به گزارش حلقه وصل، آمار قبول‌شدگان کنکور 98 که اعلام شد، یک‌بار دیگر بحث عدالت آموزشی مورد توجه قرار گرفت. بر اساس آماری که منتشر شده است، گفته می‌شود اکثر پذیرفته‌شدگان کنکور در رشته‌های تجربی، ریاضی، انسانی و هنر دانش‌آموزان مدارس سمپاد، غیردولتی و نمونه دولتی بوده‌اند که معمولا هم هزینه‌های آموزشی را از والدین دریافت می‌کنند. البته تقاضای خانواده‌ها نیز برای ثبت‌نام فرزندان‌شان در چنین مدارسی به‌دلیل اینکه نوعی تضمین از آینده موفق فرزندان‌شان دریافت می‌کنند، بالاست.
آمار قبولی‌های کنکور سال98 نشان می‌دهد بیش از 70درصد رتبه‌های برتر کنکور امسال در رشته‌های ریاضی، تجربی و انسانی، دانش‌آموزان مدارس سمپاد هستند. سهم غیردولتی‌ها 14 درصد و نمونه دولتی‌ها 13 درصد است؛ در میان 40 نفر اول کنکور سراسری، 19 دانش‌آموز اهل تهران هستند که 66 درصدشان در مدارس غیردولتی و نمونه دولتی و 33 درصد در مدارس سمپاد درس خوانده‌اند.
نگاهی گذرا به این آمار نشان می‌دهد که چرا بسیاری از خانواده‌ها حتی با وجود مشکلات مالی اصطلاحاً از گلوی خود می‌زنند تا بتوانند شهریه بعضاً سنگین تحصیل در مدارس خاص را تأمین کنند. در حال حاضر شهریه‌های چند ده میلیونی مدارس در کلان‌شهرها آن هم در مقاطع مختلف تحصیلی تبدیل به امری ناگوار شده که البته خانواده‌ها هم خود در این جریان حضور دارند.
یک اعتراف جدیآمار در حالی ارائه شده که حتی برخلاف شواهد موجود، مسوولان عنوان می‌کنند که قبولی در کنکور و کسب رتبه‌های برتر کنکور از سوی برخی مدارس خاص به‌هیچ‌وجه ارتباطی با عملکرد آنها ندارد و فقط به استعداد دانش‌آموز مربوط می‌شود اما در سوی دیگر مشاهده می‌شود که امکان دسترسی به مدارس خاص برای تمام دانش‌آموزان کشور به صورت یکسان فراهم نیست.
آقای حمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس چند روز قبل در مراسم تجلیل از رتبه‌های برتر کنکور 98 خطاب به این دانش‌آموزان اظهار کرد: «شما رتبه‌های برتر در هر مدرسه‌ای بودید همین رتبه و جایگاه را کسب می‌کردید و این افتخارآفرینی به تلاش‌های خود شما برمی‌گردد.» البته کسی منکر تلاش‌ها و استعداد دانش‌آموزانی که امسال در کنکور حائز رتبه‌های برتر شده‌اند، نیست اما سوال اینجاست که آیا دانش‌آموزان تمام استان‌های کشور به امکانات آموزشی که رتبه‌های برتر کنکور امسال در اختیار داشته‌اند، دسترسی دارند؟
از سوی دیگر آقای سیدجواد حسینی، سرپرست وزارت آموزش‌وپرورش در همان مراسم تجلیل از رتبه‌های برتر کنکور 98 به نکته جالبی اشاره کرده و گفته است: «بیش از 89 درصد قبولی‌های کنکور به پنج تا 6 استان اختصاص دارد و در این زمینه باید نگاه عدالت آموزشی را پررنگ کنیم.» این سخن سرپرست وزارت آموزش‌وپرورش به نوعی وجود عدالت آموزشی در کشور را زیرسوال می‌برد، چراکه اگر این اتفاق روی داده بود، چطور در شرایط فعلی حدود 90 درصد از قبولی‌های کنکور مربوط به تعدادی از استان‌های محدود می‌شدند؟ نکته دیگر این است که آیا در دیگر استان‌های کشور استعدادهای درخشان و برتری وجود ندارد؟ البته پاسخ این سوال به روشنی مشخص است. نکته مهم این است که دانش‌آموزان دیگر استان‌ها یا به امکانات آموزشی مناسب دسترسی نداشته‌اند یا اینکه به‌دلیل مشکلات مالی توان تحصیل در مدارس غیرانتفاعی را نداشته‌اند.
امکاناتی که در دسترس همه نیستموضوع عدالت آموزشی در کشور مورد سوال بخش زیادی از افکار عمومی است. آقای حجت‌الله بنیادی، پژوهشگر مسائل آموزش‌وپرورش درباره این مساله و پراکندگی امکانات آموزشی به تسنیم گفته است: در بسیاری از شهرها که جمعیت آنها کم است، مدارس سمپاد «استعدادهای درخشان» وجود ندارد و در آنجا دانش‌آموزان تیزهوش هستند اما امکاناتی برای شناسایی و پرورش استعداد آنها وجود ندارد و در روستاها اوضاع بدتر هم هست، بیشتر امکانات در کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها مستقر است.
وی همچنین تاکید کرده است که «البته عده اندکی از دانش‌آموزان هستند که اگر مدرسه هم نباشد باز هم آنها موفق هستند اما عده بیشتری وجود دارند که به مدارس سمپاد، کتاب‌های مخصوص آنها، معلمان ویژه و تست‌ها دسترسی ندارند، یعنی دسترسی آنها به امکانات محدود است و در فضای رقابتی مدارس سمپاد هم قرار نمی‌گیرند چون اساساً در شهرهای کوچک مدارس سمپاد نداریم.»
این پژوهشگر مسائل آموزش‌وپرورش این مساله را به نوعی ضعف نظام آموزشی دانسته و گفته است: «این به نوعی ضعف نظام آموزشی است؛ اگر کنکور اهمیت ندارد، تشویق نفرات برتر چه معنایی دارد؟ اگر برتر شدن آنها موفقیت نظام آموزشی نیست، پس جشن چه معنایی دارد؟ متأسفانه به‌دلیل عملکرد ناعادلانه نظام آموزشی، سهم مناطق محروم در میان دانشگاه‌های برتر و نفرات برتر کم است.» وی متذکر شد: وقتی در منطقه محروم معلم فیزیک و ریاضی مستقل برای تدریس نداریم و یک معلم خرید خدمات باید این دو درس را تدریس کند، مسلماً این بی‌عدالتی است؛ در کدام مدارس سمپاد، نمونه‌دولتی و خاص دبیر شیمی را می‌فرستید که ریاضی تدریس کند؟ در طرح خرید خدمات این اتفاق افتاده است و 10 هزار مجوز برای دوره متوسطه گرفته‌اند و این یعنی بی‌عدالتی آموزشی.
فرصت فراهم شدهآقای محمود فرشیدی، وزیر اسبق آموزش‌وپرورش هم درباره مسائل مطرح‌شده درباره عدالت آموزشی گفته است: قبول داریم که مشکل عدالت آموزشی داریم و باید برای آن تلاش کنیم اما اینکه ماجرا را صفر و صدی و سیاه و سفید ببینیم را قبول ندارم و معتقدم که امروز فرصت‌های بسیاری برای دانش‌آموزان مناطق محروم فراهم شده تا در آزمون‌ها پذیرفته و وارد دانشگاه‌ها بشوند. وی با اشاره به تقسیم‌بندی‌های انواع مدارس اعم از نمونه دولتی، سمپاد، هیات امنایی و... که همگی دولتی هستند، گفت: درست است که در سطوح مختلف هزینه‌هایی از اولیا می‌گیرند اما در نهایت دولتی هستند. خوشبختانه مدارس سمپاد تقریباً در سطح کشور پراکنده شده و بسیاری از دانش‌آموزان بااستعداد امکان ورود به مدارس سمپاد را دارند. طبیعی است که در این مدارس کار بیشتری با آنها شده است. وزیر اسبق آموزش‌وپرورش در ادامه با طرح این پرسش که واقعاً مسوول تحقق عدالت آموزشی کیست، اظهار کرد: بدون شک مسوول تحقق عدالت آموزشی، دولت است. دولت باید سیاست‌هایی را اجرا کند تا عدالت آموزشی در سراسر کشور فراگیر شود. فرشیدی همچنین به نکته مهم دیگری هم اشاره کرده و گفته است: باید به این نکته نیز اذعان کرد که اولیای دانش‌آموزان مدارس غیردولتی الزاماً پولدار نیستند بلکه افرادی هستند که برای علم‌آموزی فرزندشان ارزش بالایی قائل‌اند. بسیاری اولیای مدارس غیردولتی، کارمند و معلم هستند و چون قدر علم را می‌دانند با سختی شهریه را فراهم می‌کنند. وقتی مدارس دولتی به هر دلیلی دارای ضعف هستند این‌ها باید چه کنند؟ همین کارمندها و معلم‌ها حتی از نان شب می‌زنند تا خرج فرزندشان کنند.
منبع : صبح نو
فصل پنجم مستند بزرگراه همت رونمایی شد
سفر را آغاز کن
