نه فشار و تحریم جواب می‌دهد، نه جنگ نظامی/ ترامپ باید با برجام به جنگ جمهوری اسلامی برود +عکس و فیلم

سرویس جهان حلقه وصل - دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، سال ۲۰۱۹ میلادی را با برگزاری نشستی با اعضای کابینه‌اش کاملاً طوفانی آغاز کرد. وی در این نشست جملاتی گفت که بار دیگر کارشناسان و سیاستمداران و حتی نزدیکان او را به یک اندازه شوکه کرد. بخشی از صحبت‌های ترامپ در این جلسه درباره ایران بود. رئیس‌جمهور آمریکا با تکرار این ادعا که تحریم‌های دولتش علیه جمهوری اسلامی کارساز بوده است، بار دیگر به مسئله مذاکرات مجدد و امضای یک توافق جدید با ایران اشاره کرد. وی گفت: «من به شدت علاقه‌مندم که با ایرانی‌ها مذاکره کنم. آن‌ها هنوز آماده نیستند، من فکر نمی‌کنم آماده باشند؛ اما آماده [و تسلیم] خواهند شد [۱] .» این در حالی است که اگرچه برخی کارشناسان و سیاستمداران تندرو و ایران‌ستیز در آمریکا هم‌چنان معتقدند تحریم و فشار اقتصادی می‌تواند جمهوری اسلامی را تسلیم کند، اما اکثر صاحب‌نظران در این کشور سیاست‌های ضدایرانی ترامپ را نه تنها بی‌فایده، بلکه دلیل اصلی انزوای واشینگتن در جامعه جهانی دانسته‌اند.

موضوع سوریه نیز یکی دیگر از مهم‌ترین موضوعات صحبت‌های رئیس‌جمهور آمریکا در نشست با کابینه‌اش بود. ترامپ در این بخش از صحبت‌هایش نه تنها مقابل انتقادهای گسترده علیه تصمیمش برای خروج از سوریه پا پس نکشید، بلکه از این تصمیم خود کاملاً دفاع کرد. ترامپ ضمن انداختن تقصیر شکست آمریکا در سوریه به گردن باراک اوباما، رئیس‌جمهور قبلی، به یکی از دلایل عقب‌نشینی نیروهایش از این کشور جنگ‌زده نیز اشاره کرد: فقیر بودن سوریه. فرمانده کل قوای آمریکا صراحتاً گفت که با نگاه کردن به سوریه، فقط «ماسه و مرگ» می‌بیند و نه یک «ثروت هنگفت» و بنابراین دلیلی ندارد نیروهای تحت امرش را تا ابد در سوریه نگه دارد. ترامپ با این صحبت‌هایش نه تنها تمام ادعاهای حقوق بشری و دموکراتیک کشورش را بر باد داد، بلکه بار دیگر ثابت کرد پس از دو سال ریاست‌جمهوری بر آمریکا، هم‌چنان همان تاجر و معامله‌گر قبلی است و تبدیل به یک سیاستمدار نشده است، که البته الزاماً خبر بدی نیست.

ترامپ بارها درباره مذاکره و توافق با ایران صحبت کرده و ظاهراً معتقد است می‌تواند با مقامات جمهوری اسلامی پشت میز بنشیند و یک توافق «بهتر و بزرگ‌تر» را با آن‌ها امضا کند. این توافق از نظر ترامپ شامل مسائل هسته‌ای، موشکی، منطقه‌ای، حقوق بشری، و غیره می‌شود. مایک پمپئو، وزیر خارجه ترامپ، امتیازات مدنظر دولت آمریکا در این توافق را بهتر از هر کس دیگری در ۱۲ نکته خلاصه کرده است (جزئیات بیش‌تر). ۱۲ خواسته‌ای که کارشناسان آمریکایی معتقدند ایرانی‌ها هرگز تن به آن‌ها نخواهند داد. با این وجود، رئیس‌جمهور آمریکا در صحبت‌های اخیر خود بار دیگر نشان داد هم‌چنان امیدوار است که با ابزار تحریم بتواند به خواسته‌های خود مقابل ایران دست پیدا کند. مجله آمریکایی «فارن‌پالسی» پیش از این در گزارشی با عنوان «ایران‌ستیزها ممکن است یک وضعیت بد را بدتر کنند [۲] » به قلم «اریک برور» کارشناس اندیشکده «مرکز امنیت نوین آمریکا»، و «آرین طباطبایی» کارشناس اندیشکده «رَند»، به سراغ همین توهم ترامپ رفته است.

لازم به ذکر است که حلقه وصل صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی این گزارش را منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش لزوماً مورد تأیید حلقه وصل نیست.

فشار و تحریم مقابل ایران جواب نمی‌دهد

فارن‌پالسی در ابتدای گزارش خود می‌نویسد:

برور و طباطبایی خاطرنشان می‌کنند:

«مارک دوبوویتز» مدیر اندیشکده «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» و از ایران‌ستیزترین صاحب‌نظران در آمریکاست

جنگ‌طلب‌ها و ایران‌ستیزها آستین بالا زده‌اند

نویسندگان گزارش در بیان نقاط ضعف رویکرد تحریم و فشار علیه ایران و نواقص استدلال‌های حامیان این رویکرد توضیح می‌دهند:

در ادامه این گزارش می‌خوانیم:

‌

از پاره کردن تا ریشه‌کن کردن برجام

فارن‌پالسی در نقد دیدگاه‌های ایران‌هراسان اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها تصریح می‌کند:

گزارش، درباره تلاش‌های کارشناسان ایران‌ستیز بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها برای ریشه‌کن کردن توافق هسته‌ای با ایران نیز یادآور می‌شود:

آمریکا بدون حضور در برجام هم از توافق هسته‌ای سود می‌برد

نویسندگان گزارش مجله فارن‌پالسی ادعا می‌کنند:

برور و طباطبایی در ادامه می‌نویسند:

برخی از منتقدان هم از دولت ترامپ خواسته‌اند تا بر طرف‌های باقی‌مانده در توافق هسته‌ای فشار بیاورد تا بازطراحی رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (پروژه‌ای که هدف آن کاهش قابل‌توجه مقدار پلوتونیوم تولیدشده توسط این رآکتور است) و تأسیسات زیرزمینی فردو (سایتی که زمانی برای غنی‌سازی اورانیوم مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما اکنون در حال تغییر کاربری به منظور کاهش نگرانی‌های اشاعه‌ای است) را متوقف کنند. گلدبرگ و ناگل نیز تلاش کرده‌اند نشان دهند که دولت ترامپ باید از «تمام اختیارات قانونی خود برای قطع حمایت‌های بین‌المللی از زیرساخت‌های تسلیحات هسته‌ای ایران» استفاده کند. این در حالی است که [دخالت‌ها و] حمایت‌های بین‌المللی، دقیقاً همان عامل کلیدی‌ای است که کمک می‌کند استفاده از تأسیسات هسته‌ای ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای دشوارتر شود. اگر شرکای جهانی آمریکا از این پروژه‌ها خارج شوند و آن‌ها را ناتمام بگذارند، ایران نه تنها دل‌سرد نمی‌شود، بلکه انگیزه بیش‌تری برای بازگرداندن این تأسیسات به کاربری‌های پیش از توافق خواهد داشت، که منجر به افزایش خطرات اشاعه‌ای می‌شود.

هم‌چنان همه گزینه‌ها روی میز است

کارشناسان اندیشکده‌های مرکز امنیت نوین آمریکا و رَند، درباره پیشنهاد گزینه نظامی توسط ایران‌ستیزان در آمریکا نیز تصریح می‌کنند:

نویسندگان فارن‌پالسی ادامه می‌دهند:

در طرف مقابل، هرگونه حمله آمریکا در واکنش به اقدام جمهوری اسلامی به افزایش جزئی در تعداد سانتریفیوژها، یا ذخیره مواد هسته‌ای غنی‌شده به میزانی بیش از میزان مجاز در چارچوب توافق هسته‌ای (اقداماتی که به احتمال قریب به یقین، مخابره پیام‌های سیاسی توسط ایران خواهد بود و نه شتاب این کشور به سوی بمب هسته‌ای) ممکن است موجب بروز یک جنگ منطقه‌ای شود و آمریکا را بیش از پیش منزوی کند. همین محاسبات [مبنی بر توسل به نیروی نظامی در صورت شکست سایر گزینه‌ها] است که احتمالاً عمیق‌ترین (و خطرناک‌ترین) نقطه‌ضعف رویکرد فشار کور و حداکثری است: تمایل به تکیه بر نیروی نظامی برای دست‌یابی به هدفی که پیش‌تر با استفاده از ابزار صلح‌آمیز به دست آمده بود.

ترامپ باید به وسیله برجام با ایران بجنگند

نشریه فارن‌پالسی در انتهای گزارش خود، بار دیگر تأکید می‌کند که راه مقابله با جمهوری اسلامی از طریق تشدید فشار بر این کشور نیست، چراکه این روش جواب نمی‌دهد:

روی هم رفته، رویکرد فشار به آمریکا کمک نخواهد کرد تا ایران را مجبور به عقب‌نشینی در برنامه هسته‌ایش کند. به‌عکس، این رویکرد احتمال بسیار بیش‌تری دارد که زمینه توسعه برنامه هسته‌ای ایران را فراهم، آمریکا را از مهم‌ترین متحدان خود جدا، و نهایتاً خطر بروز درگیری [نظامی با ایران] را بیش‌تر کند. آن‌هایی که امیدوارند شاهد مرگ توافق هسته‌ای باشند، در حمایت از رویکرد فشار علیه تهران عملاً دارند توصیه‌هایی را ارائه می‌دهند که به نظر می‌رسد در تناقض با اهدافشان مبنی بر جلوگیری از دست‌یابی ایران به سلاح هسته‌ای باشد. کاخ سفید باید به جای اتخاذ این رویکرد، این واقعیت را بپذیرد که اگرچه ممکن است محدودیت‌های وضع‌شده علیه برنامه هسته‌ای ایران در چارچوب توافق هسته‌ای، از دیدگاه دولت ترامپ کافی نباشد، اما این محدودیت‌ها برای آمریکا زمان می‌خرند تا واشینگتن بتواند کمپین فشاری را ایجاد کند [و طرح مقابله‌ای را علیه ایران بچیند] که ارزش عملیاتی کردن را داشته باشد.

نویسندگان گزارش، مقاله خود را با توصیه به ترامپ برای استفاده از برجام به عنوان ابزار و اهرمی برای فشار به ایران، این‌گونه به پایان می‌رسانند:

اکنون که ترامپ به وعده انتخاباتی خود مبنی بر خروج از توافق هسته‌ای جامه عمل پوشانده است، دیگر عملاً هزینه‌ای برایش نخواهد داشت اگر به طرف‌های باقی‌مانده در این توافق اجازه بدهد تا اجرای آن را ادامه دهند. آمریکا در راستای رفع نقاط ضعف برجام، می‌تواند اقدامات دیگری را با هدف حفظ فشار علیه ایران انجام بدهد؛ مثلاً اشتراک اطلاعات با متحدان اروپایی درباره آن دسته از فعالیت‌های ایران که به نظر می‌رسد متناقض با برجام هستند. واشینگتن هم‌چنین باید از این زمان [خریده‌شده به موجب توافق هسته‌ای] برای ایجاد گزینه‌های واقع‌بینانه و معتبری، غیر از جنگ، استفاده کند تا به کمک آن‌ها مانع از تنش‌آفرینی‌های ایران شود؛ تحرکاتی که اگرچه مشکل‌آفرین و ناخوشایند هستند، اما [برای امنیت آمریکا] وخیم نیستند.