرپایی مراجعه کرده اند. متاسفانه طی این یک هفته ۱۹ نفر به دلیل ابتلا به آنفلوآنزا فوت شده‌اند که البته همه افراد فوتی یا بستری شده، مبتلا به بیماری زمینه‌ای اعم از بیماری‌های تنفسی، قلبی، سرطان و... بوده‌اند.

*آنفلوآنزا چگونه درمان می‌شود؟

بر اساس اظهارات متخصصان دوره درمان این بیماری حدود 4 الی 10 روز طول می‌کشد که استراحت مطلق، مصرف سبزی‌ها، استفاده از مکمل‌های ویتامین C و مایعات گرم می‌تواند کمک زیادی به درمان این بیماری کند اما در مواقع تشدید این بیماری لازم است بیمار به پزشک مراجعه کرده و دارو مصرف کند. این نکته را نیز باید توجه داشت که هرچند موج این بیماری در کشور آغاز شده اما با کمبود داروی این بیماری مواجه نیستیم.

معاون وزیر بهداشت، درباره وضعیت تأمین داروی آنفلوآنزا نیز گفت: از نظر تأمین دارو هیچ مشکلی در سطح کشور نداریم. در عین حال چهارشنبه هفته گذشته دستوری را به سراسر کشور صادر کردم مبنی بر اینکه حتی بیمارستان های خصوصی که بیمار مبتلا به آنفلوآنزا دارند، با معاونت‌های بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی ارتباط گرفته و دارو در اختیارشان قرار گیرد. یعنی علاوه بر توزیع دارو در بیمارستان‌های دولتی، در این بیمارستان‌های خصوصی هم دارو توزیع می‌کنیم.

معاون وزیر بهداشت با تأکید بر لزوم پیشگیری و رعایت بهداشت گفت: افراد مبتلا از دست دادن، روبوسی کردن و حضور در جمع بپرهیزند. همچنین شست‌وشوی مداوم دست‌ها بسیار مورد تأکید است.

رئیسی گفت: این موج حدود دو هفته دیگر ادامه می‌یابد و  ممکن است طی این مدت شدیدتر هم شود، اما بعد از دو هفته فروکش خواهد کرد.

*وزارت بهداشت غافلگیر شد؟

برخی از کارشناسان معتقدند وزارت بهداشت با شیوع ناگهانی این بیماری در کشور غافلگیر شد اما مسؤولان وزارت بهداشت اعلام می‌کنند برای مقابله با این بیماری از آمادگی کامل برخوردارند.

گویا رئیس مرکز بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت درخصوص علت شیوع این بیماری به صورت ناگهانی، گفت: موج شیوع آنفلوآنزا تنها منحصر به ایران نیست و شیوع این بیماری در برخی از کشورهای اروپایی نیز مشاهده می‌شود.

وی با بیان اینکه موج این بیماری چند هفته زودتر از موعد به کشور وارد شده است، گفت: وزارت بهداشت برای مقابله با این بیماری از آمادگی کافی برخوردار بوده و در همین راستا چندی پیش اقدام به تأمین واکسن و داروی مورد نیاز برای بیماران کرده اما طبیعی است که با شیوع این موج بیماری و افزایش تقاضا برای واکسن در برخی مراکز مشکلاتی ایجاد شود که خوشبختانه در حال حاضر با هیچگونه کمبود دارویی مواجه نیستیم.

نباید به سادگی از کنار توصیه‌های کارشناسان برای پیشگیری و درمان بیماری آنفلوآنزا گذر کرد، این بیماری بر خلاف باور عمومی تنها یک سرماخوردگی ساده نیست و می‌توان از آن به عنوان مرگ خاموش یاد کرد؛ برای پیشگیری از این بیماری باید دست­‌های خود را در طول روز چندین بار با آب و صابون شست، از تماس دست­‌های آلوده با چشم، دهان و بینی خودداری کرد، در مواجهه با بیماران و افراد مبتلا از ماسک استفاده و سعی کرد فاصله حداقل یک متری را از این بیماران حفظ کرد.