بهترین فیلم و سریال دفاع مقدس از نظر ۳۰ سینماگر و منتقد +جدول

حلقه وصل: به مناسبت هفته دفاع مقدس، «صبح نو» در گزارشی به نظرات ۳۰ سینماگر، منتقد و فعال فرهنگی درباره بهترین فیلم و سریال دفاع‌مقدس در ۴۰ سال گذشته پرداخته است و در جدولی که در ادامه این گزارش آمده است، نظر این سینماگران و منتقدان را به تفکیک بهترین فیلم سینمایی و بهترین سریال دفاع مقدس جویا شده است. این گزارش در ادامه آمده است:

بیش از ۴۰ فیلم جدی در ژانر دفاع‌مقدس ساخته شده است. در حوزه سریال‌سازی، به‌سختی ۲۰ مجموعه در‌این‌زمینه وجود دارد که بتوان آن‌ها را به‌یاد آورد. هرچند برای تصویری‌کردن یکی از مهم‌ترین حوادث تاریخ معاصر جهان این تعداد فیلم و سریال حجم درخور‌توجهی نیست، باتوجه‌به سختی‌های تولیدی دراین‌زمینه، باید وجود همین‌ها را هم غنیمت شمارد و از سازندگان‌شان قدردانی کرد.

برخی از فیلم‌سازان نسل اول سینمای پس از انقلاب که بعدها جزو مهم‌ترین سینماگران ایرانی شناخته شدند، کارشان را با فیلم‌سازی در ژانر دفاع‌مقدس شروع کردند. از شاخص‌ترین این کارگردانان می‌توان به آقایان ابراهیم حاتمی‌کیا، احمدرضا درویش و مرحوم رسول ملاقلی‌پور اشاره کرد. این فیلم‌سازان در همان ایام جنگ تحمیلی، آستین بالا زدند و با کمترین میزان امکانات، سراغ ساخت فیلم‌هایی با موضوع دفاع‌مقدس رفتند. اتفاقا بسیاری از همین تولیدات محقر به‌لحاظ تولیدی، جزو ماندگارترین آثار سینمای دفاع‌مقدس به‌شمار می‌آید. «بلمی به‌سوی ساحل»، «دیدبان» و «مهاجر» ازجمله فیلم‌هایی است که در دوره زمانی مذکور ساخته شده است. باید به‌احترام سینماگران ایستاد و به آن‌ها دست‌مریزاد گفت که با کمترین چشمداشت مادی و صرفا به عشق گرامیداشت هشت سال دفاع‌مقدس و آدم‌هایش با دست‌های خالی فیلم ساخته‌اند.

اگر اهل سینما و تلویزیون باشید، در طول سال‌های مختلف حتما به این فکر کرده‌اید که در بین آثار موضوعی در این حوزه، کدام فیلم و سریال نظرتان را بیش از بقیه جلب کرده است. حالا ممکن است این جلب نظر با مؤلفه‌های فنی باشد یا صرفا علاقه شخصی و میزان استقبال مخاطبان از آن اثر. باتوجه‌به آغاز هفته دفاع‌مقدس و برای مروری متفاوت در بین آثار این حوزه، تصمیم گرفتیم به‌سراغ اهالی فرهنگ و هنر برویم و نظرشان را دراین‌زمینه جویا شویم. در این نظرسنجی از سینماگران، منتقدان و اهالی فرهنگ سوال کردیم که به نظرشان کدام فیلم و سریال دفاع‌مقدسی بیشتر از دیگر آثار نظرشان را جلب کرده است. در بخش بعد، به پاسخ‌های آن‌ها اشاره می‌کنیم و سپس باتوجه‌به نظر اکثریت آن‌ها، آن فیلم و سریال را مرور خواهیم کرد.

در این نظرسنجی، سعی کردیم از میان فعالان و کارشناسان حوزه فرهنگ و هنر، بهترین فیلم و سریال دفاع‌مقدسی را جست‌وجو کنیم. قبل از اشاره به نتیجه نظرسنجی، چند نکته را ذکر می‌کنیم: ۱. در بین آثار حوزه دفاع‌مقدس، فیلم‌هایی مثل «چ» و «ملکه» وجود دارند که مستقیما در ایام جنگ روایت می‌شوند تا فیلم‌هایی مثل «آژانس شیشه‌ای» که به مسائل اجتماعی و تبعات این حادثه اشاره می‌کنند؛ ۲. نکته بعدی مربوط به سریال‌هاست. برخی از سریال‌های این حوزه به‌شکلی است که صرفا در بخشی از داستان یا یک فصل به دفاع‌مقدس ورود می‌کنند. از این بین می‌توان به مجموعه‌هایی مثل «در چشم باد» و «کیمیا» اشاره کرد. برای جامع‌تربودن این نظرسنجی تصمیم گرفتیم که این مجموعه‌ها را هم در نظر داشته باشیم؛ ۳. نکته بعدی درباره آثاری است که نسخه سینمایی و سریالی از آن‌ها وجود دارد؛ به‌همین‌منظور، به‌طور قراردادی «لیلی با من است» را در بخش فیلم‌های سینمایی قرار دادیم. ضمنا اثر تحسین‌شده رسول ملاقلی‌پور را در دو بخش و با عنوان «سفر به چزابه» در سینما و «نجات‌یافتگان» در تلویزیون در نظر گرفتیم؛ ۴. آخرین نکته این است که با کارشناسان و سینماگران زیادی برای شرکت در این نظرسنجی تماس گرفتیم؛ اما برخی از آن‌ها به‌دلایلی مثل دشواربودن انتخاب صرفا یک فیلم و سریال یا گسترده‌بودن حوزه‌های ژانر دفاع‌مقدس، از پاسخ به پرسش عذرخواهی کردند. ضمنا تعدادی از آن‌ها به‌دلیل دخیل‌بودن در این آثار، ترجیح دادند شخصا به سوال ما پاسخی ندهند.

هرچند تنوع و تعدد این آثار باعث می‌شود نتوان نظری مطلق دراین‌زمینه داشت؛ اما براساس خروجی این نظرسنجی، چند فیلم و سریال بیشترین نظر مثبت را در بین دایره آماری ما داشتند. همان‌طورکه در بخش قبل مشاهده کردید، فیلم سینمایی «آژانس شیشه‌ای» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا بیشترین آراء را در این نظرسنجی کسب کرد و به‌عنوان بهترین فیلم از نگاه پاسخ‌دهندگان معرفی شد. در بخش بهترین سریال نیز، مجموعه «در چشم باد» به کارگردانی آقای مسعود جعفری‌جوزانی با کسب بیشترین آراء، به‌عنوان بهترین سریال در این نظرسنجی معرفی می‌شود.