به گزارش حلقه وصل، قانون عوارض خروج در سال 1364 در مجلس شورای اسلامی مصوب شد. آن زمان جمعیتی که از پرداخت این عوارض معاف بودند، دامنه گسترده‌تری داشت اما به تدریج گروه‌هایی از این دایره خارج شدند و طیف معاف‌شده‌ها نیز کوچک‌تر شد.
براساس آخرین قانون تصویب شده در سال 1397، در بخش درآمدی جزء 1 بند «د» تبصره 11 قانون بودجه سال 1398، افرادی که از پرداخت مالیات عوارض خروج معاف شده‌اند، شامل این گروه‌ها می‌شوند:
1. خدمه وسایل نقلیه عمومی سفرهای زمینی، دریایی و خطوط پروازی که در حین مأموریت یا انجام وظایف شغلی باید از مرز گذر کنند.
2. دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج از کشور که مجوز تحصیل مرتبط داشته باشند.
با توجه به این‌که بیشتر این دانشجویان در بین تحصیل بارها به کشور بازمی‌گردند قوانین موجود متذکر شده است که فاصله خروج دوم باید بیش از 3 ماه باشد در غیر این صورت مشمول معافیت نخواهند بود.
در قانون مصوب سال 1364 نیز صراحتا اعلام شده: معافیت از پرداخت عوارض، آن دسته از دانشجویانی که وضعیت تحصیلی آن‌ها منطبق با ضوابط وزارت فرهنگ و آموزش عالی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) نیست، شامل نمی‌شود. در مصوبات اخیر اشاره‌ای به اصلاح این بند و یا تغییر قانون آن نشده است.
3. بیمارانی که با مجوز شورای پزشکی برای درمان به خارج از کشور اعزام می‌شوند.
در قانون مصوب سال 1364 عنوان شده بود که به همراه بیمار (حداکثر یک نفر) به ترتیب به میزان60% و 40% مبالغ عوارض خروج در ماده واحده و تبصره (1) آن تخفیف داده می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد در مصوبات تازه در بحث معافیت پرداخت عوارض خروج، هیچ اشاره‌ای به اعمال تخفیف به همراه بیمار نشده و مشخص نیست همراه بیمار همچنان مشمول این معافیت است یا خیر.
4. جانبازان انقلاب اسلامی که برای معالجه به کشورهای دیگر اعزام می‌شوند.
5. ایرانی‌های مقیم خارج از کشور که دارای گذرنامه شغلی از وزارت کار و امور اجتماعی هستند.
6. دارندگان گذرنامه سیاسی و خدمت.
7. نمایندگان مجلس از سال 1397 زائران اربعین حسینی را که به صورت «زمینی» در تاریخ مشخص شده‌ای به خروج از کشور اقدام کردند نیز از پرداخت عوارض معاف کره‌اند.
مرزنشینان و ایرانیان مقیم سواحل و جزایر خلیج فارس طبق قانون مصوب سال 1364 مجلس می‌توانستند بدون پرداخت عوارض خروج با پروانه گذر به خارج از کشور رفت و آمد کنند اما در لایحه بودجه سال 1397 این قانون اصلاح شد.
بر اساس مصوبه مجلسعوارض خروج از کشور برای زائران عتبات و مرزنشینان برای یک بار در طول سال بر اساس قانون بودجه سال 96 اخذ می‌شود. در جز (1) بند (د) تبصره (11) آمده است: «در سال 1398، عوارض خروج از کشور برای زائران عتبات و مرزنشینان برای یکبار در طول سال براساس قانون بودجه سال 1396 کل کشور مصوب 24/12/1395 با اصلاحات و الحاقات بعدی آن أخذ می‌شود. »
متن این مصوبه در تعریف مرزنشینی آورده است: «افراد مرزنشین به کسانی اطلاق می‌شود که ساکن در روستاها و شهرهای مرزی هستند، بررسی و تأیید این موضوع با فرمانداران شهرستان‌های مرزی است. »
هزینه عوارض خروج از کشور برای سفر زیارتی زمینی در سال 96، 12,500 تومان و برای سفر زیارتی هوایی 37,500 تومان بود. همچنین عوارض خروج از کشور در سال 96 برای سفرهای هوایی 75 هزار تومان و برای سفرهای زمینی و دریایی 25 هزار تومان بود.
عین الله شریف پور نماینده ماکو، همچنین امام جمعه این شهر نسبت به حذف معافیت مرزنشسنان از عوارض خروج بارها معترض شده و تذکر داده‌اند: بر اساس بند "د" تبصره 11 قانون بودجه سال 98 دستور دهید آیین نامه اجرایی عوارض خروج از کشور برای مرزنشینان تدوین شود. به نظر می‌رسد پس از اصلاح مصوبه مالیات عوارض خروج برای مرزنشینان، اجرای آن با تعلیق همراه شده است.
عوارض خروج از کشور در سال 97 طبق نظر دولت، سه برابر شد و به مبلغ 220 هزار تومان برای نخستین سفر خارجی در سال افزایش یافت. این مبلغ برای سفرهای دوم و سوم به میزان 50 و 100 درصد افزایش می‌رسد و به عدد 330 و 440 هزار تومان می‌رسد. پس از آن تا پایان سال هر سفر دیگری انجام شود مسافر باید همچنان مبلغ 440 هزار تومان را پرداخت کند.
این افرایش پلکانی در لایحه عوارض خروج از کشور سال 98 فقط شامل سفرهای هوایی خارج از کشور و سفر هوایی به حج و عتبات می‌شود و شامل سفرهای «زمینی زیارتی» نشده است.
درحال حاضر کودکان خردسال نیز دارای معافیت نبوده و پرداخت هزینه عوارض باید برای آن‌ها انجام شود. این درحالی است که در مصوبه سال 1364 اطفال تا سن هفت‌سالگی تمام. از پرداخت عوارض معاف شده بودند.
