تهران: نمایش های مذهبی که رنگ و بوی مذهبی ندارند/ ترویج دین با آرایش و رنگ و لعاب

گاهي به نظر مي‌رسد مذهب بهانه اي براي بروز برخي رفتارهاي نامتعارف و يا آرايش‌هاي زننده با نام گريم!! شده است چه آن‌كه حواشي پررنگ‌تر از متن و محتواي مفيد آن به چشم مي‌خورد.

به گزارش حلقه وصل، بحث تئاتر در مباحث هنرهاي نمايشي مشخصه‌هايي دارد كه باعث گيرايي و تاثيرگذاري بيشتر و بهتر آثار مي‌شود؛‌ به‌خصوص اين‌كه اين روزها معضل كتاب نخواندن نيز وجود دارد و اگر آثار خوب با محتواي ارزشمند به نمايش دربيايند مي‌توانند تا حد زيادي كمي اطلاعات تاريخي و فرهنگي را جبران كنند. به‌عنوان نمونه نمایش آیینی «غبار» کاری از محمدرضا مداحیان از آن جمله است كه توانست مخاطبان مذهبي را به‌ خوبي اقناع كند و با خود همراه سازد.

پدر شهيد احمدي روشن در ايام نوروز در حرم حضرت معصومه مي‌گفت: «من با ديدن نمايش «غبار» آن چنان متحول شدم كه گريه امانم را بريده بود به نظرم اين تئاتر مذهبي و عالي از چندين منبر و سخنراني موثرتر است كه نبايد از آن غافل شد.» البته سخنان پدر شهيد احمدي روشن در مقياس بزرگتر مورد تاييد مقام معظم رهبري هم هست چنانچه عرفان خداپرست تهيه كننده تئاتر «غبار» نيز گفته بود همين نگاه ويژه مقام معظم رهبري به تئاتر براي انتقال مفاهيم باعث شد تا اين‌كه نمايش آييني «غبار» شكل بگيرد و در عرصه هنرهاي نمايشي يك گروه منسجم و فعال با چنين محتوا و مضمون اعتقادي ايجاد شود و يا تئاتر «غزل كفر» با نويسندگي و كارگرداني امير دژاكام و بازي اردلان شجاع كاوه هم كه در زمينه كربلا ساخته شده بود از جمله تئاترهاي مذهبي خوبي بود كه متن و اجرا همگوني و گيرايي زيادي داشتند؛

چنانچه تصويربرداري روي صحنه آن كه در ظهر عاشوراي چند سال پيش از تلويزيون پخش شد با استقبال عمومي مواجه گشت. مسافرآستانه هم نمایش «غزل کفر» را یک تعزیه مدرن و صحنه‌ای و الهام گرفته شده از تعزیه دانسته بود. تئاتر«بانوي بي‌نشان» به كارگرداني كورورش زارعی هم نمايشی دينی درباره حضرت زهرا بود. نمايشي كه علاوه بر احیای فرهنگ ایثار و شهادت، تبیین زندگی حضرت زهرا را در اولویت قرار داده بود. داستان مادر شهید مفقودالاثری بوده که همراه فرزندش برای تشرف به حج تمتع نام‌نویسی كرده بود. اين نمايش مذهبی هم از جمله نمايش‌های دينی موفقی بود كه به خوبی توانست مفهوم را به مخاطبان خود برساند.

نمایش "غبار"

ظرفیتی عظیم که تلویزیون جایش را نمی گیرد

در واقع بايد گفت يكی از ويژگي‌های تئاتر انتقال حس زنده به مخاطب و تماشاگر است چيزی كه باعث شده حتی بازيگران پيشكسوت سينما و تلويزيون مثل جهانگير الماسي هم معتقد باشند «نبايد تئاتر را در قاب كوچك تلويزيون به تصوير كشيد و محدود كرد، زيرا اين حس زنده و پويا بودن از تئاتر گرفته مي‌شود.» و شايد همين تاثيرگذاري تئاتر را بيشتر مي‌كند اما در كنار اين ظرفيت عظيم و موثر، ‌فعاليت‌هايي كه در زمينه تئاتر به ‌خصوص با موضوع و محتواي مذهبي انجام مي‌شود بايد ساماندهي و چارچوب‌بندي اصولي داشته باشد به اين خاطر كه گاهي برخي از تئاترها آن هم با محتواي مذهبي و اعتقادي به صورت ملموس و مشخص هنجارها و ارزش‌هاي اسلامي را زير سوال مي‌برند و اين مسئله در حوزه فرهنگي بسيار هشدار دهنده است؛ چراكه به دليل نام وموضوع تئاتري كه مذهبي است بيشتر مخاطبان علاقه‌مند به موضوعات اسلامي و يا كنجكاو به روايات نمايشي به سالن براي ديدن مي‌روند اما وقتي هنجارشكني‌هاي آشكار بازيگران برمحتوا و موضوع نمايش قالب مي‌شود مطمئنا اثر بدي در ذهن مخاطب به جا خواهد گذاشت و شايد همين امر موجب ريزش مخاطب مذهبي و عدم اعتماد او به تئاتر ارزشي و ديني هم بشود.

ترویج دین با رنگ و لعاب و آرایش زننده

گاهي به نظر مي‌رسد مذهب بهانه اي براي بروز برخي رفتارهاي نامتعارف و يا آرايش‌هاي زننده با نام گريم!! شده است چه آن‌كه حواشي پررنگ‌تر از متن و محتواي مفيد آن به چشم مي‌خورد و اين اصلا خوب نيست. به عنوان نمونه تئاتر«بهشت روی اقیانوس» به كارگرداني محمد جواد طاهري كه به مناسبت ايام فاطميه درباره شخصيت حضرت زهرا ساخته و اجرا شده بود به قدري از لحاظ ظاهري و محتوایی ضعيف و دور از شان آن حضرت بود كه با اعتراض شديد حاضرين در سالن مواجه شد؛ به صورتي كه 20دقيقه از زمان اجراي نمايش نگذشته بود يكي از تماشاگران از جای خود برخاسته و فرياد زد: اين است حضرت زهرا؟ اين است نشان دادن عصمت كبري؟ و فردي ديگر معترضانه گفت: آيا كسي نيست به اين تئاترها نظارت كند؟

نمایش "بهشت روی اقیانوس"

جالب اينجاست كه اين تئاترها از سوي برخي رسانه‌ها به نام تبليغ دين معرفي مي‌شوند درحالي‌كه هيچ‌گونه تذكري به نقاط ضعف آنها داده نمي‌شود. حتي برخي تصاوير منتشرشده از آنها نشان از مسير انحرافي است كه اين آثار نمايشي درحال طي كردن آن هستند. يادمان باشد هرچند تئاتر، فضايي مناسب براي انتقال بسياری از مفاهيم به خصوص در حوزه دين و معارف است كه مي‌تواند دراين زمانه كمي مطالعه آموزنده و عبرت‌انگيز باشد، اما اين دليل نمي‌شود نمايشي با نام مذهبي و ارزشي به هر شكل ارائه گردد.

نمایش هایی که حاشیه اش بر متن غلبه دارد

متأسفانه تئاتر «حلقه» از جمله همين نمايش‌هاي مذهبي است. چند روز پيش وقتي تصاوير اين تئاتر ديني را در سايت‌هاي خبري پخش شد ذهن به این سمت می رفت که اين نوع بازي و حركات مربوط به يك تئاتر با مضمون ديني و اعتقادي است يا مانند ساير نمايش‌هاي عاريتي برگرفته از داستان‌هاي خارجي !! تئاتر «حلقه» از آن دست نمايش‌هاي مذهبي است كه به قول برخي مدرن‌ترين تئاتر در حوزه مذهب محسوب مي‌شود. هرچند موضوع ارزشي و اعتقادي آن برای مخاطب تقريبا آشنا است متاسفانه رفتارها و حجاب‌های ناجور باعث شده اثر محتوايي «حلقه» كم رنگ‌تر شود و به نوعي حواشي بر متن نمايش قالب گردد.

نمایش "حلقه"

دین محوری با رنگ و لعاب غیر دینی

در نگاه كلي وقتي قرار است نمايشي با ويترين دين و مسايل اعتقادي اجرا شود مي‌بايست به غيراز متن و محتوا، ظواهر امر هم نشان از موضوع بدهد. اين‌كه بازيگران به نام گريم آرايش‌هاي زننده‌اي دارند و به نام بازي رفتارهاي غير قابل قبول توجيه، منطقي براي اجرا نيست. بايد مراقب باشيم تا تئاتر مذهبي خواسته و ناخواسته باعث استفاده ابزاري از دين نشود و فرصتي براي نفوذ فرهنگي دشمن ايجاد نكند چراكه گاهي رفتارها، گفتارها و پوشش‌هاي بازيگران در نمايش آن‌هم با محتواي اعتقادي ممكن است مسير را به انحراف بكشاند و بدتر موجب تحريف محتوا و متن ديني مورد نظر شود. مقام معظم رهبري كه هميشه نسبت به همه امور نگاهي دقيق و تيزبينانه‌اي دارند در دیداري كه با اعضای ستاد کنگره شهدای استان چهارمحال و بختیاری داشتند فرمودند: «سست کردن اعتقادات دینی وسیاسی و تلاش برای جذب جوانان فعال و اثرگذار درسطوح مختلف از جمله برنامه‌های لشکر سیاسی و فرهنگی دشمن است.»

برهمين اساس تئاتر هم كه يكي از پايه‌هاي اصلي فرهنگي محسوب مي‌شود؛ به‌ويژه نمايشي كه با موضوع مذهب و دين روي صحنه مي‌رود به نسبت حساسيت و دقت بيشتري نياز دارد تا مبادا عمداً يا سهواً باعث تاثير منفي برعقايد ديني و مذهبي مخاطبان به‌خصوص جوانان كم سن و سال تماشاگر باشد. بازيگران درعين توانايي اجرا مي‌بايست پوشش و رفتارهاي درست و متعارف داشته باشند تا بتوانند مفهوم مورد نظر را برسانند.

البته وقتي به نوع آرايش، پوشش و رفتارهای بازيگران در اين نوع نمايش‌ها انتقاد مي‌شود معترضانه مي‌گويند هنر نمايش به اين حركات نياز دارد و يا اين فقط گريم است با آرايش فرق دارد!!! درحالي‌كه خارج از اين بهانه‌ها مي‌توان متعادل‌تر ايفای نقش داشت ومفهوم را به مخاطب رساند. به‌عنوان مثال امسال در ايام نوروز و محرم در حرم حضرت معصومه نمايش‌هايي اجرا شد كه با استقبال خوبي از سوي مردم و مسئولان روبرو گرديد؛ تئاترهايي كه هنجارشكني نداشتند و به خوبي هم اجرا شدند اين امر نشان دهنده قدرت تئاتر است كه مي‌تواند در چنين مكان‌هاي متبرك ومقدسي هم به خوبي نقش ايفا كند و اثرگذاری داشته باشد. لذا اين برمی گردد به نيت كارگردانان كه دراين عرصه به دنبال چيست؟! و چرا مضامين ديني و ارزشي را اين‌گونه به نمايش مي‌گذارند؟!

برچسب ها: حلقه وصل جبهه فرهنگی انقلاب تئاتر آئینی شهید احمدی روشن نمایش غبار رهبر انقلاب عرفان خداپرست امیر دژاکام اردلان شجاع عاشورا تئاتر بانوی بی نشان نمایش غزل کفر کوروش زارعی تئاتر بهشت روی اقیانوس محمد جواد طاهری ایام فاطمیه تئاتر حلقه جبهه فرهنگی انقلاب تئاتر تربیت جوان بانوان روحانیون دانشجویان عادی تربیتی قرآن و عترت مدیریت فرهنگی تهران

لینک کوتاه خبر: hvasl.ir/news/10098