آغاز زندگی مشترک شیر نر و ماده ایرانی در باغ وحش تهران

به گزارش حلقه وصل، دو شیر ایرانی نر و ماده باغ وحش تهران برای نخستین بار از نزدیک با یکدیگر آشنا شده و در یک جایگاه قرار گرفتند.

ایمان معماریان، دامپزشک باغ وحش تهران، در این باره توضیح داد: از حدود نزدیک به دو ماه پیش که این دو حیوان را داریم در دو جایگاه جداگانه نگهداری می‌شدند که با یک درب بزرگ جدا می‌شود. مرتبا در جایگاه‌ها جا به جایشان می‌کردیم تا با علایم همدیگر و ادرار و مدفوع یکدیگر آشنا شوند و به هم خو بگیرند. درهای خاص سوراخ‌دار هم داشتیم که می‌توانستند همدیگر را ببینند و بو کنند و امروز برای اولین بار به هم معرفی شدند.

وی با یادآوری حادثه ببرهای سیبری که پس از معرفی همدیگر را کشتند، گفت: اگر این پیش‌زمینه به درستی اتفاق نیافتد می‌تواند بسیار خطرناک باشد و حتی ممکن است منجر به مرگ حیوان شود.

دامپزشک باغ وحش تهران افزود: در دو سه روز آینده ما بیشتر مراقبیم و به همین دلیل زمان‌هایی که امکان نظارت بر حیوان‌ها را نداریم و حواسمان به آن‌ها نیست، جدایشان می‌کنیم تا زندگی مشترکشان آرام آرام آغاز شود.

معماریان در خصوص برنامه احتمالی برای تکثیر شیرها گفت: هنوز برنامه خاصی نداریم مگر اینکه برنامه‌ای از سوی EEP شیر ایرانی اعلام شود به این منظور که مشخص باشد این تکثیری که انجام می‌شود برای توله‌هایش چه اتفاقی می افتد.

وی تأکید کرد: در غیر این صورت دو حیوان امکان جفت‌گیری ندارند و جفت‌گیری آن‌ها دست ماست. برای آن‌ها از کنتراسپشن استفاده می‌کنیم. شیرهای آفریقایی ما هم جفتگیری نمی‌توانند بکنند و از کنتراسپشن استفاده می‌کنیم تا زمانی که لازم باشد.

دامپزشک باغ وحش تهران درباره طرح برخی نظرات در شبکه‌های اجتماعی مبنی بر اینکه شیر ایرانی را از جای بهتری به شرایط بد در ایران منتقل کرده‌اند گفت: این جایگاهی که الان داریم مورد تایید اروپایی‌ها بوده است. چندین بار آمده‌اند و بازرسی کرده‌اند و از نظر تمامی استانداردها کاملا استاندارد بوده و شرایطش حتی بهتر از باغ وحش بریستول است.

معماریان تصریح کرد: شیرها اینجا شرایط کاملا خوبی دارند که به ایران اختصاص داده شدند وگرنه به ایران اختصاص داده نمی‌شدند مثل هشتاد سال گذشته که درخواست‌های ایران رد شده بود.

وی یادآور شد: هیرمان (شیر نر) یک برادر دوقلو هم داشت. هیرمان به ایران آمد و یک ماده از دوبلین برایش آوردیم. بعد به جای هیرمان برای برادر دوقلویش در بریستول انگلستان هم یک شیر ماده آوردند اما متأسفانه سه روز بعد از اینکه ماده به آنجا رفت برادر هیرمان مشکلات شدید تنفسی پیدا کرد در حدی که مجبور شدند حیوان را راحت کنند. بنابراین به نظر می‌رسد دست کم الان که هیرمان زنده است اینجا شرایط خیلی هم بد نیست.

معماریان تأکید کرد: البته متأسفانه از آن شاخه (خانواده هیرکان) فقط هیرمان باقی‌مانده است. پدرش که اسمش کمال بود ۱۸ ساله بود که مرد و شیوا هم وقتی این دو شیر دوقلو را زایمان کرد مرد و با مرگ برادر هیرمان از آن شاخه و از بچه‌های کمال و شیوا فقط هیرمان باقی‌مانده است.

دامپزشک باغ وحش تهران یادآور شد: از حدود ۸۰ سال پیش که شیر در ایران منقرض شد، ایرانی‌ها به فکر حفاظت از حیات وحش افتادند. مناطق چهارگانه را تعریف کردند و پارک ملی و منطقه حفاظت شده و …. تعریف شد. از همان زمان فکر می‌کردند که چگونه شیر ایرانی را به کشور برگردانند چون نماد ایران بود. از همان زمان و در ادامه آن بعد از انقلاب هم خیلی تلاش شد اما به دلایل مختلف ناموفق بود.

معماریان تأکید کرد: برنامه‌ای به نام EEP وجود دارد که تکثیر گونه‌های در خطر انقراض را در باغ وحش‌ها کنترل می‌کند. شیر ایرانی هم در این برنامه هست تا تکثیرش کنترل شود، ژنشان هم‌خون نشود و مسائلی از این دست. تصمیم گرفتیم به این برنامه درخواست بدهیم؛ جایگاهی در اندازه و شرایط استاندارد تعیین شد، نقشه‌هایی کشیده شد و چندین بار بازرس آمد تا اشکالات برطرف شد. ۸ سال طول کشید و در این مدت شاهد سنگ‌اندازی‌های مختلف داخلی و خارجی بودیم. خیلی اتفاق‌های مختلفی افتاد و نهایتاً هم بعد از ۸ سال گفتند به دلیل تحریم‌ها نمی‌شود شیر به ایران بفرستیم که خود اتحادیه باغ‌وحش‌ها نامه زد به وزارت امور خارجه انگلستان که اصلاً این شیرها ربطی به تحریم ندارد و پولی قرار نیست رد و بدل شود و خرید و فروشی در کار نیست. سرانجام توانستیم اولین بار بعد از ۸۰ سال شیر ایرانی را به کشور بیاوریم.

وی درباره سرنوشت لقاح مصنوعی پلنگ و یوزپلنگ در ایران هم گفت: در مورد یوزها لقاح مصنوعی را انجام دادیم و موفق نبود. پلنگ‌های باغ وحش تهران هم چون جفت‌گیری طبیعی داشتند لقاح انجام نشد اما متأسفانه جفت‌گیری موفق نبود. چیزی که حدس می‌زنیم این است که چون پلنگ نر یک دست نداشت هنگام جفت‌گیری پوزیشن درست نتوانسته بگیرد و جفت‌گیری کامل نشده است.

معماریان تأکید کرد: شانس پلنگ ها برای لقاح مصنوعی خیلی بیشتر از یوزهاست.در مورد یوزپلنگ در دنیا تا کنون با روش غیرتهاجمی لقاح مصنوعی، هیچ وقت، هیچ‌کس موفق نبوده است که یوزپلنگ‌ها را بارور کند.اما همه تلاشمان را می‌کنیم و از همه روش‌های نوین دنیا هم برای دلبر استفاده می‌کنیم. برای ایران هم که تازه به سن بلوغ رسیده در پله‌های اول جفتگیری طبیعی با کوشکی را امتحان می‌کنیم. البته کیفیت اسپرم کوشکی خیلی کم شده و هر بار که اسپرم می‌گیریم هم حجم و هم خاصیت اسپرمش کم شده است. اما کماکان بارور است.

وی افزود: با استفاده از اسپرم تازه شانس موفقیت هرچند نزدیک به صفر اما بیشتر از اسپرم فریز شده است. اسپرم فریز شده به ما این امید را می‌دهد که با علم آینده دنیا کار بهتری انجام بدهیم. به هر حال در مورد پلنگ‌ها یک بار دیگر جفت‌گیری طبیعی را امتحان می‌کنیم چون جفت‌گیری طبیعی همیشه بر لقاح مصنوعی اولویت دارد.